Μαρτίου ΚΑ’ (21η)

✥ Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΑΚΩΒΟΥ Ἐπισκόπου τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Λύπας ἐνεγκὼν Σῆς χάριν σκιᾶς, Λόγε,
Βίου σκιώδους Ἰάκωβος ἡρπάγη.
Κρύψαν ὑπὸ χθόνα εἰκάδ’ Ἰάκωβον κατὰ πρώτην.

+ - ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Click to collapse
Ἐλάχιστα περὶ τοῦ Ὁσίου τούτου εἶναι γνωστά. Ἡ πατρίς, ἡ Ἐπισκοπὴ ἧς τινος προέστη καὶ ὁ τόπος τῆς τελειώσεώς του παραμένουν ἄδηλα. Πλὴν τῶν ἐνταῦθα ἀναφερομένων σώζεται καὶ ἐπιστολὴ τοῦ Ὁσίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, ἐν ἧ ποιεῖται περὶ τούτου λόγον ὁ Ὅσιος Θεόδωρος. Κατὰ τὴν ἐπιστολὴν ταύτην ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος «ἐκ νεότητος ἤθλησεν ἀσκητικῶς, ὑποταγεὶς ἐννόμως, κατὰ παθῶν ἀνδρισάμενος, παρθένον τὸ σῶμα φυλάξας, δι’ ὑπωπιασμῶν ἐγκρατικῶν καὶ δουλαγωγιῶν … κἀντεῦθεν πτερῶν ἐαυτὸν πρὸς τὸν οὐράνιον ἔρωτα … εἰσῆλθεν εἰς τὸ στάδιον … ἀδείλαντος, ἀτρέμας· ἐντεῦθεν καὶ ἐντεῦθεν οἱ ὑπηρέται τοῦ σκότους κατέξαναν ταῖς πληγαῖς νῶτα, στέρνα, βραχίονας ἐξέχεον αἵματα, ὑπέταμον σάρκας» (Ἑλλ. Πατρολ. Migne, τόμ. 99ος, στ. 1353-1356). Ἐκ τούτων εἰκάζεται, ὅτι ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὑπῆρξε Στουδίτης καὶ πνευματικὸν τέκνον τοῦ Ὁσίου Θεοδώρου, διότι λέγει καὶ τὸ ἑξῆς ἐν τῇ Ἐπιστολῇ ταύτῃ ὁ Ὅσιος Θεόδωρος· «τί γὰρ ἢ υἱὸς τηλικοῦτος, οὗ ἐγὼ διὰ τὰς ἀμαρτίας μου οὐδὲ παῖς καλεῖσθαι ἄξιος;».

Εἰς τὴν ἐπιστολὴν ταύτην ὁ Ὅσιος Θεόδωρος προσθέτει ὅτι εὐδοκοῦντος τοῦ Κυρίου θέλει ποιήσει Κανόνα εἰς τὸ τίμιον Λείψανον τοῦ Ὁμολογητοῦ. Πράγματι δὲ εὑρέθησαν τεμάχια Ἀκολουθίας, ἐξ ὧν μαρτυρεῖται, ὅτι ὑπῆρξεν Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου ἀπολεσθεῖσα, ἄγνωστον ὅμως ἐὰν αὕτη ἦτο ποίημα τοῦ Ὁσίου Θεοδώρου, εἶναι δὲ ταῦτα Στιχηρά τινα εὑρισκόμενα εἰς τοὺς Παρισινοὺς Κώδικας 13, 342, 1563, 1573 καὶ 1575. Εὕρηται δὲ καὶ ἓν Κάθισμα εἰς τὸν Λαυρεωτικὸν Κώδικα 170.

ΙΑΚΩΒΟΣ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν, ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας ζήσας βίον ἀσκητικόν, ἐκαθάρισεν ἑαυτὸν μὲ τὴν νηστείαν καὶ τὴν λοιπὴν κακοπάθειαν, ἀνελθὼν οὕτω καὶ εἰς τὸν θρόνον τῆς Ἐπισκοπῆς. Πολλοὺς δὲ διωγμοὺς καὶ ἐξορίας ὑπέμεινεν ὁ μακάριος διὰ τὴν προσκύνησιν τῶν ἁγίων Εἰκόνων καὶ διότι ἤλεγχε καὶ ἀπεστρέφετο τοὺς εἰκονομάχους. Τοὺς τοιούτους λοιπὸν πειρασμοὺς δοκιμάζων ἀνδρείως καὶ παλαίων μὲ πεῖναν καὶ δίψαν, παρέδωκε τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ, παρὰ τοῦ ὁποίου ἔλαβε τὸν τῆς ὁμολογίας ἄφθαρτον στέφανον.

