Ἀπριλίου ΙΘ’ (19η)

Τῇ ΙΘ’ (19ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΘΕΟΔΩΡΟΥ τοῦ ἐν Πέργῃ τῆς Παμφυλίας.

Κοινωνὸς ὤφθης Θεόδωρε, τοῦ πάθους,
Τῷ καὶ ποθητῷ καὶ παθῶν ὑπερτέρῳ.

Ὁ εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Βίος τοῦ Ἁγίου τούτου Θεοδώρου καὶ τῶν σὺν αὐτῷ μαρτυρησάντων εὑρίσκεται ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ ἐν ἄλλαις, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἐν Πέργῃ τῆς Παμφυλίας». Τύποις ὁ κατὰ πλάτος Βίος αὐτοῦ εὕρηται εἰς τὸν Ἑφραίμ, εἰς δὲ τοὺς Ἀδάμαντας τοῦ Παραδείσου ἕτερος Βίος παρατίθεται οὗ ἡ ἀρχή· «Ἡγεμονεύοντος εἰς τὴν Πέργην τῆς Παμφυλίας». Ἐνταῦθα παρατίθεται διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἐν τῷ Συναξαριστῇ «Hippolyte Delahaye, Synaxarium Ecclesae Constantinopolitanae, Bruxelles, 1902», ἡ μνήμη αὐτοῦ φέρεται καὶ εἰς τὴν καʹ (21ην) Σεπτεμβρίου, ἔνθα παρατίθεται ἐκτενέστερος Βίος. Τὴν Ἀκολουθίαν αὐτοῦ ἐποίησεν ὁ Ὅσιος Ἰωσὴφ ὁ Ὑμνογράφος, εὕρηται δὲ αὕτη ἐν τοῖς Λαυρεωτικοῖς Κώδιξι Θʹ 19, Θʹ 37, Ιʹ 70 καὶ τοῖς Παρισινοῖς 341 καὶ 1573.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

Ἡ Ἁγία Μάρτυς ΦΙΛΙΠΠΑ ἡ μήτηρ τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου ξίφει τελειοῦται.

Φιλῶ Φιλίππαν, ὡς ἀθλητοῦ μητέρα,
Φιλῶ Φιλίππαν, ὡς ἀθλοῦσαν ἐκ ξίφους.

 

Οἱ πιστεύσαντες τῷ Χριστῷ δύο στρατιῶται Ἅγιοι Μάρτυρες ΣΩΚΡΑΤΗΣ καὶ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ, λόγχῃ τελειοῦνται.

Ἔνυξε λόγχη νεκρὸν ὑψίστου πάλαι,
Νύττει δὲ καὶ νῦν Μάρτυρας ζῶντας δύο.

 

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ἐπισκόπου Πισιδίας τοῦ Ὁμολογητοῦ.

Ὁ Γεώργιος, ὡς γεώργιον μέγα,
Ἔχων ἀπῆλθεν εἶδος ἀρετῆς ἅπαν.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν ὁ Ἐπίσκοπος Πισιδίας ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τῶν εἰκονομάχων, ἀφιερωμένος ὢν παιδιόθεν εἰς τὸν Θεόν. Ἕνεκα δὲ τῆς ὑπερβολικῆς ἀρετῆς του ἐχειροτονήθη Ἐπίσκοπος Πισιδίας. Ἐπειδὴ δὲ ἐκ συνεργείας τοῦ διαβόλου ἐκινήθη εἱς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ ἡ αἵρεσις, τῶν εἰκονομάχων καὶ ἐπέμποντο πανταχοῦ γράμματα, ἵνα συναχθῶσι ταχέως εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἅπαντες οἱ Ἀρχιερεῖς, μετέβη ἐκεῖ καὶ ὁ Ἅγιος οὗτος· ἐπειδὴ δὲ δὲν ἐδέχθη νὰ συμφωνήσῃ μὲ τοὺς αἱρετικοὺς καὶ νὰ ἀρνηθῇ τὴν τῶν ἁγίων Εἰκόνων προσκύνησιν, τούτου ἕνεκα κατεδικάσθη εἰς ἐξορίαν καὶ κακοπάθειαν, εἰς τὴν ὁποίαν διανύσας τὸ ὑπόλοιπον τῆς ζωῆς του, ἀπῆλθε πρὸς Κύριον, ἵνα παρ’ Ἐκείνου λάβῃ τῆς ὁμολογίας τὸν στέφανον.

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΤΡΥΦΩΝΟΣ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως.

