Μαΐου ΙΒ’ (12η)

Τῇ ΙΒ’ (12ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ἐπισκόπου Κύπρου.

Φανεὶς Ἐπιφάνιος ἐν Κύπρω μέγας,
Κλέος παρ’ αὐτῇ καὶ θανὼν ἔχει μέγα.
Τῇ δυοκαιδεκάτῃ Ἐπιφάνιον μόρος εἷλεν.

Τὸν Ἑλληνικὸν Βίον τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς Ἐπιφανίου συνέγραψαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ Ἰωάννης καὶ Πολύβιος, μετήνεγκε δὲ τοῦτον εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν καὶ εἰς τύπον ἐξέδωκεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, συμπεριλαβὼν αὐτὸν εἰς τὸ «Νέον Ἐκλόγιον». Ἐκ τούτου παραληφθεὶς ὑφ’ ἡμῶν παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Βίον τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου ἐξέδωκε καὶ ὁ Καισάριος Δαπόντε εἰς τὸ «Πατερικὸν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου». Τὸν Κανόνα τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου συνέθεσεν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Εἰς δὲ τοὺς Παρισινοὺς Κώδικας 1566, 1574 καὶ 1575 καὶ τοὺς Λαυρεωτικοὺς Γʹ 19, Γʹ 74, Δʹ 5, Δʹ 19, Δʹ 45, Θʹ 87, Ιʹ 70 καὶ Λʹ 164 εὕρηνται διάφορα Ὑμνολογικὰ ἔργα, ἀνέκδοτα εἰσέτι, ἀφιερωμένα εἰς τὸν Ἅγιον τοῦτον Ἐπιφάνιον.

Νεώτεροί τινες κριτικοὶ (Λουπῖνος, Ἀββᾶς Ρακίνας), ἀμφισβητοῦντες τὴν ὑπὸ τῶν μαθητῶν τοῦ Ἁγίου συγγραφὴν τοῦ Βίου αὐτοῦ, ἀποδίδουσι τοῦτον εἰς Συμεῶνα τὸν Μεταφραστήν, τοῦτο ὅμως δὲν εἶναι ὀρθόν, διότι περὶ τῆς ὑπὸ τῶν μαθητῶν τοῦ Ἁγίου συγγραφῆς τοῦ Βίου αὐτοῦ ἔχομεν μαρτυρίας ἀρχαιοτέρων Πατέρων καὶ δὴ συγχρόνων ἢ ὀλίγον μεταγενεστέρων αὐτοῦ, μνημονεύεται δὲ οὗτος καὶ ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος (555-619), ἐνῷ ὁ Μεταφραστὴς Συμεὼν ἔζησε ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ βασιλέως Λέοντος Ϛʹ τοῦ Σοφοῦ (886-912). Περὶ τούτου συμφωνεῖ καὶ ὁ νεώτερος κριτικὸς Κωνσταντῖνος Κοντογόνης, ὅστις ἐν «Φιλολογικὴ καὶ Κριτικὴ Ἱστορία τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας Πατέρων, Δʹ ἑκατονταετηρίς», σελ. 329, ὑπεραμυνόμενος τῆς ἐγκυρότητος καὶ τῆς ἀληθείας τοῦ περιεχομένου τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου, λέγει μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς: «Προσέτι δὲ τὰ συμβεβηκότα ἐκεῖνα κεῖνται ἀναγεγραμμένα καὶ ἐν ἑτέρῳ τινὶ Βίῳ τοῦ Ἐπισκόπου, ὅστις ἐγράφη ζῶντος αὐτοῦ καὶ ἀνωμολογήθη ἀληθής, τοὐλάχιστον κατὰ τὸ πλεῖστον μέρος, ὑπὸ τῶν κριτικῶν, Βαρωνίου, Πεταυΐου, Τιλλεμοντίου, καὶ ἄλλων. Δὲν πρέπει δὲ νὰ φαίνωνται παράδοξα καὶ ἀπίστευτα (τὰ ἱστορούμενα), διότι ἀνάγονται εἰς ἐποχήν, καθ’ ἣν συχνὰ εἰσέτι ἐξεδηλοῦντο τὰ θαύματα τοῦ Θεοῦ διὰ τῶν ἀνδρῶν, οἵτινες ἔμελλον νὰ ὑψωθῶσι φαεινοὶ τῆς Ἐκκλησίας αὐτοῦ ἀστέρες».

