Μαρτίου Δ’ (4η)

Τῇ Δ’ (4ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου καὶ Θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ τοῦ Ἀναχωρητοῦ τοῦ Ἰορδανίτου.

Ὑπηρέτης θὴρ τῷ Γερασίμῳ γέρας,
Θῆρας παθῶν κτείναντι πρὶν λῆξαι βίου.
Τῇ δὲ τετάρτῃ Γεράσιμος βιότοιο ἀπέπτη.

Ὁ ἀρχικὸς συγγραφεὺς τοῦ Βίου τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Γερασίμου τοῦ Ἰορδανίτου τυγχάνει ἄγνωστος. Βίος τοῦ Ὁσίου σωζόμενος ἐν Πατμιακῷ Κώδικι ἀποδίδεται ὑπὸ τοῦ Α. Παπαδοπούλου-Κεραμέως, βάσει σοβαρῶν κριτικῶν ἐπιχειρημάτων, εἰς τὸν Κύριλλον τὸν Σκυθοπολίτην (βλέπε περὶ τούτου ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ ΙΒʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου τῇ εʹ (5ῃ) τοῦ μηνὸς Δεκεμβρίου). Ἄλλοι θεωροῦν ἐσφαλμένην τὴν ἄποψιν ταύτην. Οἱ παλαιοὶ Συναξαρισταὶ τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου Γερασίμου ἐπιγράφουν ὡς ἔργον τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου, Ἀρχιεπισκόπου Ἱεροσολύμων (βλέπε ἀνὰ χεῖρας τόμον, σελ. 209 Μαρτίου ιαʹ). Ἡ πατρότης ὅμως τοῦ Βίου τούτου ἀμφισβητεῖται, πλὴν τῶν ἄλλων, καὶ λόγῳ τοῦ ὅτι γράφεται ἐν αὐτῷ ὅτι ὁ Ὅσιος ἔζη ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τῆς βασιλείας Κωνσταντίνου Δʹ τοῦ Πωγωνάτου (668-685), ὡς βεβαιοῖ τοῦτο ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, λέγων ἐπὶ λέξει τὰ ἑξῆς· «Ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους Κωνσταντίνου τοῦ βασιλέως τοῦ καλουμένου Πωγωνάτου ἐν ἔτει χοʹ (670), ὡς λέγει Σωφρόνιος ὁ Ἱεροσολύμων ὁ τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου συγγράψας.

Ἡ περικοπὴ αὕτη ἡ δίδουσα ὡς χρονολογίαν ἀκμῆς τοῦ Ὁσίου τὴν ἐποχὴν τῆς βασιλείας τοῦ Κωνσταντίνου Δʹ τοῦ Πωγωνάτου προεκάλεσε σύγχυσιν, διότι ἐξ ἄλλων πηγῶν ἦτο γνωστόν, ὅτι ὁ Ὅσιος Γεράσιμος ἦτο σύγχρονος τῶν Ὁσίων Εὐθυμίου (377-473), Σάββα (439-533), Κυριακοῦ (448-556), ὡς καὶ ἐν τοῖς Βίοις αὐτῶν ἀναφέρεται. Συνεπείᾳ τούτου ἐγεννήθη καὶ ἡ ὑπόθεσις, ὅτι ἄλλος θὰ εἶναι ὁ εἶς Γεράσιμος καὶ ἄλλος ὁ ἄλλος. Προσεκτικωτέρα ὅμως ἔρευνα ἐπὶ τοῦ θέματος πείθει ὅτι ἐσφαλμένη εἶναι μόνον ἡ ἐν τῷ ἐν λόγῳ Βίῳ ἀναγραφομένη χρονολογία. Ἡ ὡς πρὸς τὸν συγγραφέα τοῦ Βίου ἀμφισβήτησις ἐγεννήθη ἐκ τοῦ ὄτι ὁ θεῖος Σωφρόνιος δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ γράψῃ «ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου», καθόσον δὲν ἔφθασε τοῦτον. Ὁ Ἅγιος Σωφρόνιος ἐκοιμήθη ἐν ἔτει 638, ὁ δὲ Κωνσταντῖνος Δʹ ὁ Πωγωνᾶτος ἐβασίλευσεν ἐν ἔτει 668. Ἐφ’ ὅσον ὅμως δεχθῶμεν ὡς ἐσφαλμένην τὴν παρεχομένην ἐν τῷ Βίῳ χρονολογίαν, οὐδεὶς ἕτερος σοβαρὸς λόγος παρεμποδίζει ἡμᾶς νὰ δεχθῶμεν τοῦτον ὡς γνήσιον ἔργον τοῦ Ἁγίου Σωφρονίου. Οὐδὲν δὲ τὸ παράδοξον νὰ ὀφείλεται τὸ σφάλμα εἰς λάθος τῶν ἀντιγραφέων. Ἄλλως τε ἡ διαπίστωσις τοῦ λάθους καὶ ἐξ αὐτοῦ τούτου τοῦ Βίου εἶναι εὐχερής, καθότι ὡς χρόνος τελειώσεως τοῦ Ὁσίου ἀναφέρεται ἐν αὐτῇ ἡ δʹ (4η) τοὺ μηνὸς Μαρτίου «ἐπὶ τῆς δευτέρας ὑπατείας τοῦ Αὐγούστου Ζήνωνος». Ὁ Ζήνων ἐβασίλευσε τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 474-475 καὶ τὸ δεύτερον ἐν ἔτει 476-491.

