Τὸν Βίον αὐτοῦ ἑλληνιστὶ συνέγραψε Συμεὼν ὁ Μεταφραστής, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἐφραὶμ ὁ θαυμάσιος». (Σῴζεται ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις. Τετυπωμένος εὑρίσκεται ἐν τῷ «Νέῳ Παραδείσῳ» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός, μετηγμένος εἰς τὴν ἁπλῆν. Ἐπίσης εὑρίσκεται ἐν τῇ βίβλῳ τῇ ἐπιγραφομένῃ «Τὰ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου Ἀσκητικά», ἥτις περιέχει θαυμασίους λόγους τοῦ Ἁγίου). Ἐγκώμιον εἰς αὐτὸν ἔγραψεν ὁ Νύσσης Γρηγόριος, ἐν τῷ ὁποίῳ ὀνομάζει αὐτὸν «Μέγαν Πατέρα καὶ τῆς οἰκουμένης Διδάσκαλον», βεβαιοῖ δὲ ἐν αὐτῷ ὅτι ὁ Ἐφραὶμ «ὅλην τὴν Γραφὴν πρὸς λέξιν ἡρμήνευσεν ἀπό τε τῆς κοσμογονίας καὶ μέχρι τῆς τελευταίας τῆς χάριτος βίβλου». Περὶ τοῦ Ὁσίου Ἐφραὶμ ἔγραψαν καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐκ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ἐξυμνοῦντες καὶ ἐγκωμιάζοντες αὐτόν, ὄχι μόνον διὰ τὴν ὄντως ἐνάρετον πολιτείαν του, ἀλλὰ καὶ διὰ τὰ λαμπρὰ αὐτοῦ συγγράμματα, διὰ τὰ ὁποῖα συναριθμεῖται καὶ συνδοξάζεται μετὰ τῶν διασήμων Διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας. «Διότι δι’ αὐτῶν καὶ εἰς τοὺς πιστοὺς μεγάλης ψυχικῆς ὠφελείας παραίτιος γίνεται, καὶ τὴν τῶν δογμάτων ἀλήθειαν γενναίως κατὰ τῶν αἱρετικῶν προασπίζει», ὡς ἐπὶ λέξει λέγει ὁ Κωνσταντῖνος Κοντογόνης ἐν τῇ «Φιλολογικῇ καὶ Κριτικῇ Ἱστορίᾳ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας Πατέρων». Τόσον δὲ πολυγραφώτατος ὑπῆρξεν, ὥστε τινὲς λέγουσιν ὅτι συνέγραψε συριστὶ τρία ἑκατομμύρια στίχων.

Τὰ διασωθέντα συγγράμματα τοῦ Ὁσίου Ἐφραὶμ εἶναι ἐκδεδομένα εἰς ἓξ τόμους, τρεῖς μὲν ἑλληνιστὶ καὶ λατινιστί, τρεῖς δὲ συριστὶ καὶ λατινιστί. Ὅθεν καλὸν θὰ ἦτο οἱ γνωρίζοντες τὴν λατινικὴν Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι νὰ ἐξηγήσωσι καὶ τοὺς ἄλλους τρεῖς τόμους εἰς τὴν ἑλληνικήν, καὶ νὰ μὴ ἀμελῶσι καὶ ἀφήνωσι νὰ στεροῦνται οἱ ὁμογενεῖς των τοιαῦτα ἀξιόλογα συγγράμματα τοῦ Ὁσίου, τὰ ὁποῖα εἶναι τὰ ἑξῆς ἑρμηνευτικά· 1) τῆς Πεντατεύχου, 2) τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, 3) τῶν Κριτῶν, 4) τῶν Τεσσάρων Βασιλειῶν, 5) τοῦ Ἰώβ, 6) τοῦ Ἡσαΐου, 7) τοῦ Ἱερεμίου, 8) τῶν Θρήνων, 9) τοῦ Ἰεζεκιήλ, 10) τοῦ Δανιήλ, 11) τοῦ Ὠσηέ, 12) τοῦ Ἰωήλ, 13) τοῦ Ἀμώς, 14) τοῦ Ἀβδιοῦ, 15) τοῦ Μιχαίου, 16) τοῦ Ζαχαρίου καὶ 17) τοῦ Μαλαχίου. Ἐν τούτοις δὲ περιέχονται καὶ ἕνδεκα λόγοι ἐξηγητικοὶ εἰς τοὺς ἐκλεκτοὺς τόπους τῆς Ἁγίας Γραφῆς, δέκα τρεῖς λόγοι εἰς τὴν Γέννησιν τοῦ Κυρίου, λόγοι δώδεκα περὶ τοῦ ἐν Ἐδὲμ Παραδείσου καὶ ἄλλα ἀξιόλογα καὶ ὠφέλιμα. Ἐὰν οἱ δυνάμενοι νὰ μεταφράσουν ταῦτα ἀμελήσωσι, θὰ κατακριθῶσιν ὡς ὁ πονηρὸς δοῦλος ὁ κρύψας τὸ τάλαντον τοῦ Κυρίου αὐτοῦ.

Περὶ τῆς ἀξίας τῶν συγγραμμάτων τοῦ Ὁσίου Ἐφραὶμ ὁ θεῖος Ἱερώνυμος, ἐν τῷ καταλόγῳ τῶν ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων, λέγει ὅτι τὰ βιβλία αὐτοῦ ἔφθασαν εἰς τόσην δόξαν καὶ προτίμησιν, ὥστε εἰς πολλὰς Ἐκκλησίας μετὰ τὴν Ἁγίαν Γραφὴν ἀνεγινώσκοντο ταῦτα. (Βλέπε τὸν Μελέτιον Τόμ. Α’ τῆς Ἐκκλ. Ἱστορίας, σελ. 398). Ἵνα γνωρίσῃ δέ τις πόσην ὠφέλειαν καὶ κατάνυξιν προξενοῦσι τὰ βιβλία τοῦ Ὁσίου Ἐφραὶμ ἂς ἴδῃ εἰς τὸ Συναξάριον τοῦ Ὁσίου Εὐαρέστου κατὰ τὴν εἰκοστὴν ἕκτην τοῦ Δεκεμβρίου (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος ΙΒ’). Ὁ Μέγας Βασίλειος ἐμαρτύρησε περὶ αὐτοῦ «ὅτι ἦτο ὁ ἐλλογιμώτερος πάντων τῶν κατὰ τοὺς χρόνους ἐκείνους ζώντων» (Σῳζομ. Ἐκκλ. Ἱστορ. βιβλ. γ’ κεφ. 16). Ὁ δὲ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει· «Ποῦ ὁ Ἐφραὶμ ὁ πολύς, ἡ παραμυθία τῶν ἀθυμούντων, ἡ παιδαγωγία τῶν νέων, ἡ χειραγωγία τῶν μετανοούντων, ἡ κατὰ τῶν αἱρετικῶν ρομφαία, τὸ δοχεῖον τοῦ Πνεύματος;» (Ὁμιλ. εἰς τοὺς ψευδοπροφήτας). Ἀλλὰ καὶ ὁ κριτικώτατος Μέγας Φώτιος πρεπόντως ἐγκωμιάζει τὸν θεῖον τοῦτον τῆς Ἐκκλησίας Διδάσκαλον.

Τὸν Βίον αὐτοῦ συνέγραψεν ὁ Κύρου Θεοδώρητος ἐν ἀριθμῷ ἑβδόμῳ τῆς Φιλοθέου Ἱστορίας, ἐξ ἧς καὶ παρελήφθη οὗτος.