Θεὸν ποθήσας ὁ τρυφὴν μισῶν Τρύφων,
Θεοῦ παρέστη τῷ κατοικητηρίῳ.

ΤΡΥΦΩΝ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν ὁ Κωνσταντινουπόλεως Ἀρχιεπίσκοπος ἔζησεν ἐπὶ τοῦ βασιλέως Ρωμανοῦ τοῦ νέου, τοῦ υἱοῦ Κωνσταντίνου Ζ’ τοῦ Πορφυρογεννήτου, τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη ϡνθ’-ϡξγ’ (959-963), Μοναχὸς δὲ ὢν πρότερον, ἔγινε Πατριάρχης μὲ συμφωνίαν ὅτι μετὰ παρέλευσιν ὡρισμένου χρονικοῦ διαστήματος θὰ παραιτηθῇ διὰ νὰ γίνῃ Πατριάρχης ὁ Θεοφύλακτος [1], ὁ υἱὸς τοῦ βασιλέως Ρωμανοῦ. Ἐπειδὴ δὲ ἀντέστη καὶ δὲν ἠθέλησε νὰ παραιτηθῇ, διὰ δολιότητος καὶ ἀπάτης τοῦ Καισαρείας Θεοφάνους ἐξεβλήθη τοῦ θρόνου, ἀφοῦ ἐπατριάρχευσε χρόνους δύο καὶ μῆνας τινὰς (928-931). Τελεῖται δὲ ἡ αὐτοῦ Σύναξις ἐν τῇ ἁγιωτάτῃ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ.

 

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος ΣΥΜΕΩΝ ὁ Ἡγούμενος τῆς ἐν Ἄθῳ Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Φιλοθέου, ὁ μονοχίτων καὶ ἀνυπόδητος, ὁ καὶ κτίτωρ τῆς ἐν τῷ ὄρει τοῦ Φλαμουρίου Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἀνυπόδητος, Συμεών, βαίνων, μάκαρ,
Τὸν πτερνίσαντα τοὺς βροτοὺς πατεῖς ὄφιν.

Τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Πατρὸς ἡμῶν Συμεὼν συνέγραψεν ὁ Ἱερομόναχος Γερμανός, ὅστις καὶ τὴν Ἀκολουθίαν αὐτοῦ ἐποίησε καὶ εἰς τύπον ἀμφότερα ἐξέδωσεν εἰς ἴδιον τεῦχος ἐν Σμύρνῃ κατὰ τὸ ἔτος 1764. Ἐκ τούτου παραληφθεὶς ὑφ’ ἡμῶν παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ὁσιομάρτυρος ΑΓΑΘΑΓΓΕΛΟΥ τοῦ Ἐσφιγμενίτου.

Ἀγαθάγγελος τὴν τομὴν τοῦ αὐχένος
Χαίρων ὑπέστη διὰ Χριστόν· Ὤ δόξης!

Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ συνέγραψεν ὁ Ἱερομόναχος καὶ Ἱεροδιδάσκαλος Γερμανὸς ὁ Πελοποννήσιος, ὅστις ἐστάθη Πνευματικὸς Πατὴρ τοῦ Ἁγίου τούτου Ὁσιομάρτυρος καὶ ἰδίοις ὄμμασι παρακολούθησε τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ. Τοῦτο ἐξεδόθη τύποις εἰς ἰδιαίτερον τεῦχος, ἐξ οὗ παραληφθὲν παρατίθεται ἐνταῦθα διεσκευασμένον κατὰ τὴν φράσιν. Ἐπίσημον βεβαιωτικὸν τοῦ Μαρτυρίου τοῦ Ἁγίου κεκυρωμένον ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου Σμύρνης Ἀθανασίου βλέπε ὑποσ. ἐν σελ. 378 .

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

  

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΠΑΦΝΟΥΤΙΟΥ τοῦ Ἱεροσολυμίτου.

Τὸν Παφνούτιον γῆς τάφῳ κεκρυμμένον
Ἀπεικός ἐστι καὶ σιγῆς κρύψαι τάφῳ.
Τῇ δ’ ἐνάτῃ δεκάτῃ Παφνούτιον ἔνθεον ἄειραν.

