Ἰανουαρίου Λ’ (30η)

Τῇ Λ’ (30ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Διδασκάλων ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ τοῦ Μεγάλου, ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ τοῦ Θεολόγου καὶ ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ Χρυσοστόμου.

Τὸν μὲν κατὰ πλάτος Βίον ἑκάστου τῶν Ἁγίων τούτων Πατέρων καὶ Οἰκουμενικῶν Μεγάλων Διδασκάλων βλέπε ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ κατὰ τὴν ἰδιαιτέραν ἑκάστου μνήμην, ἤτοι τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ἐν σελίσιν 26-49, τοῦ Θεολόγου Γρηγορίου ἐν σελ. 607-620, καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἐν σελ. 646-658, ἔνθα σημειοῦται ἡ μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου αὐτοῦ, καὶ ἐν τόμῳ ΙΑ’ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἔνθα σημειοῦται ἡ κυρίως μνήμη αὐτοῦ. Περὶ δὲ τῆς αἰτίας τῆς κατὰ τὴν σήμερον κοινῆς αὐτῶν μνήμης ἀναφέρει τὸ παρατιθέμενον ἐνταῦθα Συναξάριον. Εἰς τοὺς Τρεῖς τούτους Ἱεράρχας ἐγκώμια δύο γλαφυρὰ συνέταξεν ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Εὐχαΐτων ὁ καὶ τὴν Ἀκολουθίαν αὐτῶν ἄριστα συγγράψας, ὧν τοῦ μὲν ἑνὸς ἡ ἀρχὴ εἶναι αὕτη· «Τρεῖς με πρὸς τριώνυμον παροτρύνουσι κίνησιν», τοῦ δὲ ἑτέρου αὕτη· «Πάλιν Ἰωάννης ὁ τὴν γλῶσσαν χρυσοῦς»· ὁμοίως καὶ Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς οὗ ἡ ἀρχή· «Ἔδει μὲν ἔδει, ὦ Ἰωάννη»· (σῴζονται καὶ τὰ τρία ἐν τῇ Μεγίστῃ Λαύρᾳ καὶ ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Διονυσίου, ἐν δὲ τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Βατοπαιδίου τὰ δύο τοῦ Εὐχαΐτων, ὁμοίως καὶ ἐν τῇ τῶν Ἰβήρων). Περὶ τῶν Ἁγίων τούτων γράφει καὶ Ἀγάπιος ὁ Κρὴς ἐν τῷ «Νέῳ Παραδείσῳ». Ἐπίσης λόγον ἔχει εἰς τούτους ὁ Ἱεροδιδάσκαλος Μακάριος ὁ Πάτμιος ἐν τῇ «Εὐαγγελικῇ Σάλπιγγι» καὶ ὁ Χρύσανθος. Εἰς τοὺς τρεῖς Ἰεράρχας συνέταξεν 24 Οἴκους ὁ πατὴρ Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

