✥ Τῇ ΙϚ’ (16ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνός, μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΘΕΟΔΩΡΟΥ τοῦ Ἡγιασμένου.
Δῶρόν σε θεῖον, Θεόδωρε, δεικνύει,
Ἐν Ἁγίοις Ἅγιος, Ἡγιασμένε.
Τῇ δέ γε ἑνδεκάτῃ Θεόδωρος ἀφίπτατο γαίης.
✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων.
Ἰδὼν τόπους οὓς εἶδεν ἔνσαρκος Λόγος,
Ἀπῆλθες, Ἀλέξανδρε, καὶ τοῦτον βλέπειν.
✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων ΑΥΔΑ καὶ ΑΥΔΙΗΣΟΥ Ἐπισκόπων, ὡς καὶ τῶν σὺν αὐτοῖς Τριάκοντα Ὀκτώ, ἤτοι Δεκαὲξ Πρεσβυτέρων, Ἐννέα Διακόνων, Ἓξ Μοναχῶν καὶ Ἑπτὰ Παρθένων.
Εἰς τὸν Αὐδᾶν·
Ἄμφω πρὸ τῶν σῶν, Αὐδᾶ Μάρτυς, ὀμμάτων,
Τομεὺς κεφαλῆς καὶ βραβεὺς θείου στέφους.
Εἰς τὸν Αὐδιησοῦν·
Ἐκδοὺς ἑαυτὸν Αὐδιησοῦς τῷ ξίφει,
Ὁρᾶν Ἰησοῦν ἠξιώθη τὸν μέγαν.
Εἰς τοὺς Δεκαὲξ Ἱερεῖς·
Τοὺς Ἱερεῖς Σου, Σῶτερ, ἔκτεινε ξίφος,
Τὴν ἱεράν Σου μὴ προδόντας ἀξίαν.
Εἰς τοὺς Ἐννέα Διακόνους·
Τοὺς τρισάκις τρεῖς Λευΐτας τετμημένους,
Στέφει Θεὸς δίς, ὡς ἀθλητολευΐτας.
Εἰς τοὺς Ἓξ Μοναχοὺς καὶ τὰς Ἑπτὰ Παρθένους·
Εἰ παρθένων ἔδωκεν ἑπτάδα ξίφει [1]
Πῶς οὐ παρέξει καὶ Μοναχῶν ἑξάδα;
✥ Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ΙΣΑΑΚΙΟΣ, ΣΥΜΕΩΝ καὶ ΒΑΧΘΙΣΟΗΣ πυρὶ τελειοῦνται.
Πρὸς ἓν πῦρ ἐκπνέουσι τρεῖς ὁμοφρόνως,
Ἰσαάκιος, Συμεών, Βαχθισόης.
✥ Οἱ Ἅγιοι ΑΒΒΑΔΕΣ, οἱ ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Ἁγίου ΣΑΒΒΑ, ὑπὸ τῶν Βλεμμύων ξίφει τελειοῦνται.
Σούς, Σῶτερ, ἄρνας ὡς ὁδοῦσι ταῖς σπάθαις,
Μάνδρας ἔσω κτείνουσιν εἰσδύντες λύκοι [2].
✥ Ὁ Ἅγιος Μάρτυς ΠΑΠΥΛΙΝΟΣ ξίφει τελειοῦται.
Ὁ Παπυλῖνος θραῦσιν εὑρὼν ἐκ ξίφους,
Πύλας πλάνης ἔθραυσε καὶ θεοὺς ἅμα.
✥ Ὁ Ἅγιος Μάρτυς ΠΕΤΡΟΣ, ὁ ἐν Βλαχέρναις, βουνεύροις τυφθεὶς τελειοῦται.
Ἄσειστος ὄντως πίστεως Πέτρος πέτρα
Πρὸς ὃν τὰ νεῦρα πάπυροι, τὸ τοῦ λόγου.
✥ Ὁ Ἅγιος ΝΙΚΟΛΑΟΣ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.
Ὁ Νικόλαος ἐκλιπὼν σκιὰν βίου,
Πρὸς ἄσκιον μετῆλθε φωτὸς χωρίον.
