Μέγα Συναξαριστής

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ὁ μἦν οὗτος ὠνομάσθη ὑπὸ τοῦ Ρωμαίου βασιλέως Νουμᾶ πρὸς τιμὴν τοῦ θεοῦ Ἰανοῦ, περὶ τοῦ ὁποίου πολλὰ τὰ ἀντίθετα μυθολογοῦνται. Οὗτος παρίσταται ἄλλοτε μὲν μὲ δύο πρὸσωπα, ἐξ ὧν τὸ μὲν ἕνα γηραλέον, ὅπερ δηλοῖ τό λῆξαν παλαιὸν ἔτος, τὸ δὲ ἕτερον νεάζον, ὅπερ δηλοῖ τὸν ἤδη ἀρχόμενον ἐνιαυτὸν. Ἂλλοτε πάλιν παρίσταται τετράμορφος διὰ τὰς τέσσαρας τροπὰς του ἐνιαυτοῦ. Καὶ ἄλλοι μὲν ἔγλυφον τὸ ἄγαλμά του κρατοῦν εἰς τὴν δεξιὰν χεῖρα κλειδίον, τὸ ὁποῖον ἐδήλου τὴν ἂνοιξιν καὶ ἀρχὴν τοῦ χρόνου, καθὸσον ἀπὸ Ἰανουαρίου ὁ χρόνος ἄρχεται, ἄλλοι δὲ εἰς τὴν δεξιὰν χεῖρα κρατοῦν τὸ στοιχεῖον εἰς δὲ τὴν ἀριστερὰν τὸ ξε, ἤτοι τὰς τριακοσίας ἑξήκοντα πέντε ἡμέρας τοῦ ἐνιαυτοῦ. Ὁ δὲ Λογγῖνος ὁ Γραμματικὸς αἰωνοάριον αὐτὸν βιάζεται νὰ ἑρμηνεύσῃ οἱονεὶ αἰῶνος πατέρα.

Ὁ Ἰανουάριος ὑπῆρξε κατά τὴν διαδρομὴν τῶν αἰώνων ἄλλοτε μὲν ὁ πρῶτος μὴν τοῦ ἐνιαυτοῦ, ἄλλοτε ὁ πέμπτος, ὅτε καθιερώθη ὡς πρῶτος μὴν ὁ Σεπτέμβριος καὶ ἄλλοτε ἑνδέκατος, ὅτε πρῶτος μὴν ἦτο ὁ Μάρτιος. Σήμερον ὁ Ἰανουάριος εἶναι πέμπτος μὴν τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ ἡμερολογίου, ὅπερ ἄρχεται ἀπὸ τοῦ Σεπτεμβρίου, καὶ ὁ πρῶτος τοῦ ἐν χρήσει πολιτικοῦ ἡμερολογίου, καθιερωθεὶς ὡς τοιοῦτος μετὰ τὸν δέκατον αἰῶνα βαθμιαίως.

Ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων καθιέρωσεν ὡς πρῶτον μῆνα τοῦ ἐνιαυτοῦ τὸν Σεπτέμβριον, διὸτι ὁ Ἰανουάριος ἦτο συνδεδεμένος μὲ τὴν ἐθνικὴν λατρείαν, ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ ἔτους 153 π.Χ. καθιερώθη νὰ περιβὰλλωνται τὸ ἀξιωμάτων ὑπὸ τῶν φρατρικῶν ἐκκλησιῶν οἱ ὕπατοι τὴν 1ην Ἰανουαρίου καὶ ἐτελοῦντο κατ’ αὐτὴν διάφοροι ὀργιαστικαὶ τελεταὶ καὶ πανηγύρεις ἐν Ρώμῃ. Διὰ τὸν λόγον τοῦτον πολὺ βραδύτερον, καὶ ἀφοῦ πᾶσα εἰδωλολατρικὴ ἑστία ἐξέλιπεν, ἠνέχθη ἡ Ἐκκλησία ὡς ἀρχὴν τοῦ πολιτικοῦ ἔτους τὴν 1ην Ἰανουαρίου. Ὁ Ἰανουάριος ἀντιστοιχεῖ κατὰ τὸ ἥμισυ μὲ τὸν Ποσειδεῶνα καὶ κατά τὸ ἕτερον ἥμισυ μὲ τὸν Γαμηλιῶνα τοῦ Ἀττικοῦ ἡμερολογίου, τὸν Σαβὰθ τῶν Ἑβραίων καὶ τὸν Τωβὶ τῶν Αἰγυπτίων.