«Ὁμοῦ δίκαιον τρεῖς σέβειν ἑωσφόρους
Φῶς τρισσολαμπὲς πηγάσαντας ἐν βίῳ
Κοινὸν τὸν ὕμνον προσφέρειν πάντας θέμις,
Τοῖς ἐκχέασι πᾶσι κοινὴν τὴν χάριν.
Ἔαρ χελιδὼν οὐ καθίστησι μία,
Αἱ τρεῖς ἀηδόνες δὲ τῶν ψυχῶν ἔαρ.
Τὴν μὲν νοητὴν ἡ Τριὰς λάμπει κτίσιν,
Τριάς γε μὴν αὕτη δὲ τὴν ὁρωμένην.
Ἀπώλεσαν μὲν οἱ πάλαι Θεοῦ σέβας,
Ἐξ ἡλίου τε καὶ σελήνης ἀφρόνως.
Κάλλος γὰρ αὐτῶν θαυμάσαντες καὶ τάχος,
Ὥσπερ θεοῖς προσῆγον οὐκ ὀρθῶς σέβας,
Ἐκ τῶν τριῶν τούτων δὲ φωστήρων πάλιν,
Ἡμεῖς ἀνηνέχθημεν εἰς Θεοῦ σέβας.
Κάλλει βίου γάρ, τῇ τε πειθοῖ τῶν λόγων,
Πείθουσι πάντας τὸν μόνον Κτίστην σέβειν
Κτίσιν συνιστᾷ τήνδε ὁρωμένην,
Τὸ πῦρ, ἀήρ, ὕδωρ τε καὶ γῆς ἡ φύσις·
Οἱ δ’ αὖ συνιστῶντές τε μόσκον τὸν μέγαν,
Τὴν πρὸς Θεόν τε πίστιν, ὡς ἄλλην κτίσιν.
Στοιχειακῆς φέρουσι Τριάδος τύπον,
Μέλει γὰρ αὐτοῖς οὐδενὸς τῶν γηΐνων,
Καὶ γήϊνον νοῦν ἔσχον οὐδὲν ἐν λόγοις.
Ὁ Γρήγορος γὰρ πῦρ πνέει νοῦς τὸν λόγον,
Πρὸς ὕψος αὖ πείθοντα πάντας ἐκτρέχειν,
Τοῖς λιποθυμήσασι δ’ ἐκ παθῶν πάλιν,
Ἀναπνοή τις οἱ Βασιλείου λόγοι.
Μιμούμενος δὲ τὴν ροὴν τῶν ὑδάτων,
Ὁ καρδίαν τε καὶ στόμα χρυσοῦς μόνος,
Τοὺς ἐκτακέντας ἐκ παθῶν ἀναψύχει.
Οὕτω πρὸς ὕψος τὴν βροτῶν πᾶσαν φύσιν,
Ἐκ τῆς χθονὸς φέρουσι τοῖς τούτων λόγοις,
Λάμψεν ἑνὶ τριακοστῇ χρυσοτρισήλιος αἴγλη».

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

   

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος ΙΠΠΟΛΥΤΟΥ Πάπα Ρώμης καὶ τῶν σὺν αὐτῷ Αὔρας, Φήλικος, Μαξίμου, Ἐρκουλίνου, Βενερίου, Στυρακίου, Μηνᾶ, Κομμόδου, Ἑρμοῦ, Μαύρου, Εὐσεβίου, Ρουστικοῦ,  Μοναγρέου, Ἀμανδίνου, Ὀλυμπίου, Κύπρου, Θεοδώρου, Τριβούνου, Μαξίμου Πρεσβυτέρου, Ἀρχελάου Διακόνου καὶ Κυρίνου Ἐπισκόπου.

Τόλμῃ θάλασσαν Ἱππόλυτος εἰσδύνει,
οἷα κροαίνων ἵππος ἐν λείῳ πέδῳ.
Ἱππόλυτον πόντου τριακοστῇ ἔκτανε ρεῦμα.

   

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς ΚΕΝΣΟΥΡΙΝΟΣ ξίφει τελειοῦται.

Τείνων τράχηλον τῷ ξίφει Κενσουρῖνος
Ἦν οἷα ξυρῷ τοῖς συνάθλοις ἀκόνη.

   

Ὁ Ἅγιος Μάρτυς ΣΑΒΑΪΝΟΣ λαμπάσι πυρὸς τελειοῦται.

Σπλάγχνα φλέγουσι Σαβαΐνου λαμπάσι,
Τὰ παμπόνηρα τέκνα τῆς ἀσπλαγχνίας.

   

Ἡ Ἁγία Μάρτυς ΧΡΥΣΗ εἰς βυθὸν βληθεῖσα τελειοῦται.

Χρυσῆ βυθῷ βληθεῖσα παστῷ τοῦ πόλου
Νύμφη πρόσεισι προσφάτως λελουμένη.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

  

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΘΕΟΦΙΛΟΥ τοῦ Νέου.

