Λέγει ὁ Μάρτυς· «Ἠμπορεῖ νὰ εἶναι ἅγιος καὶ καθαρὸς ἐκεῖνος ὅστις διὰ τέχνης μαγικῆς μετέβαλε τὸ σχῆμα του καὶ ἐμοίχευε τὰς γυναῖκας; Ἀλλὰ καὶ ποῖος ἀπὸ τοὺς θεούς σας δὲν εἶναι ἀσελγὴς καὶ ἀκάθαρτος;». Τότε ὁ ἡγεμὼν εἶπε μετ’ ὀργῆς· «Ὑπερήφανε καὶ ἀσεβέστατε ἄνθρωπε, δὲν ἀρκεῖ ὅτι δὲν θέλεις νὰ θυσιάσῃς, ἀλλὰ καὶ βλασφημεῖς τοὺς θεούς;». Παρευθὺς τότε ἐπρόσταξε καὶ ἐξαπλώσαντες τὸν Ἅγιον εἰς τὴν γῆν τὸν ἔδερον μὲ βούνευρα ὠμά. Προσέταξε δὲ νὰ τὸν δέρουν τοιουτοτρόπως ἕως ὅτου εἴπῃ ὅτι θυσιάζει. Ὁ δὲ Ἅγιος οὕτως ἀπανθρώπως δερόμενος ἔλεγεν· «Εὐλογῶ σε, Κύριέ μου Ἰησοῦ Χριστέ, ὅτι ἠξίωσάς με νὰ μιμηθῶ καὶ ἐγὼ ὁ ἀνάξιος τὴν ζωὴν καὶ τοὺς πόνους τῶν Ἁγίων Σου, διὸ ἐπικαλοῦμαι Σέ, Δέσποτα, νὰ μὲ ἐνδυναμώσῃς ἵνα δράμω ἀνεμποδίστως τὸν δρόμον τοῦτον, καὶ καταξιωθῶ νὰ αἰνῶ τὸ ὄνομά σου εἰς τὸν αἰῶνα».

Ἀφοῦ λοιπὸν ἠτόνισαν οἱ δήμιοι δέροντες, εἶπεν ὁ ἡγεμών· «Ἐπείσθης, Θεόδωρε, νὰ θυσιάσῃς, διὰ νὰ μὴ χάσῃς τὴν νεοτητά σου τόσον προώρως;». Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίθη· «Ἐγὼ προετίμησα νὰ γίνω θυσία εἰς τὸν Θεόν μου, διὰ νὰ συντρίψω μὲ τὰς τιμωρίας τὰς ὁποίας ὑφίσταμαι τὴν κεφαλὴν τοῦ πατρός σου διαβόλου». Τότε ὁ ἡγεμὼν ἐπρόσταξε καὶ ἔφεραν τὸν Ἅγιον ἐπάνω εἰς ἐσχάραν σιδηρᾶν φρικτῶς πεπυρακτωμένην. Ὁ δὲ Μάρτυς, φαιδρῷ τῷ προσώπῳ ἔλεγε· «Κύριε, ὁ ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν γῆν καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν, ἐξαπόστειλον τὸν Ἄγγελόν σου καὶ σῶσον με ἀπὸ τὸν καύσωνα τοῦτον, διότι διὰ τὸ ὄνομά Σου ταῦτα πάσχω». Ἐνῷ ὅμως ταῦτα ἔλεγεν ὁ Ἅγιος, θαῦμα μέγα εἶδον οἱ παρεστῶτες. Διότι παρευθὺς ἐσείσθη ὁ τόπος ὑποκάτω τῆς ἐσχάρας καὶ ἀνέβλυσεν ὕδωρ, τὸ ὁποῖον ἔσβεσε τὴν φλόγα. Ὁ δὲ Ἅγιος Μάρτυς ἀνέστη ὡς ἐξ ὕπνου καὶ εἶπεν· «Ἄκουσόν με, ὦ ἡγεμών, καὶ θέσον ἕνα ἐκ τῶν στρατιωτῶν σου εἰς τὴν ἐσχάραν, ἵνα ἴδωμεν ἂν τὸν βοηθοῦν οἱ θεοί σας». Στρατιώτης δέ τις Ἀκυλῖνος ὀνομαζόμενος εἶπε· «Μὴ τὸν ἀκούσῃς, ὦ ἡγεμών· ἀλλὰ βάλε ἕνα ἱερέα καὶ ἄν δύνανται οἱ θεοί, θέλουν φυλάξει τὸν ὑπηρέτην των».

Τότε ὁ ἡγεμὼν ἐκάλεσεν ἱερέα τινὰ τῶν εἰδώλων, Διόσκουρον ὀνόματι καὶ τὸν ἠρώτησε· «Μὲ ποίαν τέχνην ἐμάγευσε τὸ πῦρ ὁ Θεόδωρος καὶ δὲν τὸν ἔβλαψεν;». Ὁ Διόσκουρος ὅμως φωτισθεὶς παρὰ Θεοῦ ἀπήντησε· «Μὴ πλανᾶσαι, ὦ ἡγεμών· κανεὶς Χριστιανὸς δὲν εἶναι μάγος, τὸ δὲ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ τρέμει πᾶσα πνοή· οἱ δὲ δαίμονες φρίττοντες ἐπὶ τῷ ἀκούσματι αὐτοῦ ἀφανίζονται. Ὁ Ζεὺς πάλιν εἶναι εἴδωλον ἀπὸ ἀνθρωπίνην τέχνην κατεσκευασμένον. Διὰ τοῦτο ἄφες με νὰ ρίψω ἐκεῖνον εἰς τὸ πῦρ, ἵνα ἴδωμεν ἂν ἠμπορῇ νὰ φυλάξῃ τὸν ἑαυτόν του».