Συγκεχυμένα φέρονται παρὰ τοῖς Συναξαρισταῖς τὰ περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου Ἱερομάρτυρος Παφνουτίου, καθότι ἄλλοι μὲν ταὐτίζουν τοῦτον πρὸς τὸν μέγαν Αἰγύπτιον Ἀναχωρτὴν Παφνούτιον, τὸν κατὰ τὴν κεʹ (25ην) τοῦ Σεπτεμβρίου ἑορταζόμενον (βλέπε ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»), ἕτεροι δὲ ἄλλον θεωροῦσι τοῦτον ἀπὸ ἐκεῖνον. Παρά τισι Συναξαρισταῖς διαφέρει καὶ ἡ ἡμέρα τῆς μνήμης αὐτοῦ, καθότι ἄλλοι μὲν σημειοῦσι ταύτην κατὰ τὴν σήμερον ιθʹ (19ην) Ἀπριλίου (Συναξαριστὴς Ὁσίου Νικοδήμου, Μηναῖα κ.λ.π.) ἄλλοι δὲ κατὰ τὴν αὔριον κʹ (20ὴν) Ἀπριλίου ἀναγράφουσιν αὐτὴν (Λαυρεωτικὸς Κώδιξ Ιʹ 70 ΙΔʹ αἰῶνος, Κώδιξ 58 Μονῆς Βλατέων ΙΕʹ αἰῶνος καὶ ἄλλοι). Ἐν τῷ Συναξαριστῇ τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου ἡ μνήμη αὐτοῦ σημειοῦται ἄνευ τινὸς Ὑπομνήματος· τοῦτ’ αὐτὸ ἀκολουθεῖ καὶ εἰς τὰ Μηναῖα. Ἐν τῷ Συναξαριστῇ ὅμως τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου ἀκολουθεῖ ἡ ἔνδειξις «τοῦ Ἱεροσολυμίτου», ἥτις εἰς τὰ Μηναῖα δὲν ἀπαντᾷ. Εἴς τινας χειρογράφους Συναξαριστὰς (Λαυρεωτικὸν Κώδικα Ιʹ 70 φ. 159 α, Ἀπριλ. κʹ καὶ ἄλλους) παρατίθεται μικρὸν Ὑπόμνημα, ἐν ᾧ γράφεται ὅτι ἦτο Μοναχὸς καταγόμενος ἐκ Γεντυρίας τῆς Αἰγύπτου κ.λ.π. ἅπερ ἀνήκουσιν εἰς τὸν κατὰ τὴν κεʹ (25ην) Σεπτεμβρίου ἑορταζόμενον. Ἐκ τούτου πολλοὶ ὡδηγήθησαν εἰς τὸν συνταυτισμὸν τῶν δύο τούτων Ὁσίων. Ὁ Κ. Δουκάκης μάλιστα παραθέτει κατὰ τὴν σήμερον τὸν Βίον ἐκείνου. Ἡμεῖς τὴν τοιαύτην ἄποψιν δὲν θεωροῦμεν ὀρθήν. Ἐὰν συνέβαινε τοιοῦτον τι, δὲν ὑπῆρχε λόγος ἰδιαιτέρας ἐν τοῖς Συναξαρισταῖς διασαφήσεως παρὰ τὸ ὄνομα ἑκάστου. Ἐκεῖνος μὲν δηλαδὴ γράφεται Ἀναχωρητής, Αἰγύπτιος, Ὁσιομάρτυς, ἂν καὶ εἰς τὸν Βίον του γράφεται ὅτι ἦτο Ἱερεύς, (Διατί ὅμως; Μήπως ἐκ συγχύσεως πρὸς τὸν σήμερον ἑορταζόμενον;) οὗτος δὲ Ἱερομάρτυς Ἱεροσολυμίτης. Ἡ ἔλλειψις βεβαίως στοιχείων τοῦ Βίου ἐπέφερε τὴν συσκότισιν, ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ κατὰ τὴν σήμερον ψαλλομένῃ Ἀκολουθίᾳ αὐτοῦ ὡς Ἱεράρχης γεραίρεται (ᾠδὴ αʹ τροπ. γʹ) καὶ Μάρτυς Χριστοῦ διὰ ξίφους καὶ θηρίων καὶ πυρὸς τελειωθεὶς (ᾠδὴ εʹ τροπ. γʹ), ἐνῷ ὁ Ὁσιομάρτυς Παφνούτιος διὰ τροχοῦ πρότερον εἰς τέσσαρα κατακοπεὶς τεμάχια καὶ ἀναστὰς σταυρικῷ τέλος θανάτῳ ἐθανατώθη.