Ἄλλαι πηγαὶ τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου προσμαρτυροῦσαι τὴν ἁγιότητα τούτου εἶναι κατὰ κύριον λόγον αὐτὰ ταῦτα τὰ συγγράμματα αὐτοῦ, ἐξ ὧν, πλὴν τῆς ἁγιότητος τοῦ Βίου του, καταφαίνεται καὶ ἡ βαθεῖα τούτου σοφία, ἡ θεία τε καὶ ἡ κατὰ κόσμον τοιαύτη, διὸ καὶ ὁ θεῖος Ἱερώνυμος πεντάγλωσσον τοῦτον ὀνομάζει καὶ Πατέρα τῶν Ἐπισκόπων (Ἐπιστολὴ πρὸς Παμμάχιον), ἡ δὲ Ἁγία Ζʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος Πατέρα καὶ Διδάσκαλον τῆς καθόλου Ἐκκλησίας καλεῖ τοῦτον (πράξ. ϛʹ). Ἀλλὰ καὶ ὁ Σωκράτης καὶ ὁ Σωζόμενος ἱκανῶς περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου πραγματεύονται, καθὼς καὶ ἄλλοι πολλοί, ἐκεῖνο δὲ μόνον περὶ τοῦ ὁποίου πάντες ἀπὸ κοινοῦ τοῦ καταλογίζουσιν ὡς μειονέκτημα, εἶναι ἡ λόγῳ τῆς ἁπλότητος του, ὡς καὶ τῆς ἰδικῆς του εὐθύτητος εὐπιστία του, πρὸς τὰς συκοφαντικὰς συνωμοσίας διαφόρων ἐπιτηδείων, ὑφ’ ὧν εὐκόλως παρεσύρετο, ὡς συνέβη καὶ εἰς τὴν περίπτωσιν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅτε εὑρέθη συνεργασθεὶς μετὰ τῶν ἀσπόνδων ἐκείνου ἐχθρῶν, νομίζων ὅτι ἐξυπηρετεῖ τὴν ἀλήθειαν. Οὐχ ἧττον ὅμως, ἀντιληφθεὶς ἐγκαίρως τὴν πλάνην του, ἔσπευσε νὰ ἀναχωρήσῃ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως.

Συγγράμματα τοῦ Ἁγίου τούτου ἐξηλεγμένης γνησιότητος εἶναι τὰ ἑξῆς· «Ἀγκυρωτός», «Πανάριον», «Ἀνακεφαλαίωσις», «Περὶ μέτρων καὶ σταθμῶν», «Ἐπιστολὴ πρὸς Ἰωάννην Ἱεροσολύμων Ἐπίσκοπον», «Ἐπιστολὴ πρὸς Ἱερώνυμον», «Πρὸς Διόδωρον Ἐπίσκοπον Τύρου περὶ τῶν ιβʹ λίθων τῶν ὄντων ἐν τοῖς στολισμοῖς τοῦ Ἀαρών» καὶ ἄλλα, ὡς καὶ Λόγοι εἰς διαφόρους ἑορτάς. Τὰ ἔργα τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου ἐξέδωκε τύποις ὁ Ἀββᾶς Migne ἐν τῇ Ἑλληνικῇ Πατρολογίᾳ, τόμοι 41-43.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ
ΛΟΙΠΑ ΒΙΟΥ

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΓΕΡΜΑΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

Χαίρειν ἀφεὶς γῆν Γερμανὸς καὶ γῆς θρόνον,
Γῆς Δημιουργοῦ τὸν θρόνον χαίρει βλέπων.

Ὁ Ἅγιος οὗτος Γερμανός, ὅπως καὶ ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ βλέπομεν, ὑπῆρξεν ἐκ τῶν διαπρεπεστέρων Ἱεραρχῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, οἵτινες ἐκόσμησαν τοὺς θρόνους αὐτῶν διά τε τῆς ἁγιότητος τοῦ βίου των καὶ τῆς ἀκραιφνοῦς περὶ τὴν Ὀρθόδοξον Πίστιν προσηλώσεώς των. Τὴν ὑψηλὴν τοῦ Ἁγίου ἀρετὴν καὶ τὴν σπουδαιότητα τοῦ ὑπ’ αὐτοῦ ἐπιτελεσθέντος ἔργου ἄριστα καὶ ἀξιοπιστότερον παντὸς ἄλλου διαγράφει ἡ ἐν Νικαίᾳ τὸ δεύτερον συγκροτηθεῖσα ἐν ἔτει 787 Ἁγία Ζʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος, ἥτις τεσσαράκοντα

