Σεπτεμβρίου ΙΔ’ (14η)

Τῇ ΙΔ’ (14ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ Ὕψωσις τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ ΣΤΑΥΡΟΥ.

Τὰς ἐν λάρυγγι, Σῶτερ, ὑψώσεις φέρει,
Ὑψούμενον βλέπουσα σὸν Σταυρὸν Κτίσις.
Ὑψώθη δεκάτῃ Σταυροῦ Ξύλον ἠδὲ τετάρτῃ.

Εἰς τὴν Ὕψωσιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ λόγους ἔχουσιν ὁ θεῖος Χρυσόστομος δύο, ἐξ ὧν τοῦ μὲν ἑνὸς ἡ ἀρχή· «Σταυροῦ πρόκειται σήμερον ἑορτή», τοῦ δὲ ἑτέρου «Πᾶσα μὲν ἡ ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ κρείττονα μεταβολή», οἵτινες σῴζονται ἐν τῷ Εʹ τόμῳ τῆς ἐν Ἐτόνῃ ἐκδόσεως καὶ ἐν τῷ 59ῳ τόμῳ τῆς ἐκδόσεως Migne· ὁ Κρήτης Ἀνδρέας δύο λόγους, ὧν τοῦ μὲν ἑνὸς ἡ ἀρχὴ ἔστιν αὔτη· «Σταυροῦ πανήγυριν ἄγομεν», τοῦ δὲ ἑτέρου «Κινήσωμεν, ἀγαπητοί»· Παντολέων ὁ Πρεσβύτερος Μονῆς τῶν Βυζαντίων, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὅτε τῆς παρούσης ἑορτῆς»· Ἀλέξανδρος Μοναχός, οὗ ἡ ἀρχή· «Τὴν κέλευσιν τῆς ὑμετέρας» (σῴζονται ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Διονυσίου καὶ ἐν τῇ τοῦ Βατοπαιδίου), Ἰάκωβος ὁ Μοναχὸς καὶ ταπεινὸς (σῴζεται ἐν τῇ τοῦ Παντοκράτορος)· Ἰωσὴφ ὁ Θεσσαλονίκης, οὗ ἡ ἀρχή· «Σταυροῦ πρόκειται σήμερον ἑορτή»· Παντολέων ὁ Διάκονος, οὗ ἡ ἀρχή· «Πάλιν ὑψοῦται Σταυρὸς» (σῴζονται καὶ οὗτοι καὶ οἱ ἀνωτέρω ἐν τῇ Λαύρᾳ, καὶ ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων). Λόγους ὡσαύτως εἰς τὸν Τίμιον Σταυρὸν εὑρήσεις εἰς τὴν «Ἀποστολικὴν Σαγήνην», εἰς τοὺς «Μαργαρίτας», εἰς τὸν «Ποιμενικὸν Αὐλόν», εἰς τὸν «Νέον Θησαυρὸν» καὶ εἰς τὸν Κωφόν. Ἐνταῦθα καταχωροῦμεν λόγους τρεῖς, μετὰ τὸ Συναξάριον, ἐξ ὧν δύο εἰς τὸ αὐτούσιον κείμενον χάριν τῶν φιλολόγων τῶν ἐπιποθούντων τὰ ἀρχαῖα κείμενα καὶ ἕνα διὰ τοὺς ἁπλουστέρους ἐκ τοῦ «Νέου Θησαυροῦ», τὸν ὁποῖον βλέπε ἐν σελ. 316, τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου. Οἱ εἰς τὸ ἀρχαῖον λόγοι εἶναι ὁ εἷς τοῦ θείου Χρυσοστόμου, οὗ ἡ ἀρχὴ· «Πᾶσα μὲν ἡ ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ κρείττονα μεταβολὴ» (βλ. σελ. 332) καὶ ὁ ἕτερος τοῦ Ἀνδρέου Κρήτης, οὗ ἀρχὴ· «Σταυροῦ πανήγυριν ἄγομεν» (βλ. σελ. 337). Τὸν λόγον τοῦ θείου Χρυσοστόμου ἐκρίναμεν ἀπαραίτητον καὶ διὰ τὴν κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν κοίμησιν τοῦ Ἁγίου τούτου Πατρός.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ
ΛΟΓΟΣ Α’
ΛΟΓΟΣ Β’
ΛΟΓΟΣ Γ’

      

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ἐκοιμήθη καὶ ἐν Κυρίῳ ἀνεπαύσατο ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν ΙΩΑΝΝΗΣ ὁ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ· διὰ δὲ τὴν παροῦσα μεγάλην ἑορτὴν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μετετέθη ἡ Σύναξις αὐτοῦ κατὰ τὴν τρισκαιδεκάτην τοῦ Νοεμβρίου Μηνός, ἵνα αὕτη λαμπρῶς καὶ τελείως ἑορτάζηται.