Προσθέτει δὲ ἐνταῦθα ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ὅτι «Ὁ Ὅσιομάρτυς Παφ-νούτιος ἴσως εἶναι ὁ ἴδιος Ἀββᾶς Παφνούτιος, περὶ τοῦ ὁποίου γράφει ὁ «Εὐεργετινὸς» (ἡμετέρα ἔκδοσις, τόμ. Γʹ, σελ. 47 καὶ 59 § 24) ὅτι περιπατῶν παρεπλανήθη καθ’ ὁδὸν καὶ ἔφθασε πλησίον χωρίου τινός, ἐκεῖ δὲ ἔτυχε νὰ ἴδῃ ἄνδρα πορνεύοντα γυναῖκα, ἀντὶ δὲ νὰ τοὺς κατακρίνῃ, εὐθὺς παρεκάλεσε τὸν Θεὸν διὰ τὰς ἁμαρτίας του. Καὶ ἰδοὺ ἐστάθη ἔμπροσθεν αὐτοῦ Ἄγγελος Κυρίου, κρατῶν μάχαιραν, ὅστις καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Παφνούτιε, ὅλοι ἐκεῖνοι οἵτινες κατακρίνουσι τοὺς ἀδελφούς των μέλλουν νὰ θανατωθῶσι μὲ τὴν μάχαιραν ταύτην. Ἐπειδὴ ὅμως σὺ δὲν κατέκρινας, ἀλλ’ ἐταπεινώθης ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ, ὡς νὰ εἶχες κάμει σὺ τὴν ἁμαρτίαν, διὰ τοῦτο ἐγράφη τὸ ὄνομά σου εἰς τὸ Βιβλίον τῆς ζωῆς».

   

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

   

Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Θεοφύλακτος ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἀναξιωτέρων Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως. Ἦτο υἱὸς τοῦ αὐτοκράτορος Ρωμανοῦ Αʹ τοῦ Λεκαπηνοῦ (920-944), δεκαεξαετὴς δὲ ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον κατόπιν ἀνεντίμου πράξεως τοῦ πατρός του αὐτοκράτορος Ρωμανοῦ κατὰ τοῦ ἁγιωτάτου Πατριάρχου Τρύφωνος, εἰς τὴν ὁποίαν συνήργησεν ἢ μᾶλλον ἐπρωτοστάτησεν ὁ Καισαρείας Θεοφάνης. Οὗτος ἐξηπάτησεν ἐντέχνως τὸν ἁπλοῦν τοὺς τρόπους Πατριάρχην ἀποσπάσας ὑπογραφὴν αὐτοῦ ἐπὶ λευκοῦ χάρτου ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἔγραψε μετὰ ταῦτα τὴν δῆθεν παραίτησιν τοῦ Τρύφωνος. Ὁ Ἐπίσκοπος αὐτὸς Θεοφάνης τόσον ποταπὸς ἐθεωρεῖτο παρὰ τῷ λαῷ ὥστε προσωνομάζετο «χοῖρος» διὰ τὴν κτηνώδη δίαιταν αὐτοῦ. Ἀλλὰ καὶ ὁ Θεοφύλακτος κακίστην ζωὴν ἔζησε καὶ οὐκ ὀλίγον προσῆψε μῶμον εἰς τὸν εὐκλεέστατον καὶ σεπτὸν τῆς Κωνσταντινουπόλεως Πατριαρχικὸν θρόνον. Κυριωτέρα μέριμνα τοῦ Θεοφυλάκτου ὑπῆρξεν ἡ διατήρησις πολυτελοῦς καὶ ἀξιολόγου ἱπποστασίου, ἀποτελουμένου ἐξ ἵππων δρομώνων. Ἔτρεχε δὲ εἰς τοὺς ἀγῶνας καὶ αὐτὸς οὗτος ὁ Πατριάρχης, ὅστις καὶ κακὸν ἔλαβε τέλος ἀντάξιον τῆς κακίας του. Διότι τρέχων ἀτάκτως μετὰ τοῦ ἵππου του ἡμέραν τινὰ ἐπέπεσεν ἐπὶ τῶν θαλασσίων τειχῶν τῆς πόλεως, συνεπείᾳ δὲ τῆς πτώσεως αὐτῆς τοσοῦτον ἐτραυματίσθη, ὥστε ἐνοσηλεύετο ἐπὶ δύο ἕτη καὶ τέλος εὗρε τὸν θάνατον τὴν 27ην Φεβρουαρίου 956, ἀφοῦ ἐπατριάρχευσεν χρόνους 25. Παρὰ ταῦτα ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του προσῆλθον εἰς τὴν Πίστιν τοῦ Χριστοῦ οἱ Οὗγγροι, ἐχειροτόνησε δὲ ὁ Θεοφύλακτος τὸν πρῶτον αὐτῶν Ἐπίσκοπον Ἱερόθεον κατὰ τὸ ἔτος 951.