 

✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΘΩΜΑ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.

Ζωὴν ὁ Θωμᾶς ἐκλιπὼν μετρουμένην,
Ζωὴν πρεπόντως εὗρεν οὐ μετρουμένην.

+ - ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Click to collapse
Ὁ Ἅγιος οὗτος Πατριάρχης Θωμᾶς ὁ Αʹ ἐπατριάρχευσε κατὰ τὰ ἔτη 607-610. Ἐπὶ τῆς πατριαρχείας τούτου ἀνευρέθησαν τὰ ἅγια Λείψανα τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίου Ἁγίων Μαρτύρων καὶ Ἀποστόλων, ὧν τὴν μνήμην ἐπιτελοῦμεν κατὰ τὴν κβʹ (22αν) Φεβρουαρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Ἐν τοῖς Κώδιξι Παρισίων 1587 καὶ Πετρουπόλεως 227, Μαρτίου ιθʹ καὶ κʹ σημειοῦνται τὰ ἑξῆς· «Ἡ ἀνακομιδὴ τῶν λειψάνων τοῦ ἐν Ἁγίοις Θωμᾶ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως». Ἐκ τούτου συνάγεται, ὅτι πλὴν τῆς μνήμης τῆς ὁσίας αὐτοῦ κοιμήσεως, ἑωρτάζετο καὶ ἡ μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τῶν τιμίων Λειψάνων του. Δέον ἐπίσης νὰ σημειωθῇ ὅτι πλὴν τοῦ ἐν Ἁγίοις τούτου Θωμᾶ τοῦ Αʹ, κατετάγη μεταξυ τῶν Ἁγίων καὶ ὁ Θωμᾶς Βʹ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (667-669). Λόγῳ ὅμως τῆς συνωνυμίας καὶ τῆς ἐλλείψεως ἰδιαιτέρας τινὸς ἐνδείξεως δι’ ἑκάτερον συνεχύθησαν παρὰ τοῖς διαφόροις Συναξαρισταῖς οἱ δύο οὗτοι Ἅγιοι Πατριάρχαι· ὅθεν σημειοῦται παρ’ ἐκείνοις μνήμη τοῦ Ἁγίου Θωμᾶ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως καὶ εἰς ἄλλας τινὰς ἡμερομηνίας. Τὴν διασαφήνισιν ταύτην παρέχουν οί Παρισινοὶ Κώδικες 1578 καὶ 1587, ἐν οἷς εἰς μὲν τὸν πρῶτον σημειοῦται· «Θωμᾶ τοῦ Νέου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως», εἰς δὲ τὸν δεύτερον· «Θωμᾶ τοῦ πάλαι Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως». Βλέπε πλείονα καὶ παρὰ τῷ Σωφρονίῳ Εὐστρατιάδη «Ἁγιολόγιον», σελ. 200-205.

ΘΩΜΑΣ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν ἐν τῆς νεαρᾶς αὐτοῦ ἡλικίας διεκρίνετο διὰ τὴν ὑπερβολικὴν καὶ ἄκραν αὐτοῦ σύνεσιν καὶ εὐλάβειαν. Τούτου ἕνεκεν ἐλθὼν εἰς ἡλικίαν, ἐχειροτονήθη ἐν ἔτει φπε’ (585) Διάκονος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καὶ Σακελλάριος, ὑπὸ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν καὶ ἐν θαύμασι μεγίστου Ἰωάννου τοῦ Νηστευτοῦ (585-595), Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ ἀοιδίμου βασιλέως Μαυρικίου, τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη φπβ’-χβ’ (582-602). Ἀφ’ οὗ δὲ ἀπέθανεν ὁ ρηθεὶς θεῖος Ἰωάννης καὶ ὁ τοῦ Ἰωάννου διάδοχος Κυριακὸς (595-606), ὁ Ἅγιος οὗτος Θωμᾶς προεχειρίσθη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (607-610). Διοικήσας λοιπὸν τὸν θρόνον ἐπὶ τρία ἔτη καὶ δύο μῆνας, πολὺ ἠγωνίσθη κατὰ τῶν αἱρέσεων ὁ ἀοίδιμος καὶ τὰ ὀρθόδοξα ἐστερέωσε δόγματα, οὕτω δὲ καλῶς καὶ τὸ ἐμπιστευθὲν εἰς αὐτὸν ποίμνιον ποιμάνας, ἐν εἰρήνῃ ἐκοιμήθη.

