Ὁμώνυμος, σύγχρονος καὶ συμπολίτης τοῦ Ἁγίου τούτου Ἱερομάρτυρος Βασιλείου τυγχάνει ὁ κατὰ τὴν βʹ (2αν) Ἰανουαρίου ἑορταζόμενος Ἅγιος Μάρτυς Βασίλειος ὁ ἐξ Ἀγκύρας, περὶ οὗ βλέπε ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας». Ἡ ταυτότης τοῦ ὀνόματος, τῆς πατρίδος καὶ τῶν ἀρχόντων, ὑφ’ ὧν ποικιλοτρόπως ἐβασανίσθησαν, ὡδήγησάν τινας εἰς τὴν σκέψιν, ὅτι περὶ τοῦ αὐτοῦ προσώπου πρόκειται. Ὅμως οἱ Συναξαρισταὶ σαφῶς τούτους διαστέλλουσιν ἀπ’ ἀλλήλων. Διότι ὁ μὲν κατὰ τὴν σήμερον ἑορταζόμενος ἦτο Πρεσβύτερος καὶ ἐμαρτύρησεν ἐν αὐτῇ τῇ πόλει τῆς Ἀγκύρας σούβλαις κατατρυπηθείς, ὁ δὲ κατὰ τὴν βʹ (2αν) Ἰανουαρίου ἑορταζόμενος, συλληφθεὶς καὶ βασανισθεὶς πρῶτον ἐν Ἀγκύρᾳ, εἶτα ὡδηγήθη εἰς Κωνσταντινούπολιν, ἔνθα καὶ ὑπεβλήθη εἰς νέα Μαρτύρια καὶ τέλος ἐπαναφερθεὶς εἰς Καισάρειαν ἐτελειώθη ἐν αὐτῇ κατασπαραχθεὶς ὑπὸ λεαίνης.

Παρὰ τὰς περὶ τῶν Ἁγίων τούτων ἀντιρρήσεις τοῦ Σωφρονίου Εὐστρατιάδου ἐν τῷ «Ἁγιολογίῳ», σελ. 121, τὸ Μαρτύριον αὐτῶν σημειοῦται παρ’ ἅπασι τοῖς Ἑλληνικοῖς Συναξαρισταῖς τετυπωμένοις καὶ χειρογράφοις, τοῖς Μηναίοις, τῷ Συναξαριστῇ τοῦ H. Delehaye, «Synaxarium Ecclesiae Constantinopolitane», Bruxelles 1902, καὶ τῷ Παρισινῷ Κώδικι 223 Coisl., Ἐθνικὴ Βιβλιοθήκη Παρισίων, ιδʹ αἰών.

Παρ’ ἅπασι τοῖς τετυπωμένοις Συναξαρισταῖς, τοῖς Μηναίοις καὶ ἱκανοῖς Κώδιξιν, οὕτως αὗται ἀναφέρονται, καθ’ ἃ ὅλως σημειοῖ ὁ Λεοντουπόλεως Σωφρόνιος («Ἁγιολόγιον», σελ. 24-245) οἱ Κώδικες τῆς Πετρουπόλεως (200), τῆς Ὀξωνίας (Τ. ΙΙΙ, 16), τῆς Βιέννης (Thol. gr. 300) καὶ τῆς Μ. Λαύρας (Ιʹ 70) Καλλίνικον τὴν Καλλινίκην ὀνομάζουσιν, οὕτω γράφοντες· «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἄθλησις τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Καλλινίκου καὶ Βασιλίσσης». Ἐν τῷ Κώδικι μάλιστα τῆς Μ. Λαύρας Ιʹ 70 καὶ μόνον ἐν αὐτῷ ἀναγράφεται καὶ τὸ ἑξῆς Ὑπόμνημα· «Οὗτοι διὰ τὴν τοῦ Χριστοῦ ὁμολογίαν παρέστησαν τῷ ἄρχοντι τῆς πόλεως καὶ τὸν Χριστὸν Θεὸν εἶναι ὡμολόγησαν· ὁ δὲ ἄρχων κολακευτικοῖς τισι ρήμασι τούτους μεταβαλεῖν ἀπὸ τῆς αὐτῶν πίστεως μετεχειρίζετο ὡς οὖν ἀνένδοτον αὐτὸν ἑώρα τὸν Ἅγιον Καλλίνικον, πρῶτον ράβδοις τύψας καὶ ἐν ξύλῳ μετεωρίσας ἐπεχείρει ξέειν αὐτοῦ τὰς σάρκας· ἡ δὲ Βασίλισσα ἀπελθοῦσα, τοῦ αἵματος τὰς ρανίδας ἀπολαβοῦσα κατησπάζετο. Ὁ δὲ ἄρχων καὶ ταύτην κελεύσας συνδεθῆναι μετὰ τοῦ Ἁγίου Καλλινίκου μυρίοις, ποιναῖς καὶ βασάνοις αὐτοὺς ἐκδέδωκεν· εἶτα ἐν εἱρκτῇ κατακλείει αὐτούς, ἔνθα ἐπιστὰς θεῖος Ἄγγελος τροφὴν αὐτοῖς οὐράνιον προσήνεγκε, οἳ καὶ ηὐφράνθησαν τὰ μέγιστα· τῇ (δὲ) ἑῶθεν καθήσας ὁ ἄρχων ἐξήγαγε τοὺς Ἁγίους ἀπὸ τῆς φυλακῆς καὶ μὴ πεισθέντας προσελθεῖν τῷ αὐτοῦ θελήματι ξίφει τὰς κεφαλὰς αὐτῶν ἀπέτεμε καὶ οὕτως ἐπληρώθη αὐτῶν ἡ μαρτυρία».