Ὁ Θεόφιλος τὴν φίλην τμᾶται κάραν,
Θεοὺς φιλῆσαι μὴ θελήσας βαρβάρων.

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ὁ Ἅγιος Μάρτυς ὑπῆρχεν ἐπὶ Κωνσταντίνου καὶ Εἰρήνης τῶν Ὀρθοδόξων βασιλέων, ἐν ἔτει ψπε’ (785), γεννηθεὶς καὶ ἀνατραφεὶς εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν· προχειρισθεὶς δὲ στρατηγὸς εἰς τὸ θέμα τῶν καλουμένων Κιβυραιωτῶν [1], ἀπῆλθε μετὰ τοῦ στόλου τῶν Ρωμαίων ἐναντίον τῶν τότε Σαρακηνῶν, ταὐτὸν εἰπεῖν τῶν Ἀγαρηνῶν· εἶχε δὲ μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ δύο ἄλλους στρατηγοὺς εἰς βοήθειάν του, οἱ ὁποῖοι τὸν ἐφθόνουν. Ὅτε λοιπὸν οἱ Σαρακηνοὶ ἐπλησίασαν, τότε αὐτὸς ἐξῆλθε μετὰ τοῦ στόλου ἵνα τοὺς πολεμήσῃ ὁμοῦ δὲ μετ’ αὐτοῦ καὶ οἱ δύο στρατηγοί. Πρῶτος δὲ ὁρμήσας εἰσῆλθεν εἰς τὸ μέσον τοῦ στόλου τῶν Σαρακηνῶν καὶ μὲ μηχανὰς καὶ τέχνας κατέβαλεν αὐτούς· καὶ οὕτως ἠνδραγάθησεν. Οἱ δὲ φθονοῦντες δύο στρατηγοὶ τὸν ἀφῆκαν καὶ ἔφυγαν. Ὅθεν ἐπειδὴ τὰ πλοῖα τῶν Σαρακηνῶν ἦσαν περισσότερα τῶν ἰδικῶν του, περιεκύκλωσαν αὐτὸν καὶ τὸν συνέλαβον ζωντανόν μετακομίσαντες δὲ αὐτὸν εἰς τὸν τόπον των τὸν ἔβαλον εἰς τὴν φυλακὴν καὶ ἔμεινεν ἔτη τέσσαρα. Ὕστερον δὲ ὅτε ἐξήγαγον αὐτὸν τῆς φυλακῆς καὶ ἔκαμνον θυσίας, παρεκίνουν καὶ τὸν Ἅγιον, πότε μὲν κολακεύοντες πότε δὲ ἀπειλοῦντες, νὰ θυσιάσῃ καὶ νὰ ἀρνηθῇ τὸν Χριστόν. Ἐπειδὴ δὲ ὁ τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς δὲν ἐπείσθη, ἀπεκεφάλισαν αὐτὸν καὶ ἔλαβεν, ὁ μακάριος, τὸν τοῦ Μαρτυρίου ἀμάραντον στέφανον.

    

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς ΧΑΤΖΗ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ὁ Μυτιληναῖος καὶ ἐν Μυτιλήνῃ μαρτυρήσας ἐν ἔτει ͵αψπδ’ (1784) ξίφει τελειοῦται.

Ὁ Θεόδωρος μαρτυρήσας προφρόνως
Καὶ προφρόνως δέδεκται ἄφθαρτον στέφος.

Τὸ Μαρτύριον αὐτοῦ ἐλήφθη ἐκ τοῦ «Νέου Μαρτυρολογίου», παρατίθεται δὲ ἐνταῦθα διεσκευασμένον κατὰ τὴν φράσιν.

ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ

     

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ  

   

Ὑποσημειώσεις
  

[1] Ἡ Βυζαντινὴ αὐτοκρατορία ἦτο διῃρημένη εἰς 29 θέματα, ἓν τούτων ἦτο τὸ θέμα τῶν Κιβυραιωτῶν. Ἕδρα αὐτοῦ ἦτο ἡ Κιβύρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.