Λόγος εἰς τὴν παρείσβασιν τῶν νηστειῶν καὶ εἰς τὸν Ϛ’ Ψαλμόν, τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀναστασίου ἡγουμένου τοῦ ὄρους Σινᾶ.

Ἂν καὶ ἐγὼ εἶμαι βεβαίως ἄξιος διὰ πᾶσαν ἐγκατάλειψιν ἐκ μέρους σου, ἀλλὰ διὰ τοῦ ἐλέους σου θὰ ἐπιτύχω τὴν λύτρωσιν καὶ τὴν ἄφεσιν· διότι ἡ ἰδική σου παράβλεψις εἶναι δι’ ἡμᾶς κατάπτωσις. Αὐτὰ λοιπὸν καὶ τὰ παρόμοια πρὸς αὐτὰ ἐσκέφθη φαίνεται ὁ Προφήτης Δαυῒδ νὰ εἴπῃ πρὸς τὸν Θεὸν πιεζόμενος ἀπὸ τὴν ἀθυμίαν τῆς ψυχῆς του, ἀλλὰ συνεκρατήθη, διὰ νὰ μὴ φανῇ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον ὡς ἀντιμαχόμενος πρὸς τὸν Θεόν. Καὶ ἀντ’ αὐτοῦ μεταβάλλει τὸν λόγόν του εἰς ἱκεσίαν μᾶλλον πρὸς τὸν Θεὸν καὶ λέγει· «Ἐπίστρεψον, Κύριε, ρῦσαι τὴν ψυχήν μου, σῶσόν με ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου».

Σύμφωνα μὲ τὰς ἰδιότητας τοῦ Δεσπότου, οὕτω καὶ ὁ Προφήτης προσάγων τ’ ἀνωτέρω εἶπεν· «Ἐλέησόν με, Κύριε, ἴασαί με», κατόπιν λέγει· «ἐπίστρεψον ὡς ποιμήν, ὡς ὁδηγὸς ρῦσαι· ὡς δυνατὸς σῶσόν με ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου»· ὄχι ἕνεκα τῶν ἔργων μου· διότι τὰ ἔργα μου εἶναι πονηρά· οὔτε καὶ ἕνεκα τῶν λόγων μου· διότι καὶ αὐτοὶ ὑπῆρξαν μάταιοι· ἀλλὰ «σῶσόν με ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου». Ἐὰν δὲ θέλῃς νὰ λάβῃς δικαιοσύνην ἔναντι ἐμοῦ, Δέσποτα, ἐγὼ ὁ ἴδιος ἀπαγγέλλω τὴν ἐναντίον μου καταδικαστικὴν ἀπόφασιν καὶ ὁμολογῶ ὅτι εἶμαι ἄξιος θανάτου· καταφεύγω ὅμως εἰς τὸ ἔλεός σου, διότι καμμίαν δικαιολογίαν δὲν ἔχω νὰ Σοῦ παρουσιάσω. Ἐλεημοσύνην ζητῶ ἐκ μέρους Σου. Μὴ ζητήσῃς ἀπὸ ἐμὲ τὸ ἀντίτιμον τῆς ἐλεημοσύνης ταύτης· διότι οὐδεὶς ποτὲ δὲν πωλεῖ τὴν ἐλεημοσύνην, ἀλλὰ τὴν παρέχει ὡς δῶρον, διὰ τοῦτο «σῶσόν με ἕνεκεν τοῦ ἐλέους σου». Ἐνθυμήσου, Κύριε, τοὺς λόγους σου, τοὺς ὁποίους εἶπας, ὅπως ἀναφέρεται εἰς τὰς Ἁγίας Γραφάς. Ἐνθυμήσου, Δέσποτα, ὅτι ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας αὐτοῦ ἔχει κλίσιν πρὸς τὰ πονηρὰ (Γεν. η’ 21). Ἐνθυμήσου, Δέσποτα, ὅτι μὲ ἔπλασας ἀπὸ πηλόν, ἀλλὰ θερμὸν καὶ μὲ αἷμα· ἐνθυμήσου ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὁμοιάζει πρὸς τὴν ματαιότητα (Ψαλμ. ρμγ’ 4), ἐνθυμήσου ὅτι οὐδεὶς ζῶν ἐπὶ τῆς γῆς δύναται νὰ ἀποδείξῃ ἐνώπιον τοῦ Κριτηρίου σου ὅτι ὄντως ὑπῆρξε δίκαιος (Ψαλμ. ρμβ’ 2), ἐνθυμήσου ὅτι ἐὰν ἐξετάσῃς μετὰ προσοχῆς τὰς ἀνομίας τῶν ἀνθρώπων, οὐδεὶς θὰ ἠμπορέσῃ νὰ σὲ ἀντικρύσῃ (Ψαλμ. ρκθ’ 3)· ἐνθυμήσου ὅτι κανεὶς δὲν εἶναι ἀπηλλαγμένος ἀπὸ ἁμαρτίας, ἔστω καὶ ἂν μίαν μόνον ἡμέραν διήρκεσεν ἡ ζωή του (Ἰὼβ ιδ’ 4-5)· μνήσθητι ὅτι συνελήφθην ἐν ἀνομίαις εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρός μου καὶ ἐν ἁμαρτίαις μὲ ἐκυοφόρησεν ἡ μήτηρ μου (Ψαλμ. ν’ 7).