Ἀλλὰ καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ἐν τῷ Συναξαριστῇ τοῦ ὁποίου γράφεται τὸ ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου ἐν ὑποσημειώσει ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ Βίου ἣν, ὡς σημειοῖ, παρέλαβεν ἐκ τῆς Δωδεκαβίβλου τοῦ Δοσιθέου (σελ. 399) λέγει ὅτι «Ὁ Ὅσιος οὗτος Γεράσιμος, ὡς ἁπλοῦς καὶ ἄκακος, ἠπατήθη ὑπὸ τοῦ μονοφυσίτου Θεοδοσίου … καὶ ἐδόξαζε συνουσίωσιν καὶ φυρμὸν ἐπὶ τῶν ἀσυγχύτων τοῦ Χριστοῦ δύο οὐσιῶν τε καὶ φύσεων … Ὕστερον δὲ μεταβὰς πρὸς τὸν Ἅγιον Εὐθύμιον … διωρθώθη ὑπὸ τῶν θεορρήτων λόγων τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου…». Ὁ Ἅγιος ὅμως Εὐθύμιος ἐτελεύτησεν ἐν ἔτει 473 συνεπῶς καὶ ἐκ τούτου καταφαίνεται ὅτι τὸ ἐπὶ Κωνσταντίνου τοῦ Πωγωνάτου εἶναι ἐσφαλμένον. Τούτων οὕτως ἐχόντων λογικὸν ἐκρίναμεν, ὅπως εἰς τὸν ἐνταῦθα καταχωριζόμενον Βίον, τὸν ὁποῖον παραθέτομεν κατὰ μετάφρασιν ἐκ τοῦ Ἑλληνικοῦ, ἐπιφέρωμεν τὴν ἀναγκαιοῦσαν διόρθωσιν εἰς τὴν ἐν ἀρχῇ τοῦ Βίου χρονολογίαν. Ἡ χρονολογία τῆς πρὸς Κύριον ἐκδημίας τοῦ Ὁσίου παραμένει ὡς ἔχει ἐν τῷ πρωτοτύπῳ «ἐπὶ τῆς δευτέρας ὑπατείας τοῦ αὐγούστου Ζήνωνος», προστεθέντος ἁπλῶς καὶ τοῦ ἔτους 475, ὅπερ ἐξηκριβωμένως ἀποδεικνύεται ὡς ἔτος τελειώσεως τοῦ Ὁσίου, ἤτοι δύο ἔτη μετὰ τὴν Κοίμησιν τοῦ Ὁσίου Εὐθυμίου, ἐπισυμβᾶσαν ἐν ἔτει 473. (Βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου, τῇ κʹ (20ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰανουαρίου, καθὼς δὲ καὶ σχετικὴν ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Θʹ, εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Κυριάκου τοῦ Ἀναχωρητοῦ, τῇ κθʹ (29ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου).