 

✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ΦΙΛΗΜΩΝ καὶ ΔΟΜΝΙΝΟΣ ξίφει τελειοῦνται.

Τμηθείς, Φιλήμων, Δομνῖνον τὸν σὸν φίλον
Φιλεῖν κεφαλῆς ἐκτομὴν ἀπειργάσω.

ΦΙΛΗΜΩΝ καὶ ΔΟΜΝΙΝΟΣ οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες κατήγοντο ἐκ τῆς μεγαλοδόξου Ρώμης, κατὰ δὲ τοὺς χρόνους τοῦ κατὰ τῶν Χριστιανῶν διωγμοῦ, περιήρχοντο τὴν Ἰταλίαν καὶ ἐκήρυττον τὸν Χριστόν, πολλοὺς ἐπιστρέφοντες εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Πίστιν καὶ βαπτίζοντες αὐτούς. Διὰ τὴν αἰτίαν λοιπὸν ταύτην συνελήφθησαν ὑπὸ τῶν εἰδωλολατρῶν καὶ προσήχθησαν εὶς τὸν ἄρχοντα τῆς Ἰταλίας. Ἐπειδὴ δὲ οὔτε μὲ κολακείας ἐκάμφθησαν, οὔτε μὲ ὑποσχέσεις δωρεῶν ἐπείσθησαν, ἀλλὰ τὸν Χριστὸν ἐπικαλούμενοι, Θεὸν Αὐτὸν ἀνεκήρυττον, τούτου ἕνεκα οἱ εἰδωλολάτραι ἐτάνυσαν αὐτοὺς ἐν τῶν τεσσάρων μερῶν τοῦ σώματος γυμνοὺς κατὰ γῆς καὶ τοὺς ἔδειραν ἀνηλεῶς. Ἀφοῦ δὲ ἐφυλάκισαν καὶ ἀπεφυλάκισαν αὐτοὺς ἐπανειλημμένως, τέλος ἀπέκοψαν τὰς ἁγίας αὐτῶν κεφαλάς. Οὕτως οἱ μακάριοι ἔλαβον τοὺς στεφάνους τοῦ Μαρτυρίου.

 

✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ΒΗΡΥΛΛΟΣ Ἐπίσκοπος Κατάνης ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Διπλᾶ θανὼν Βήρυλλος εὕρατο στέφη,
ὡς κυριεύσας καὶ παθῶν καὶ δαιμόνων.

ΒΗΡΥΛΛΟΣ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν κατήγετο ἐκ τῆς Ἀντιοχείας, μαθητὴς ὢν Πέτρου τοῦ Ἀποστόλου. Μεταβὰς δὲ εἰς τὴν Δύσιν μετὰ τοῦ Κορυφαίου Πέτρου, ἐχειροτονήθη παρ’ αὐτοῦ Ἐπίσκοπος Κατάνης τῆς ἐν Σικελίᾳ. Καλῶς δὲ καὶ θεοφιλῶς ποιμάνας τὸ ποίμνιόν του πολλοὺς ὡδήγησεν εἰς τὴν Πίστιν τοῦ Χριστοῦ καὶ πολλὰ ἐποίησε θαύματα, ἓν ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι πρέπον νὰ διηγηθῶμεν ἐνταῦθα. Εἰς τόπον τινὰ τῆς Κατάνης ἦτο πηγή τις, ἡ ὁποία ἀνέβλυζεν ὕδωρ πικρότατον, οὗτινος τὴν πικρίαν μετέβαλεν ὁ Ἅγιος εἰς γλυκύτητα διὰ προσευχῆς του. Τοῦτο τὸ θαῦμα βλέπων εἰδωλολάτρης τις, φανατικὸς λατρευτὴς τῶν εἰδώλων, ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ μετ’ αὐτοῦ ἐπίστευσαν καὶ ἄλλοι πολλοί. Μὲ τοιαῦτα λοιπὸν θαυμάσια διαλάμψας ὁ Ἅγιος καὶ φθάσας εἰς γῆρας βαθύ, ἐκοιμήθη τὸν εἰς τοὺς δικαίους πρέποντα ὕπνον. Τὸ δὲ τίμιον αὐτοῦ Λείψανον ἐνεταφιάσθη ἐν τῇ πόλει τῆς Κατάνης μεγαλοπρεπῶς, ἀναβλύζει δὲ διαφόρους ἰατρείας μέχρι σήμερον, εἰς τοὺς μετὰ πίστεως πρὸς αὐτὸ προσερχομένους.

