Ὁ Βίος αὐτοῦ ἐλήφθη ἐκ τοῦ «Νέου Παραδείσου», παρατίθεται δὲ ἐνταῦθα διεσκευασμένος, περικοπέντων τῶν ἀφορώντων εἰς τὴν βάπτισιν τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, δι’ οὓς λόγους ἀναφέρομεν ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 63-66. Ἐν δὲ τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ καὶ τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων σῴζεται εἷς λόγος πρὸς τὸν Ἅγιον τοῦτον Σίλβεστρον, οὗ ἡ ἀρχή· «Οἱ μὲν σεπτοὶ καὶ θεόπται Ἀπόστολοι», ὅστις εἶναι ποίημα Ἰωάννου τοῦ Ζωναρᾶ. Εὑρίσκεται δὲ καὶ εἰς τὴν Λαύρα Βίος αὐτοῦ, οὗ ἡ ἀρχή· «Εὐσέβιος ὁ Παμφίλου τὴν Ἐκκλησιαστικήν».

Ἐν τῷ Συναξαριστῇ Μαξίμου τοῦ Μαργουνίου γράφεται Θεογένους.

Περὶ τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων τῶν υἱῶν τῆς Ἁγίας ταύτης Θεοδότης καὶ ὅτι τρεῖς συζυγίαι Ἁγίων Ἀναργύρων μὲ τὸ αὐτὸ ὄνομα ὑπάρχουν βλέπε εἰς τὴν α’ (1ην) τοῦ Νοεμβρίου. Βλέπε καὶ εἰς τὴν ιζ’ (17ην) Ὀκτωβρίου, ὅτε ἑορτάζεται ἡ τρίτη αὐτῶν συζυγία (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τόμος ΙΑ’ καὶ Ι’).

Ἐλήφθη ἐκ τοῦ «Νέου Μαρτυρολογίου».

 Ὁ Ὅσιος οὗτος Σεραφεὶμ ὁ Ἐρημίτης καὶ Ἀσκητὴς τοῦ Σαρώφ, τυγχάνει ἐκ τῶν πλέον διακεκριμένων μορφῶν τοῦ Ρωσικοῦ Μοναχισμοῦ καὶ συμπαθεστέρων παρὰ τῷ εὐσεβεῖ Ρωσικῷ λαῷ Ἁγίων τῆς Ὀρθοδόξου Ρωσικῆς Ἐκκλησίας, ἀποτελεῖ δὲ μετὰ τῶν Ὁσίων Θεοδοσίου τοῦ ἐν Πετσέρσκ καὶ Σεργίου τοῦ ἐν Ραντονὲζ τὴν κορυφὴν τῆς πνευματικότητος τῆς προπολεμικῆς Ἁγίας Ρωσίας. Ὅπως ἐκ τῆς παρατιθεμένης ἐνταῦθα βιογραφίας του συνάγεται, ὁ Ὅσιος Σεραφεὶμ ὑπῆρξεν ὁ κατ’ ἐξοχὴν Ὅσιος τῶν ἀρχῶν τοῦ ΙΘ’ αἰῶνος κοιμηθεὶς ἐν Κυρίῳ τὴν 2αν Ἰανουαρίου τοῦ ἔτους 1833, ἀνεκηρύχθη δὲ Ἅγιος ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ αἰῶνος μας, ἐν ἔτει 1903, μετὰ δεκαετῆ ἐνδελεχῆ καὶ ἐπισταμένην ἔρευναν τῶν συνθηκῶν τῆς ζωῆς του καὶ σαφοῦς διαπιστώσεως τῶν τεραστίων θαυμάτων, ἅπερ διὰ τῶν ἁγίων αὐτοῦ εὐχῶν ἐτέλεσεν ὁ Κύριος. Ὅσα ἐν τῇ Βιογραφίᾳ αὐτοῦ ἀναφέρονται εἶναι ἅπαντα σαφῶς ἠκριβωμένα γεγονότα καταγραφέντα εἰς ἐποχὴν κατὰ τὴν ὁποίαν ἦτο εὐχερὴς ἡ διαπίστωσις αὐτῶν, διὰ τοῦτο καὶ ὁ Στάρετς Σεραφείμ (στάρετς κατὰ τὴν ρωσικὴν διάλεκτον σημαίνει κατ’ ἐξοχὴν Ἅγιος) ἀπέβη ὁ ἠγαπημένος Ἅγιος τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ.

