✥ Τῇ ΙΕ’ (15ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΑΓΑΠΙΟΥ καὶ τῶν σὺν αὐτῷ Μαρτύρων ΠΛΗΣΙΟΥ, ΡΩΜΥΛΟΥ, ΤΙΜΟΛΑΟΥ, δύο ΑΛΕΞΑΝΔΡΩΝ καὶ δύο ΔΙΟΝΥΣΙΩΝ.
Εἰς τὸν Ἀγάπιον·
Ἔσπευδεν Ἀγάπιος εἰς μαρτυρίαν,
Θεοῦ γὰρ αὐτὸν ὑπέθαλπεν ἀγάπη.
Εἰς τὸν Πλήσιον, Ρωμύλον καὶ Τιμόλαον·
Σὺν τοῖς δυσὶ Πλήσιος ἐκτμηθεὶς ξίφει,
Θεοῦ σὺν αὐτοῖς ἵσταται νῦν πλησίον.
Εἰς τοὺς δύο Ἀλεξάνδρους καὶ Διονυσίους δύο·
Ὡς Ἀλεξάνδροις κλῆσις, ἐκτομή, στέφος
Καὶ Διονυσίοις τε κοινὰ ἦν τάδε.
Πέμπτῃ καὶ δεκάτῃ τμήθη Ἀγάπιος ἑταῖροι.
ΑΓΑΠΙΟΣ ὁ ἔνδοξος τοῦ Χριστοῦ Ἅγιος Μάρτυς καὶ οἱ σὺν αὐτῷ μαρτυρήσαντες Ἅγιοι Μάρτυρες Πλήσιος, Ρωμύλος Τιμόλαος, Ἀλέξανδροι δύο καὶ Διονύσιοι δύο, ἦσαν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη σπδ’-τε’ (284-305), κατήγοντο δὲ οὗτοι ὁ μὲν Ἀγάπιος ἐκ τῆς Γάζης, πόλεως τῆς Παλαιστίνης, ὁ Τιμόλαος ἐκ τοῦ Εὐξείνου Πόντου, οἱ δύο Διονύσιοι ἐκ τῆς Τριπόλεως τῆς ἐν Φοινίκῃ, ὁ Ρώμυλος ἐκ τῆς ἐν Παλαιστίνῃ Διοσπόλεως, ἥτις πρότερον ἐκαλεῖτο Λύδδα, νῦν δὲ κοινῶς καλεῖται Ἅγιος Γεώργιος [1] τῆς ὁποίας ἦτο καὶ Ὑποδιάκονος, ὁ δὲ Πλήσιος καὶ οἱ δύο Ἀλέξανδροι ἐκ τῆς Αἰγύπτου. Οὗτοι λοιπὸν οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες, δέσαντες πρῶτον τὰς ψυχάς των μὲ τὸν πόθον τοῦ Χριστοῦ, ἔπειτα δὲ κρεμάσαντες ἁλύσεις σιδηρᾶς εἰς τὰς χεῖράς των, μετέβησαν εἰς τὸν Οὐρβανὸν τὸν ἡγεμόνα τῆς Καισαρείας [2] καὶ ὡμολόγησαν ἑαυτοὺς Χριστιανούς. Ὁ δὲ ἡγεμών, μὴ δυνηθεὶς νὰ μεταβάλῃ τὴν γνώμην των καὶ νὰ χωρίσῃ αὐτοὺς ἀπὸ τῆς Πίστεως τοῦ Χριστοῦ οὔτε μὲ ἀπειλάς, οὔτε μὲ κολακείας προσέταξε καὶ ἀπέκοψαν τὰς τιμίας αὐτῶν κεφαλὰς καὶ οὕτως ἔλαβον οἱ μακάριοι τοὺς στεφάνους τοῦ Μαρτυρίου.
✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΥ Ἐπισκόπου Βρεττανίας, ἀδελφοῦ Βαρνάβα τοῦ Ἀποστόλου.
Ἕπου, Ἀριστόβουλε, Παύλῳ ἐνθάδε
Ὡς ἂν χορεύσῃς ἅμα Παύλῳ ἐν Πόλῳ.
ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ ὁ Ἅγιος τοῦ Χριστοῦ Ἀπόστολος ἦτο εἷς τῶν Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων, ἠκολούθησε δὲ τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Παῦλον, διακονῶν αὐτῷ καὶ κηρύττων τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ εἰς διαφόρους τόπους. Ἐχειροτονήθη δὲ οὗτος ὑπὸ τοῦ θείου Παύλου Ἐπίσκοπος εἰς τὴν νῆσον τῶν Βρεττανῶν (τὴν Ἀγγλίαν), εἰς τὴν ὁποίαν κατώκουν τότε θηριώδεις καὶ ὠμότατοι ἄνθρωποι, ὑπὸ τῶν ὁποίων πότε μὲν ἐδέρετο, πότε δὲ ἐσύρετο εἰς τὴν ἀγοράν· ὅμως διὰ τῶν τοιούτων θλίψεων καὶ βασάνων πολλοὺς κατέπεισε νὰ πιστεύσωσιν εἰς τὸν Χριστόν. Ἐκεῖ λοιπὸν οἰκοδομήσας Ἐκκλησίας καὶ χειροτονήσας Διακόνους καὶ Πρεσβυτέρους, ὁ μακάριος ἐν εἰρήνῃ ἀνεπαύσατο.
✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Μάρτυς ΝΙΚΑΝΔΡΟΣ ὁ ἐν Αἰγύπτῳ τὴν δορὰν ἀφαιρεθεὶς τελειοῦται.
Νίκανδρον ἐκδέρουσιν ὥσπερ ἀρνίον,
Χεῖρας βαλόντες οἱ μάγειροι τῆς πλάνης.
ΝΙΚΑΝΔΡΟΣ ὁ Ἅγιος Μάρτυς ἔζη κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Διοκλητιανοῦ τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη σπδ’ -τε’ (284-305). Ἐπειδὴ δὲ ἦτο ἀνατεθραμμένος μὲ τὴν εὐσέβειαν καὶ προσκεκολλημένος εἰς τὴν ἀγάπην τῶν τοῦ Χριστοῦ Μαρτύρων, διὰ τοῦτο ἔργον εἶχε νὰ λαμβάνῃ κρυφίως τὰ ἱερὰ Λείψανα τῶν Μαρτύρων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἀπέθνῃσκον διὰ τὴν εὐσέβειαν καὶ νὰ ἐνταφιάζῃ αὐτὰ ἐντίμως καὶ σεβασμίως. Ἰδὼν δέ ποτε τὰ τίμια Λείψανα Ἁγίων τινῶν Μαρτύρων ἐρριμμένα καὶ ἀνεπιμέλητα, ἦλθε διὰ νυκτὸς καὶ λαβὼν αὐτὰ τὰ ἐνεταφίασεν εἰς τόπον τινὰ εὐλαβῶς καὶ κοσμίως. Εἰδωλολάτρης ὅμως τις, κατὰ τύχην ἐκεῖ εὑρεθείς, ἰδὼν αὐτὸν τὸν διέβαλεν εἰς τὸν ἄρχοντα. Ὅθεν κρατηθεὶς ὁ Ἅγιος ὑπ’ ἐκείνου, ὡμολόγησε παρρησίᾳ τὸν Χριστὸν Θεὸν ἀληθινόν, διὸ καὶ ἐξέδαραν αὺτὸν ὡς πρόβατον. Οὕτως ἔλαβεν ὁ μακάριος τὸν στέφανον τοῦ Μαρτυρίου.
✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς ΜΑΝΟΥΗΛ ὁ Κρής, ὁ ἐν Χίῳ μαρτυρήσας ἐν ἔτει 1792, ξίφει σφαγιασθεὶς τελειοῦται.
Πρόβατον ὥσπερ σφαγιασθείς, παμμάκαρ,
Μάνδρᾳ προσήχθης, ὦ Μανουήλ, τῇ ἄνω.
Ὑποσημειώσεις
[1] Περὶ Λύδδης καὶ Διοσπόλεως τῆς Παλαιστίνης βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, τῇ κγʹ (23ῃ) τοῦ μηνὸς Ἀπριλίου.
[2] Τὸ ὄνομα Καισάρεια ἐδόθη κατὰ τὴν ἀρχαιότητα εἰς διαφόρους πόλεις πρὸς τιμὴν Ρωμαίων αὐτοκρατόρων. Ἐκ τούτων σπουδαιότεραι ἦσαν: αʹ) Ἡ τῆς Καππαδοκίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, πατρὶς τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, κειμένη εἰς ὕψος 1095 μέτρων ὑπὲρ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης εἰς ἀπόστασιν 256 χ.λ.μ. νοτιοατολικῶς τῆς Ἀγκύρας. βʹ) Ἡ ἐνταῦθα μνημονευομένη, ἥτις ἦτο παράλιος πόλις τῆς Παλαιστίνης, κειμένη εἰς τὰς πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν ἀκτὰς αὐτῆς. Αὕτη μετὰ τὴν ὑπὸ τοῦ Τίτου ἐν ἔτει 70 μ.Χ. καταστροφὴν τῆς Ἱερουσαλὴμ διετὲλεσε πρωτεύουσα τῆς Παλαιστίνης ἐπὶ τέσσαρας ἑκατονταετηρίδας. Εἰς τὴν Καισάρειαν ταύτην διεδόθη λίαν ἐνωρὶς ὁ Χριστιανισμὸς δι’ ὁράματος τοῦ Ἑκατοντάρχου Κορνηλίου (βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου). Αὕτη κατεστράφη ἐν ἔτει 1265 ὑπὸ τοῦ Σουλτάνου Βιβάρ, σῴζονται δ’ ἔτι ἐρείπια ταύτης. γʹ) Ἡ Καισάρεια Φιλίππου ταύτην ἐπεσκέφθη ὁ Κύριος εὑρισκόμενος σωματικῶς ἐπὶ τῆς γῆς (Ματθ. ιϛʹ 13 , Μάρκ. ηʹ 27). Ἀρχαιότερον ἐκαλεῖτο Πανιάς. Σήμερον εἶναι μικρὸν χωρίον καλούμενον Μπάνιας καὶ ἀνήκει εἰς τὴν Συρίαν, κεῖται δὲ πλησίον τοῦ τριεθνοῦς σημείου εἰς τὸ ὁποῖον συναντῶνται τὰ σύνορα Συρίας, Λιβάνου καὶ Ἰσραήλ.