Πλὴν τοῦ ἐνταῦθα παρατιθεμένου Βίου τοῦ Ὁσίου Γερασίμου καὶ τοῦ ἐν ἀρχῇ τῆς παρούσης σημειώσεως ἀναφερομένου, ὃν ἐδημοσίευσεν ὁ Α. Παπαδόπουλος-Κεραμεὺς ἐν «Ἀνάλεκτα Ἱεροσολυμιτικῆς Σταχυολογίας, Δʹ, Πετρούπολις 1897, σελ. 175-184», ὑπάρχουν καὶ ἕτεροι εἰσέτι Βίοι ἐκδεδομένοι καὶ μὴ ἀποκείμενοι ἐν χειρογράφοις παρὰ διαφόροις βιβλιοθήκαις. Περὶ τούτων γίνεται λόγος ἐν τῇ Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ, τόμ. 4ος, 319-323. Τύποις ἐκδεδομένος ἐν τῇ Ἑλληνικῇ Πατρολογίᾳ ὁ Βίος εὕρηται ἐν τόμῳ 87ῳ στ. 2965-2969. Ἀκολουθίαν εἰς τὸν Ὅσιον Γεράσιμον, πλὴν τῆς ἐν τῷ Μηναίῳ τοιαύτης, ἐποίησε καὶ ὁ Ὅσιος Ἰωσὴφ ὁ Ὑμνογράφος, ἥτις εὕρηται ἐν τοῖς Λαυρεωτικοῖς Κώδιξι Δʹ 34, Δʹ 45, Ιʹ 140, Ιʹ 170, Ωʹ 147 καὶ τοῖς Παρισινοῖς 13, 156, 255, 342, καὶ 1574. Ἑτέραν Ἀκολουθίαν τοῦ Ὁσίου Γερασίμου μετὰ τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Παύλου καὶ Ἰουλιανῆς ἐξέδωκεν ὁ Κ. Κοικυλίδης ἐν Ἱεροσολύμοις τῷ 1902. Ἐπίσης Ἀκολουθίαν πανηγυρικὴν εἰς τὸν ἐν Ἰορδάνῃ Ὅσιον Γεράσιμον μετὰ δύο Κανόνων καὶ κδʹ (24) Οἴκων ἐποίησεν ὁ Ὑμνογράφος τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας Πατὴρ Γεράσιμος ὁ Μικραγιαννανίτης.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

  

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν Ἁγίων Μαρτύρων ΠΑΥΛΟΥ καὶ ΙΟΥΛΙΑΝΗΣ τῆς ἀδελφῆς αὐτοῦ.

Ὁ κείμενος μὲν Παῦλος, ἡ δὲ κειμένη
Ἰουλιανή, σύγγονοι τετμημένοι.

Ἀκολουθίαν εἰς τοὺς Ἁγίους τούτους Παῦλον καὶ Ἰουλιανὴν συνέθεσεν ὁ Ὅσιος Ἰωσὴφ ὁ Ὑμνογράφος, ἧς ὁ Κανὼν φέρει ἀκροστιχίδα «Τὴν αὐτάδελφον αἰνέσω ξυνωρίδα· Ἰωσήφ», ἥτις εὕρηται εἰς τοὺς Λαυρεωτικοὺς Κώδικας Δʹ 25, Ηʹ 76, εἰς τὸν Βατοπαιδινὸν 1104 καὶ τὸν Παρισινὸν 341 σ. 20. Ἡ τῶν Ἁγίων τούτων μνήμη, ἄγνωστον διατί, ἐπαναλαμβάνεται καὶ κατὰ τὴν ιζʹ (17ην) Αὐγούστου (βλέπε ἐν τόμῳ Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ΚΟΔΡΑΤΟΣ, ΑΚΑΚΙΟΣ καὶ ΣΤΡΑΤΟΝΙΚΟΣ οἱ ἀπὸ δημίων ξίφει τελειοῦνται.

Τρεῖς ἐκχέαντες αἷμα πολλῶν ὡς ὕδωρ,
Σφῶν αἷμα, Χριστέ, σοὶ χέουσιν ἐκ ξίφους.

 

Ὁ Ἅγιος ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Ἐπίσκοπος Κύπρου ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἔλαφος ὥσπερ ἐκ βρόχου ρυσθεὶς βίου,
Ἄνεισι Γρηγόριος, ἔνθα ζῶν ὕδωρ.

 

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ὁ Ἐπίσκοπος Ἄσσου τῆς ἐν τῇ Ἀνατολῇ, ὁ ζήσας ἐν ἔτει ͵αρν’ (1150), ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἐκ τοῦ τάφου σου, Γρηγόριε, ἐκρέει
Ὕδωρ γλύκιστον, δόξαν εἰς Θεοῦ, μάκαρ.

Ὁ Βίος αὐτοῦ ἐξεδόθη τύποις ἐν τῷ «Νέῳ Ἐκλογίῳ», ἐξ οὗ καὶ παραληφθεὶς παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

  

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