Δὲν περιωρίσθη δὲ ἡ τιμὴ τοῦ Ἁγίου εἰς τὰ ὅρια τῆς πατρίδος αὐτοῦ, ἐν ᾗ τὰ κατὰ Θεὸν ὑπεράνθρωπα ἀγωνίσματα αὐτοῦ ἐπετέλεσεν, ἀλλ’ ἐπεξετάθη καὶ πολὺ πέραν αὐτῆς ἕως καὶ εἰς αὐτὰ τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης. Ἐν Ἑλλάδι ὁ Ἅγιος τυγχάνει γνωστὸς ἀπὸ πολλοῦ καὶ ἤδη ἐντὸς τοῦ Ἑλληνικοῦ χώρου ὑπάρχουσιν ἀρκετοὶ Ναοὶ καὶ ἱδρύματα τιμώμενα ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ὁσίου Σεραφεὶμ τοῦ Σαρώφ, ἀρκεταὶ δὲ ἑλληνικαὶ ἐκδόσεις πραγματεύονται περὶ τοῦ βίου αὐτοῦ.

Ὡς πηγαὶ διὰ τὴν συγγραφὴν τοῦ ἐνταῦθα παρατιθεμένου Βίου τοῦ Ἁγίου ἐλήφθησαν ὑπ’ ὄψιν αἱ ἑξῆς ἐκδόσεις: 1) Valentine Zander: «Saint Seraphim de Sarov» (Ὁ Ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ), κατὰ μετάφρασιν Βασιλείου Μουστάκη, δημοσιευθεῖσα εἰς τὴν «Κιβωτὸν» τοῦ ἐκδοτικοῦ Οἴκου «Ἀστὴρ» τῶν ἀδελφῶν Ἀλ. καὶ Εὐ. Παπαδημητρίου, τεῦχος 19-23 τοῦ ἔτους 1953. 2) Σ. Δομέτιγεφ-Παυλόβ: «Σύντομος περιγραφὴ τῆς ζωῆς τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Σεραφείμ τοῦ εἰς Σαρὼφ θαυματουργοῦ», μετάφρασις Μ.Σ. Παπαϊωάννου, ἐκδοθεῖσα ἐν Ἀθήναις τὸ 1967 ὑπὸ τοῦ ἐν Ἀργυρουπόλει Ἀττικῆς προαναφερθέντος ἱδρύματος τοῦ Ὁσίου Σεραφεὶμ τοῦ Σαρώφ. 3) Νικομήδου Γκατζιρούλη Ἀρχιμανδρίτου (ἔπειτα Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Μεγαρίδος): «Ὁ Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ», ἐκδοτικὸς Οἶκος «Ἀστὴρ» Ἀλ. καὶ Εὐ. Παπαδημητρίου, Ἀθῆναι 1966. 4) Ἰ. Κολογκρίβωφ ἐν EC, ΧΙ, (σ. 375-376) ἔνθα καὶ Σιτσάγωφ, «Χρονικὸν τῆς Μονῆς Διβέεβο», ρωσιστί, ἐν Πετρουπόλει τῷ 1903, κεφ. 3-21. 5) Saint Seraphim de Sarov: Sur la lumière du Saint Esprit (Entretien avec Motovilov). 6) Prepodobnii Cerafim Carofckii, Jitie i Beseda C’ Motovilovim. 7) Β. Ἴλιν: «Σεραφεὶμ ὁ ἐν Σαρώφ», ρωσιστί ἐκδοθὲν ἐν Παρισίοις τὸ 1930. 8) Ν. Βολνιάνσκυ «Σεραφεὶμ ὁ ἐν Σαρώφ», ρωσιστί, ἐν τῷ Δελτίῳ τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, Η’ (1947), σελ. 18-28. 9) S. Tuszkiewicz et Th. Belpaire: Ascetes Russes (Textes Traduits et Choisis). 10) Ivan Kovogrivof: Essai sur la Sainteté en Russie. 11) Constantin de Grunwald· Quant Ιa Russie avait des Saints. Ἐν ταῖς ἐκδόσεσι ταύταις ἡ βιογραφία τοῦ Ἁγίου ἐκτείνεται εἰς πλείστας ὅσας λεπτομερείας, ἐξ ὧν λόγῳ τοῦ στενότητος τοῦ χώρου, δι’ ἓν γενικώτερον ὡς τὸ παρὸν ἔργον, ἐσταχυολογήσαμεν καὶ παραθέτομεν ἐνταῦθα τὰ κυριώτερα σημεῖα. Ἐὰν ἐγράφοντο ὅλα τὰ κατὰ τὸν Ἅγιον θὰ ἔπρεπε νὰ ἀποτελεσθῇ ἰδιαίτερος τόμος. Ἐκ τῶν περιεχομένων εἰς τὴν βιογραφίαν τοῦ Ἁγίου σπουδαιοτάτη εἶναι καί ἡ πρὸς τὸν Μοτοβίλωφ διδασκαλία του περί τῆς ζωῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, ἥτις ἀποτελεῖ ἰδιαιτέραν θαυμασίαν πνευματικωτάτην διδασκαλίαν, ἀνευρεθεῖσαν ἐν ταῖς σημειώσεσι τοῦ Μοτοβίλωφ μετὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ, καὶ ἥτις, καὶ αὐτὴ λόγῳ τῆς ἐκτάσεώς της, δὲν ἦτο δυστυχῶς δυνατὸν νὰ συμπεριληφθῇ ἐνταῦθα. Οἱ βουλόμενοι δύνανται νὰ ἀναγνώσωσιν αὐτὴν ἐν τῇ ἀνωτέρῳ ὑπ’ ἀριθμὸν 3 ἀναφερομένη ἐκδόσει τοῦ ἐκδοτικοῦ Οἴκου «Ἀστήρ».