ἑπτὰ ὅλα ἔτη ἀπὸ τῆς πρὸς Κύριον μεταστάσεως τοῦ Ἁγίου, λέγει περὶ τούτου μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς ἐπιγραμματικώτατα· «Γερμανοῦ τοῦ ἐν τοῖς ἱεροῖς γράμμασιν ἀνατεθραμμένου καὶ ὡς Σαμουὴλ ἐκ βρέφους τῷ Θεῷ ἀνατεθειμένου καὶ τῶν θαυμασίων Πατέρων ἐφαμίλλου, οὗ ταῖς διαλογαῖς ἐξηκολουθεῖν ἀναγκαῖον, διαβεβόηνται τὰ συγγράμματα ἐν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ. Αἱ γὰρ ὑψώσεις τοῦ Θεοῦ ἐν τῷ λάρυγγι αὐτοῦ καὶ ρομφαῖαι δίστομοι ἐν ταῖς χερσὶν αἰ τοῦ ἀκοντιζόμεναι κατὰ τῶν ἀπειθούντων τῇ ἐκκλησιαστικῇ παραδόσει» (Mansi ΧΙΙΙ, σ. 356). Τὴν Ἀκολουθίαν αὐτοῦ συνέθεσεν ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Γραπτός. Ἕτεροι ὕμνοι ἀφιερωμένοι εἰς τὸν Ἅγιον τοῦτον σῴζονται ἐν τῷ Παρισινῷ Κώδικι 1566, τοὺς Λαυρεωτικοὺς Γʹ 74, Δʹ 5, Δʹ 45, Θʹ 87, Ιʹ 70 καὶ εἰς Κώδικα τῶν Καυσοκαλυβίων.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς ΙΩΑΝΝΗΣ ὁ Βλάχος, ὁ ἐν Κωνσταντινουπόλει μαρτυρήσας ἐν ἔτει ͵αχξβ’ (1662) ἀγχόνῃ τελειοῦται.

Σώφρων ὑπάρχων, ὦ Ἰωάννη Βλάχε,
Ἀθλεῖς ἄριστα δι’ ἀγάπην Κυρίου.

Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ, συγγραφὲν ὑπὸ Ἰωάννου τοῦ Καρυοφύλλη, ἐξεδόθη τύποις ὑπὸ τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, συμπεριληφθὲν εἰς τὸ ὑπὸ τούτου καταρτισθὲν «Νέον Μαρτυρολόγιον». Ἐκ τούτου παραληφθὲν ὗφ’ ἡμῶν παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένον κατὰ τὴν φράσιν.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΘΕΟΔΩΡΟΥ, τοῦ ἐν τῇ νήσῳ Κυθήρων ἀσκήσαντος.

Χριστοῦ δωρεῶν ἐπωνυμίαν φέρων,
Βροτοῖς ἴασιν ἀεὶ πηγάζεις, Πάτερ.
Δυωκαιδεκάτῃ Θεόδωρος ὕπερθεν ἀείρατο γαίης.

Ὁ Βίος καὶ ἡ Ακολουθία τοῦ Ἁγίου τούτου Θεοδώρου ἐξεδόθησαν τύποις εἰς ἰδιαίτερον τεῦχος, τὸ πρῶτον ἐν Βενετίᾳ τῷ 1747, τὸ δεύτερον ἐν Σμύρνῃ τῷ 1841 καὶ τὸ τρίτον ἐν Ἀθήναις τῷ 1899. Ἐκ τοῦ τεύχους τούτου παραληφθεὶς ὑφ’ ἡμῶν παρατίθεται ἐνταῦθα ὁ Βίος αὐτοῦ διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἀκολουθίαν πλήρη εἰς τὸν Ἅγιον συνέθεσε καὶ ὁ γνωστὸς Ὑμνογράφος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Πατὴρ Γεράσιμος ὁ Μικραγιαννανίτης, τῇ ἐπιθυμίᾳ καὶ παρακλήσει τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κυθήρων κ.κ. Μελετίου, ὅστις ἐζήτησε τοῦτο λόγῳ τῶν ἀτελειῶν τῆς παλαιοτέρας τοιαύτης. Ἡ νέα αὕτη Ἀκολουθία μετὰ τοῦ Βίου αὐτοῦ, ἐν ᾧ περιλαμβάνεται καὶ διήγησις τῶν θαυμάτων αὐτοῦ, ἐξεδόθη τύποις ἐν Ἀθήναις τὸ ἔτος 1961.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