ΘΕΟΔΩΡΟΣ ὁ Ἅγιος οὗτος Μάρτυς τοῦ Χριστοῦ ἦτο ἐπ’ τῆς βασιλείας Ἀντωνίνου τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη ρλη’-ρξα’ (138-161), καταγόμενος ἐκ Πέργης τῆς Παμφυλίας [1]. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἦτο ἡγεμών τις εἰς τὴν Πέργην, Θεόδωρος [2] καλούμενος, ὅστις συνήθροιζε τοὺς νέους τῆς ἐπαρχίας καὶ τοὺς ἔστελλεν εἰς τὸν βασιλέα τῆς Ρώμης Ἀντωνῖνον, διὰ νὰ τοὺς κάμνῃ στρατιώτας του. Ἐλθόντες δὲ οἱ στρατολόγοι εἰς τὴν Πέργην ἀπήντησαν καθ’ ὁδὸν καὶ τὸν μακάριον τοῦτον Θεόδωρον, ἰδόντες δὲ αὐτὸν ἀνδρεῖον εἶπον μεταξύ των· «Ἴδε ἀληθῶς νεανίας, ὁ ὁποῖος δύναται νὰ σώσῃ καὶ ἄλλους ἐν πολέμῳ». Ταῦτα δὲ εἰπόντες ἔσπευσαν νὰ θέσουν εἰς ἔργον τὴν σκέψιν των δι’ ὃ καὶ συνέλαβον αὐτόν. Ὁ δὲ Ἅγιος τοὺς ἠρώτησε· «Τί θέλετε, ἀδελφοί;». Καὶ ἐκεῖνοι τοῦ ἀπήντησαν· «Ὁ ἡγεμὼν σὲ θέλει». Ὁ δὲ μακάριος Θεόδωρος, ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν μὲ χαριέστατον πρόσωπον, εἶπεν· «Εὐλογῶ σε, Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, ὅτι ἤγγικεν ἡ ὥρα τοῦ ἀγῶνος μου, διότι τοῦτο ἐγὼ ἀπὸ πολλοῦ ἐπόθουν καὶ καθ’ ἡμέραν τὸ ἀνέμενον». Τότε οἱ στρατιῶται ὡδήγησαν τὸν Ἅγιον εἰς τὸν ἡγεμόνα καὶ λέγουν πρὸς αὐτόν· «Σοῦ ἐφέραμεν νέον τινὰ πάσης τιμῆς ἄξιον». Ὡς δὲ ὁ ἡγεμὼν καὶ πάντες οἱ πλησίον αὐτοῦ εὑρισκόμενοι εἶδον εἰσερχόμενον τὸν Θεόδωρον ἐχάρησαν ἅπαντες χαρὰν μεγάλην διὰ τὴν ὡραιότητά του. Ἡρώτησε δὲ τὸν Ἅγιον ὁ ἡγεμών· «Νεανία, πῶς ὀνομάζεσαι;». Ὁ δὲ ἀπεκρίθη· «Θεόδωρος».

Ἐχάρη τότε ὁ ἡγεμὼν καὶ ἐπρόσταξε νὰ τοῦ βάλουν τὴν σφραγῖδα τοῦ στρατιώτου. Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος ἔρριψεν αὐτὴν εἰς τὴν γῆν εἰπών· «Ἐγὼ ἐκ κοιλίας μητρός μου ἐσφραγίσθην ἀπὸ τὸν αἰώνιον Βασιλέα Ἰησοῦν Χριστόν, ὅστις ἐποίησε τὸν οὐρανόν, τὴν γῆν, τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς· δὲν θέλω λοιπὸν νὰ γίνω στρατιώτης τοῦ βασιλέως Ἀντωνίνου». Τότε ὁ ἡγεμὼν ἐκπλαγεὶς εἶπεν· «Οὔτε καὶ νὰ θυσιάσῃς θέλεις; Πράττεις δηλαδὴ καὶ σὺ ὅπως ἔπραξαν καὶ ἄλλοι ἀνόητοι Χριστιανοί, οἵτινες ἠφάνισαν τὴν ζωήν των μὲ διάφορα βασανιστήρια; Πρόσεξε ὅμως, διότι καὶ σὺ θέλεις πάθει τὰ ὅμοια, ἐὰν δὲν δεχθῇς νὰ θυσιάσῃς. Ἂν δὲ μὲ ὑπακούσῃς, θέλω σὲ στείλει μὲ πολλὴν τιμὴν εἰς τὸν βασιλέα, ὅστις θέλει σὲ κάμει κόμητα καὶ αὐθέντην». Λέγει ὁ Ἅγιος· «Εἰς ποῖον νὰ θυσιάσω;». Ἀπεκρίθη ὁ ἡγεμών· «Εἰς τὸν ἐπουράνιον καὶ καθαρὸν Δία».