Ὑποσημειώσεις

[1] Λογοθέτης· γραμματεὺς τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς, ὁ ὁποῖος ἀνεγίνωσκε τὰς ἀποφάσεις τῶν αὐτοκρατόρων κ.λ.π.

[2] «Ράκος ἀποκαθημένης» χαρακτηρίζει ὁ Προφήτης Ἡσαΐας, ἐν τῷ ἀνωτέρω μνημονευομένῳ χωρίῳ, πᾶσαν ἡμῶν τὴν δικαιοσύνην. Ἅπασαι δηλαδὴ αἱ ἀρεταὶ ἡμῶν τόσον πολὺ ἀκάθαρτοι εἶναι, ὅσον τὸ ράκος τῆς ἀποκαθημένης. Ἀποκαθημένην δὲ ὀνομάζει ἡ Ἁγία Γραφὴ τὴν ἐμμηνορροοῦσαν γυναῖκα, τὴν ὁποίαν καὶ χαρακτηρίζει ἀκάθαρτον (Λευϊτ. ιεʹ 19-33, κʹ 18). Τὸ δὲ ράκος τῆς ἀποκαθημένης οὐχὶ μόνον βρωμερὸν καὶ ἄχρηστον τυγχάνει αὐτὸ καθ’ ἑαυτό, διὰ τὴν ἀκαθαρσίαν αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ νομικῶς εἶναι ἀκάθαρτον καὶ ὅστις ἐγγίσῃ αὐτὸ θεωρεῖται καὶ αὐτὸς ἀκάθαρτος (ἔνθ’ ἀνωτέρω ιεʹ 20).

[3] Τὴν προσευχὴν ταύτην τοῦ Μανασσῆ ὡς λίαν κατανυκτικὴν καὶ προτρεπτικὴν εἰς μετάνοιαν συμπεριέλαβον οἱ Πατέρες εἰς τὰς εὐχὰς τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου ἐν τῷ Ὡρολογίῳ, ἔνθα καὶ βλέπε αὐτήν.

[4] Βλέπε σχετικὴν ὑποσημείωσιν περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου εἰς τὴν κϛʹ (26ῃ) Σεπτεμβρίου, ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[5] Τὸ νοσοκομεῖον τοῦτο ᾠκοδόμησεν ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς μετὰ τὴν θεραπείαν του ἀπὸ τὸν Ὅσιον Σαμψὼν τὸν Ξενοδόχον, διὸ καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ὁσίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κζʹ (27ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰουνίου).

[6] Ἐκσπηλευτής· ἡ λέξις δὲν ἀπαντᾷ εἰς τὰ λεξικά. Ἡ σημασία αὐτῆς εἶναι προφανής. Πλησιάζουν, λέγει, ἐκεῖνοι, οἵτινες θὰ μὲ ἀφαρπάσουν, θὰ μὲ ἐκσπάσουν βιαίως ἀπὸ τοῦ σπηλαίου μου (μεταφορικῶς ἀπὸ τοῦ ἁμαρτωλοῦ μου σώματος).

[7] Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ· ἂς παρουσιασθῶμεν, δηλαδή, ὅσον τὸ δυνατὸν συντομώτερον ἐνώπιόν Του, διὰ νὰ τὸν ὑμνήσωμεν. Ἂς σπεύσωμεν νὰ τὸν δοξολογήσωμεν αἰφνιδιάζοντες αὐτὸν διὰ τῆς ταχυτάτης προθυμίας μας.