 

✥ Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος ΣΕΡΑΠΙΩΝ ὁ Σιδώνιος ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Δοὺς πάντα χερσὶν ἐνδεῶν Σεραπίων,
Τέλος δίδωσι καὶ τὸ πνεῦμα Κυρίῳ.

+ - ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ Click to collapse
Ἄγνωστος τυγχάνει ὁ χρόνος τῆς ἀκμῆς καὶ τῆς δράσεως τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς Σεραπίωνος, ἐκ τῶν σῳζομένων ὅμως στοιχείων προκύπτει, ὅτι ἤκμασε κατὰ τὸν Δʹ μετὰ Χριστὸν αἰῶνα, κατὰ τὸν ὁποῖον ἤνθει τὰ μέγιστα ὁ ἐν Αἰγύπτῳ μοναχισμός. Ἄγνωστος ἐπίσης τυγχάνει ὁ Βίος αὐτοῦ ἐν ταῖς λεπτομερείαις, διότι τὰ ἴχνη αὐτοῦ χάνονται εἰς τὰ βάθη τῶν αἰώνων. Τὰ ὀλίγα περὶ τούτου γνωστὰ διεσώθησαν ἐκ διηγήσεων ἄλλων Βίων Ὁσίων. Ἐκ τῶν σῳζομένων περιγραφῶν διαπιστοῦται, ὅτι πρόκειται περὶ ὀνομαστοῦ Ἀσκητοῦ τῆς Αἰγύπτου. Ἡ πατρίς του κατ’ ἀρχὴν δὲν εἶναι ἀπολύτως γνωστή. Ὑπὸ πολλῶν πιστεύεται ὅτι κατήγετο ἐκ Σιδῶνος τῆς Φοινίκης, τοῦτο δὲ διότι ἀποκαλεῖται Σιδώνιος, ἕτεροι ὅμως γράφουσι τοῦτον Σινδόνιον, καὶ ἑρμηνεύουν ὅτι ἡ προσωνυμία ὀφείλεται εἰς τὸ γεγονὸς ὅτι διαμοιράσας τὰ ἐνδύματά του εἰς τοὺς πτωχοὺς περιέκρυβε τοῦ λοιποῦ τὴν γυμνότητά του διὰ σινδόνος, ἐξ ἧς καὶ ἀπεκλήθη Σινδόνιος. Κατὰ πᾶσαν πιθανότητα συμβαίνουν καὶ τὰ δύο. Ὅσον ἀφορᾷ τὴν Σιδῶνα, αὕτη ἦτο πόλις τῆς Φοινίκης παράλιος, ἀρχαιοτάτη καὶ περιώνυμος, κειμένη μεταξὺ Τύρου καὶ Βηρυτοῦ, ἀνήκουσα νῦν εἰς τὴν Δημοκρατίαν τοῦ Λιβάνου καὶ καλουμένη ὑπὸ τῶν Ἀράβων Σάϊντα. Ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ μνημονεύεται πολλάκις. Ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ μνημονεύεται ἐν Ματθ. ιαʹ 21-22, ιεʹ 21, Μάρκ. γʹ 8, ζʹ 31, Λουκ. ϛʹ 17, ιʹ 13-14, Πράξ. κζʹ 3.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