Ὁ θεῖος οὗτος Νικόλαος ἐγεννήθη περὶ τὸ ἔτος 852 ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐκ γονέων καταγομένων ἀπὸ τὴν Κάτω Ἰταλίαν. Ὑπῆρξε συγγενὴς καὶ μαθητὴς τοῦ μεγάλου Φωτίου, παρ’ οὗ καὶ ἐξεπαιδεύθη δι’ ὅλως ἐξαιρετικῆς παιδείας. Καταδιωχθεὶς καὶ οὗτος μετὰ τῶν ἄλλων συγγενῶν τοῦ ἱεροῦ Φωτίου, ἐκάρη Μοναχὸς εἰς τὴν παρὰ τὴν Χαλκηδόνα Μονὴν τοῦ Ἁγίου Τρύφωνος. Λόγῳ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς μορφώσεως αὐτοῦ ἐξελέγη Πατριάρχης ὑπὸ Λέοντος Ϛʹ τοῦ Σοφοῦ καὶ ἐχειροτονήθη τὴν Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας (1ην Μαρτίου 901). Ὑπὸ τοῦ ἰδίου τούτου βασιλέως ἐξεβλήθη τοῦ θρόνου ἐν ἔτει 907, διότι ἀντετάχθη εἰς τὸν τέταρτον γάμον αὐτοῦ μετὰ τῆς Ζωῆς. Ὁ Νικόλαος μάλιστα ἀφώρισε διὰ τὸν παράνομον τοῦτον γάμον τὸν Λέοντα καὶ καθῄρεσε τὸν τελέσαντα αὐτὸν Ἱερέα Θωμᾶν. Εἰς τὸν θρόνον ἐπανῆλθε τὸ δεύτερον ἐν ἔτει 912 μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Λέοντος, ὅστις ὀλίγον πρὸ τοῦ θανάτου του ἐζήτησε τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ Πατριάρχου Νικολάου. Καθ’ ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς Πατριαρχείας του, πρώτης καὶ δευτέρας, ὑπῆρξεν ἄτεγκτος τηρητὴς τῶν θείων καὶ Ἱερῶν Κανόνων καὶ ἔζησε ζωὴν ἀσκητικὴν καὶ ἁγιωτάτην. Πρὸς Κύριον ἀπῆλθε ἐν ἔτει 925 καὶ ἐτάφη εἰς τὴν ὑπ’ αὐτοῦ ἀνακτισθεῖσαν καὶ ἐπανασυσταθεῖσαν ἀρχαίαν Μονὴν τῶν Γαλακρινῶν, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ παρέμεινε κατὰ τὸ διάστημα τῆς ἐξορίας του (907-912). Οἱ ὑπὲρ τῶν ἱερῶν παραδόσεων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀγῶνες αὐτοῦ τοσοῦτον ἐξετιμήθησαν, ὥστε συγκατηριθμήθη μετὰ τῶν Ἁγίων. Τούτου σῴζονται πλεῖστα ἔργα ἐξ ὧν 162 ἐπιστολαὶ καὶ Μονῳδία εἰς τὴν κατὰ τὸ ἔτος 904 γενομένην ὑπὸ τῶν Ἀγαρηνῶν ἅλωσιν τῆς Θεσσαλονίκης. (Περὶ τούτου πλειότερα βλέπε ἐν «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ», τόμ. 9ος στ. 519-522).
✥ Μνήμη τῆς Ἁγίας ΕΥΦΗΜΙΑΣ πλησίον τοῦ Νεωρίου, λιμένος εἰς τὴν Ἁγίαν Δύναμιν.
Εὐφήμως τιμῶμέν σε, ὦ Εύφημία,
Ὡς ἂν τῆς σῆς τύχωμεν θείας εὐνοίας.
✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς ΝΙΚΟΛΑΟΣ ὁ ἐκ Μετσόβου, ἐν Τρικκάλοις μαρτυρήσας ἐν ἔτει ͵αχιζ’ (1617), πυρὶ τελειοῦται.
Ἵν’ ἐκφύγῃς πῦρ τῆς γεέννης, παμμάκαρ,
Τὸ πῦρ ὑπέστης, Νικόλαε εὐθύφρον.
✥ Τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν ΕΦΡΑΙΜ Περεκόμης Νοβογοροδίας, τοῦ Θαυματουργοῦ Ρώσου.
Ὑποσημειώσεις
[1] Ἴσως ἐννοεῖ τὸν τύραννον ὅστις ἐθανάτωσεν αὐτὰς διὰ ξίφους. Ἐν δὲ τῷ Συναξαριστῇ τῆς τοῦ Διονυσίου Μονῆς γράφεται οὕτω τὸ δίστιχον τοῦτο: «Εἰ παρθένων ἔδωκεν ἑπτάδι στέφος, Πῶς οὐ παρέξει καὶ Μοναχῶν ἑξάδι;» τὸ ὁποῖον καὶ καταλληλότερον εἶναι διότι, οὕτω γραφόμενον, δηλοῖ ὅτι ὁ Θεὸς ἔδωκε τὸ στέφος καὶ εἰς τὰς παρθένους καὶ εἰς τοὺς Μοναχούς.
[2] Ἀπὸ τὸ ἰαμβικὸν τοῦτο δίστιχον, φαίνεται ὅτι ἄλλοι εἶναι οἱ Ἀββάδες οὗτοι καὶ ἄλλοι οἱ ἑορταζόμενοι κατὰ τὴν κʹ (20ὴν) τοῦ Μαρτίου καὶ ἐν τῇ αὐτῇ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Σάββα ἀναιρεθέντες· διότι καὶ πράγματι πολλάκις ἐπατήθη τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Σάββα ὑπὸ διαφόρων βαρβάρων, Περσῶν δηλαδή, Βλεμμύων καὶ Ἀγαρηνῶν (βλέπε σχετικῶς καὶ ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» εἰς τὴν ἀνωτέρω ἡμερομηνία ἑορτασμοῦ τῶν τότε ἀναιρεθέντων Ἀββάδων, καθὼς καὶ ἐν σελ. 1189 τῆς Δωδεκαβίβλου).