Ὁ ἐνταῦθα παρατιθέμενος κατὰ πλάτος Βίος καὶ τὸ Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου τούτου Νέου Ὁσιομάρτυρος Εὐθυμίου συνεγράφη εἰς τὴν ἁπλῆν Ἑλληνικὴν παρὰ τοῦ Ὁσιωτάτου Μοναχοῦ Ὀνουφρίου τοῦ Ἰβηρίτου, ὅστις καὶ τὰ Μαρτύρια τῶν Ἁγίων Νέων Ὁσιομαρτύρων Ἰγνατίου καὶ Ἀκακίου συνέγραψε καὶ κοινὴν εἰς τοὺς τρεῖς τούτους νέους ἐνδόξους Ὁσιομάρτυρας ἀσματικὴν Ἀκολουθίαν ἐποίησε, ψαλλομένην κατὰ τὴν αʹ (1ην) Μαΐου, ὅτε καὶ ἡ κοινὴ αὐτῶν μνήμη ἐπιτελεῖται. Τύποις ὃ τε Βίος καὶ ἡ Ἀκολουθία καὶ τῶν τριῶν ὡς ἄνω Ἁγίων ἐξεδόθη εἰς ἰδιαίτερον τεῦχος τὸ πρῶτον ἐν Ἀθήναις τῷ 1862, ὑπὸ Ἀκακίου Μοναχοῦ Προδρομίτου. Ἐνταῦθα ὁ Βίος παρατίθεται διασκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν. Ἐποίησε δὲ καὶ Κανόνας τρεῖς εἰς τοὺς Ἁγίους τούτους ὁ Μοναχὸς Ἰάκωβος ὁ Νεασκητιώτης, ἀποκειμένους ἐν τῷ Κυριακῷ τῆς Σκήτης τῶν Καυσοκαλυβίων (Κῶδιξ 139, σελ. 105-133). Ἡ ἰδιαιτέρα ἑκάστου αὐτῶν μνήμη πλὴν τοῦ κατὰ τὴν σήμερον ἑορταζομένου Ἁγίου Εὐθυμίου, ἐπιτελεῖται τοῦ μὲν Ἁγίου Ἰγνατίου τὴν ηʹ (8ην) Ὀκτωβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»), τοῦ δὲ Ἁγίου Ἀκακίου τὴν αʹ (1ην) Μαΐου, ὅτε καὶ ἡ κοινὴ αὐτῶν μνήμη (βλ. τόμ. Εʹ). Ἐπιτελεῖται δὲ καὶ ἡ κοινὴ αὐτῶν μνήμη ἐπὶ τῷ λόγῳ ὅτι καὶ οἱ τρεῖς οὗτοι Νέοι Ὁσιομάρτυρες ὑπῆρξαν τέκνα πνευματικὰ τοῦ αὐτοῦ Πνευματικοῦ Πατρὸς καὶ ἐν τῇ αὐτῇ Σκήτῃ τοῦ Τιμίου Προδρόμου τῶν Ἰβήρων τὸν ἀρχέκακον ἐχθρὸν ἐτροπώσαντο, ἐν ἧ, καὶ ἐν τῇ Καλύβῃ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τὰ τίμια αὐτῶν ἀποθησαυρίζονται λείψανα, ἐν ὁμωνύμῳ αὐτοῖς Ναῷ.