ΜΑΚΑΡΙΟΣ ὁ ἀοίδιμος Ὁσιομάρτυς ποίαν μὲν εἶχε πατρίδα, καὶ ποίων γονέων ἦτο υἱός, δὲν ἐφανέρωσεν ἱστορία ἰδιαιτέρα· ὅτι δὲ ὑπῆρξε μαθητὴς τοῦ ἁγιωτάτου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κυρίου Νήφωνος, ὡραῖος μὲν τὸ σῶμα, ὡραιότερος δὲ τὴν ψυχήν, καὶ ὅτι μαρτυρικὸν τέλος ἔλαβε, τὸ εὑρίσκομεν γεγραμμένον εἰς τὸν Βίον τοῦ αὐτοῦ Ἁγίου Νήφωνος. Οὗτος λοιπὸν ὁ τῇ ἀληθείᾳ μακάριος ὑπῆρξεν εἷς ἀπὸ τοὺς μεγάλους ἀγωνιστὰς τῆς ἐν Χριστῷ ἀσκήσεως καὶ τῆς ἀκριβείας τοῦ μοναδικοῦ βίου φύλαξ, καὶ ζηλωτὴς ἐν πᾶσι τῶν ἀρετῶν τοῦ διδασκάλου του Ἁγίου Νήφωνος· φθάσαντος δὲ εἰς τὸ ἄκρον καὶ τέλειον τῆς θείας ἀγάπης, ἐφλέγετο καθ’ ἐκάστην ἡ καρδία του καὶ ἐπόθει ὅπως ἀξιωθῇ καὶ τελειώσῃ τὴν ζωήν του διὰ μαρτυρικοῦ θανάτου.
Ἐφανέρωσεν ὅθεν τὸν πόθον καὶ τὸν ἔνθεον τοῦτον σκοπόν του εἰς τὸν Ἅγιον Νήφωνα, εὑρισκόμενον τότε ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Βατοπαιδίου, κατὰ τὴν δευτέραν φορὰν τῆς εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος ἐλύσεώς του. Ὁ δέ, ἀκούσας τὸν σκοπόν του, καὶ γνωρίσας ὅτι εἶναι κατὰ θείαν βούλησιν, εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ἄπελθε, τέκνον, εἰς τὴν ὁδὸν τοῦ Μαρτυρίου, ὅτι κατὰ τὴν προθυμίαν σου θεόθεν θ’ ἀξιωθῇς νὰ λάβῃς τὸν στέφανον τῆς ἀθλήσεως καὶ θὰ ἀγάλλεσαι αἰωνίως μετὰ τῶν Μαρτύρων καὶ τῶν Ὁσίων». Καὶ ποιήσας εὐχήν, καὶ σφραγίσας αὐτὸν διὰ τοῦ σημείου τοῦ Τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ καὶ καταφιλήσας, ἀπέλυσεν αὐτὸν ἐν εἰρήνῃ.
Ὁ δὲ εὐλογημένος Μακάριος, ὁπλισθεὶς διὰ τῶν εὐχῶν τοῦ Ἁγίου, ἐξῆλθε χαίρων ἀπὸ τὸ Ὄρος καὶ ἔτρεχεν ἵνα φθάσῃ εἰς τὸν ποθούμενον ἀγῶνα· κατευοδωθεὶς δὲ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, βλέπει ἐκεῖ συνηγμένον πλῆθος πολὺ Ὀθωμανῶν καὶ ἀρχίζει εὐθὺς νὰ διδάσκῃ παρρησίᾳ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὅστις κατῆλθεν ἀπὸ τοὺς κόλπους τοῦ Πατρός, καὶ ἔγινε δι’ ἡμᾶς ἄνθρωπος καὶ οὕτω καθεξῆς ἐκήρυττε λεπτομερέστατα ὅλα τὰ τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας τοῦ Χριστοῦ. Ἀκούσαντες δὲ οἱ Ὀθωμανοὶ ταῦτα, ὥρμησαν κατ’ αὐτοῦ μετὰ μαχαιρῶν καὶ ξύλων καὶ κτυπῶντες αὐτὸν κατεπλήγωσαν ὅλον του τὸ σῶμα, ὥστε ἔτρεχε τὸ αἷμα ποταμηδὸν ἀπὸ τὰς πληγάς· ἔπειτα ἔβαλον αὐτὸν εἰς τὴν φυλακήν. Τὸ δὲ πρωῒ συναχθέντες ἔφερον τὸν Μάρτυρα εἰς τὸ κριτήριόν των, καὶ κατ’ ἀρχὰς μὲν τὸν ἐκολάκευον, ὑποσχόμενοι πλούσια δῶρα διὰ νὰ τὸν μεταστρέψωσιν ἀπὸ τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ εἰς τὴν θρησκείαν των.