ΘΕΟΔΩΡΟΣ ὁ μακάριος Νεομάρτυς ἦτο ἀπὸ τὴν Μυτιλήνην, ἔχων γυναῖκα καὶ τέκνα, θυμωθεὶς δὲ διὰ κάποιαν περίστασιν, ἥτις ἠκολούθησεν εἰς αὐτόν, ἠρνήθη, φεῦ! τὸν Χριστὸν καὶ ἐδέχθη τὸν Μωαμεθανισμόν· ἀφοῦ δὲ ἐξεσκοτίσθη καὶ ἦλθεν εἰς ἑαυτόν, μετενόησεν· ὅθεν ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν καὶ κατέφυγεν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος· ἐκεῖ δὲ διατρίψας ἱκανὸν καιρόν, ἐξωμολογήθη τὴν ἁμαρτίαν του καὶ ποιήσας τὸν πρέποντα κανόνα, ἐχρίσθη διὰ τοῦ Ἁγίου Μύρου καὶ ἐκοινώνησε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων καὶ οὕτω καθαρισθεὶς ἐπέστρεψεν εἰς τὴν πατρίδα του.

Τότε διὰ τῆς εὐχῆς καὶ τῆς ὁδηγίας τοῦ πνευματικοῦ του πατρὸς ἐνδυναμωθεὶς ὁ Μάρτυς ἐπῆγεν εἰς τὸν κριτὴν καὶ ἠρώτησεν αὐτὸν οὕτως· «Ἐάν τις ἀδικηθῇ ἢ ἀπατηθῇ, δύναται νὰ λάβῃ πάλιν τὸ δίκαιον;». Ἀποκρίνεται ὁ κριτής· «Βέβαια δύναται». Καὶ ὁ Μάρτυς τοῦ λέγει· «Ἐγὼ εἶχον τὴν πίστιν μου, ἥτις εἶναι ἕν καλὸν καὶ ἄδολον χρυσίον, σκοτισθεὶς δὲ τὸν νοῦν ὑπὸ τοῦ διαβόλου ἠπατήθην καὶ τὴν ἀπέρριψα καὶ ἐπῆρα τὴν ἰδικήν σας διὰ καλλιτέραν· τώρα δέ, ἐλθὼν εἰς ἑαυτόν, βλέπω ὅτι ἡ ἰδική μου πίστις εἶναι τὸ καλὸν χρυσίον καὶ ἡ ἰδική σας δὲν εἶναι οὔτε χαλκός». Ὁμοῦ δὲ μὲ τοὺς λόγους τούτους εὐθὺς ἐκβάλλει ἀπὸ τῆς κεφαλῆς του τὸ λεγόμενον σαρίκι, ὅπερ ἐφόρει καὶ τὸ ρίπτει ἐμπρὸς εἰς τὸν κριτὴν καὶ βάλλει ἕνα μαῦρον σκοῦφον, τὸν ὁποῖον ἐκράτει εἰς τὸν κόλπον του. Ὁ κριτὴς τότε τοῦ λέγει· «Μπρὲ τρελλέ, τί κάμνεις; ἐβγῆκες ἀπὸ τὸν νοῦν σου;». Καὶ ὁ Μάρτυς ἀποκρίνεται· «Ὄχι ἀλλ’ εἶμαι εἰς τὸν ἑαυτόν μου καὶ ἔχω ὅλον μου τὸν νοῦν». Ὁ δὲ κριτὴς πολλάκις τοῦ εἶπε τὰ αὐτά· καὶ ὁ Μάρτυς τοῦ ἀπήντα· «Ὄχι· εἰς τὸν ἑαυτόν μου εἶμαι καὶ καλὰ ὁμιλῶ». Τότε ὁ κριτὴς προσέταξε καὶ τὸν ἐφυλάκισαν· εἶτα πάλιν τὸν παρέστησαν εἰς τὸ κριτήριόν του καὶ δευτέραν καὶ τρίτην φορὰν και ἐδοκίμασε παντὶ τρόπῳ νὰ τὸν ἐπιστρέψῃ εἰς τὴν θρησκείαν του.

Βλέπων λοιπὸν ὁ κριτὴς τὸν Μάρτυρα στερρὸν καὶ εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ ἀκλόνητον, ἀπεφάσισε τὸν κατ’ αὐτοῦ θάνατον καὶ οὕτω τὸν ἔστειλεν εἰς τὸν ναζίρην, Ὀμὲρ ἀγᾶν καλούμενον, ὁ ὁποῖος πολλὰς κολακείας μετεχειρίσθη καὶ ὑποσχέσεις μεγάλας ἔδωκεν εἰς τὸν Μάρτυρα διὰ νὰ τὸν ἑλκύσῃ εἰς τὴν γνώμην του, ἀλλ’ ὁ Μάρτυς εἰς ὅλα τοῦτα ἄλλο δὲν ἀπεκρίνετο ἢ ὅτι: «Ἠπατήθην καὶ ἔδωκα τὴν πίστιν μου, τὸ καθαρὸν χρυσίον, καὶ ἐπῆρα τὴν ἰδικήν σας, τὸν χαλκόν. Τώρα ἦλθον εἰς τὸν ἑαυτόν μου καὶ ἐγνώρισα τὴν ζημίαν μου καὶ διὰ τοῦτο ὁμολογῶ ὅτι εἶμαι Χριστιανός,