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῆς εὐσεβεστάτης βασιλίσσης ΠΛΑΚΙΛΛΗΣ, συζύγου γενομένης τοῦ εὐσεβεστάτου βασιλέως Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου.

Φθαρτὸν λιποῦσα στέμμα γῆς ἡ Πλακίλλα,
Ἐν οὐρανοῖς ἄφθαρτον εὑρίσκει στέφος.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

  

Μνήμη τῆς Ἁγίας Ϛ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῶν Ἁγίων Ἑκατὸν Ἑβδομήκοντα Πατέρων, τῶν Ἐν Κωνσταντινουπόλει κατὰ τῶν Μονοθελητῶν συνελθόντων.

Ὑπόστασιν μὲν τοῦ Θεανθρώπου μίαν,
Διττὰς δὲ γνῶθι καὶ θελήσεις καὶ φύσεις.

Ἕτερον·

Σέβειν θελήσεις τοῦ Θεανθρώπου δύο,
Ἕκτη διδάσκει πληθὺς εὐσεβοφρόνων.

Ἡ Ἁγία αὕτη Ϛʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἑορτάζεται καὶ ὁμοῦ μετὰ τῶν ἄλλων ἓξ Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων κατὰ τὴν Κυριακήν ἥτις θέλει τύχει μεταξὺ τῆς 13ης καὶ 19ης Ἰουλίου (βλέπε σχετικῶς ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

     

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΠΑΠΑ.

Ἡδεῖτο Πάπας πρὸς τὰ στίγματα στένειν,
Βοηθὸν ἐγγὺς τὸν Θεὸν κεκτημένος.

ΠΑΠΑΣ ὁ Ἅγιος Μάρτυς ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους Μαξιμιανοῦ τοῦ βασιλέως καὶ Μάγνου ἡγεμόνος τῆς πόλεως Λαράνδου τῆς ἐπαρχίας Λυκαόνων. Ὁ δὲ τρόπος τοῦ Μαρτυρίου αὐτοῦ εἶναι ποικίλος καὶ πολυειδής· διότι καὶ πληγὰς εἰς τὰς σιαγόνας ἔλαβε, καὶ κρεμασθεὶς ἐξέετο διὰ σιδηρῶν ὀνύχων, καὶ καρφωθέντων εἰς τοὺς πόδας του σιδηρῶν ὑποδημάτων ἠναγκάζετο νὰ τρέχῃ μὲ αὐτὰ ἔμπροσθεν τῶν ἵππων καὶ οὕτω μὲ τοιαύτας βασάνους παρέδωκεν ὁ μακάριος τὴν μακαρίαν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ [1].

    

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς ΘΕΟΚΛΗΣ ξίφει τελειοῦται.

Πρὸς κλῆσιν ἥκει καὶ Θεοκλῆς τὴν ἄνω,
Ἔχων ὄχημα τὴν τομὴν τὴν ἐκ ξίφους.

  

Ὁ Ἅγιος ΒΑΛΕΡΙΑΝΟΣ τὸ νήπιον ξίφει τελειοῦται.

Βαλεριανῷ τῷ μικρῷ Θεὸς μέγας
Ἐν οὐρανῷ δέδωκε πάμμεγα στέφος.

  

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νέος Ὁσιομάρτυς ΜΑΚΑΡΙΟΣ, ὁ ἐν Θεσσαλονίκῃ μαρτυρήσας κατὰ τὸ ἔτος ͵αφκζ’ (1527) ὁ καὶ μαθητὴς Χρηματίσας τοῦ Ἁγίου Νήφωνος Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ξίφει τελειοῦται.

Μακάριος, σὺ καὶ μακάρων εἰς τόπον
Θανὼν ἀπῆλθες διὰ τοῦ Μαρτυρίου.

Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ἐλήφθη ἐκ τοῦ «Νέου Μαρτυρολογίου» παρατίθεται δὲ ἐνταῦθα διεσκευασμένον κατὰ τὴν φράσιν.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

   

Ὑποσημειώσεις

    

[1] Ὁ Πάπας οὗτος φαίνεται ὅτι εἶναι ἄλλος ἀπὸ ἐκεῖνον, ὅστις ἑορτάζεται κατὰ τὴν δεκάτην ἕκτην τοῦ Μαρτίου, διότι ἐκεῖνος μέν, κρεμασθεὶς εἰς δένδρον ἄκαρπον ἐτελειώθη (βλέπε τὸν Βίον του ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»), οὗτος δὲ δ’ ἑτέρων μαρτυρικῶν ἄθλων τὴν ψυχὴν τῷ Κτίστῃ παρέθετο.