Συμφώνως πρὸς τὴν συνοδικὴν ἀπόφασιν τῆς Ὀρθοδόξου Ρωσικῆς Ἐκκλησίας ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου ἐπιτελεῖται δὶς τοῦ ἔτους, Ἰανουαρίου β’ (2α) ἐπέτειον τῆς Ὁσίας αὐτοῦ κοιμήσεως καὶ Ἰουλίου ιθ’ (19η) ἐπέτειον τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ Λειψάνου. Λόγῳ ὅμως τοῦ συμπίπτοντος κατὰ τὴν β’ (2αν) Ἰανουαρίου μεγίστου χειμῶνος καὶ μάλιστα ἐν Ρωσίᾳ καὶ τῶν ἑορτῶν τοῦ νέου ἔτους κ.λ.π. ἡ μνήμη τῆς ιθ’ (19ης) Ἰουλίου προσέλαβεν ἐν Ρωσίᾳ ἰδιαιτέραν λαμπρότητα. Ἀκολουθίαν Ἑλληνικὴν εἰς τὸν Ὅσιον Σεραφείμ τοῦ Σαρὼφ ἐποίησεν ὁ Ἁγιορείτης Ἱερομόναχος Ἰωσὴφ Νεασκητιώτης, οὗτινος ποίημα εἶναι καὶ τὸ ἐνταῦθα δημοσιευόμενον Ἀπολυτίκιον καὶ Κοντάκιον. Το Μεγαλυνάριον εἶναι ποίημα τῆς ἐκλεκτῆς Συνοδείας Κυπριανοῦ Καθηγουμένου Ἁγιοκυπριανίτου.

Ἡ περιοχὴ τοῦ Σαρώφ, εἰς τὴν ὁποίαν ὁ Ὅσιος Σεραφεὶμ ἐτέλεσε τοὺς ὑπὲρ ἄνθρωπον ἀγῶνας του καὶ ἐκ τῆς ὁποίας ἔλαβε καὶ τὴν προσωνυμίαν, εὑρίσκεται εἰς τὴν Κεντρικὴν Εὐρωπαϊκὴν Μαύρην Γῆν, τῆς Δυτικῆς Εὐρωπαϊκῆς Ρωσίας, ἐγγὺς τῶν συνόρων τοῦ Κούρσκ καὶ τοῦ Τάμπωφ. Τὸ Κούρσκ, ἡ γενέτειρα τοῦ Ὁσίου, εἶναι ἀρχαία πόλις, πρωτεύουσα ὁμωνύμου περιοχῆς κειμένη εἰς τὸ μέσον περίπου τῆς ἀποστάσεως μεταξὺ Μόσχας καὶ Κριμαίας, διέρχεται δὲ ἐξ αὐτῆς ἡ σιδηροδρομικὴ γραμμὴ Μόσχας-Κριμαίας. Ἡ Μονὴ τοῦ Σαρὼφ εὑρίσκεται ἐπί λόφου περιβαλλομένου ἐκ τῶν ποταμῶν Σάτις καὶ Σάροβκα (Sarofckii), ἐξ οὗ καὶ τὸ ὄνομα τῆς περιοχῆς.