Σελίδα 1 από 9
Βυζαντινὴ εἰκὼν τοῦ ΙΔʹ αἰῶνος, εὐρισκομένη
ἐν τῷ Ἁγίῳ Κωνσταντίνῳ Ἱεροσολύμων.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ὁ Ὅσιος καὶ θεοφόρος Πατὴρ ἡμῶν ὁ Ἀναχωρητὴς καὶ Ἰορδανίτης ἀποκαλούμενος ὑπῆρξεν υἱὸς εὐπόρων καὶ αὐστηρῶν κατὰ τὰ ἤθη γονέων, γεννηθεὶς εἰς τὴν Λυκίαν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας περὶ τὰ τέλη τοῦ Δ’ μετὰ Χριστὸν αἰῶνος. Ἡ ἀκριβὴς χρονολογία τῆς γεννήσεώς του δὲν εἶναι γνωστή, ἡ δὲ παραδιδομένη ὑπὸ τῶν παλαιοτέρων ἐντύπων Συναξαριστῶν ὡς λαβοῦσα χώραν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Δ’ τοῦ Πωγωνάτου τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη χξη’-χπε’ (668-685) εἶναι ἐσφαλμένη. Τὰ περὶ τοῦ ζητήματος τούτου ἀναπτύσσομεν ἐν τῇ κάτωθεν τοῦ παρόντος παρατιθεμένῃ ὑποσημειώσει, ἐνταῦθα δὲ παραθέτομεν τὸν Βίον αὐτοῦ ὡς παρελάβομεν τοῦτον ἐκ τῶν παλαιοτέρων, ἀρκεσθέντες εἰς τὴν διόρθωσιν μόνον τῆς χρονολογίας γεννήσεως τοῦ Ὁσίου, βάσει τῶν ἐλεγχθέντων στοιχείων.
Ἀφηγοῦνται μὲν πάντοτε τὸ καλὸν καὶ ἐπαινοῦσι τὰς ἀγαθὰς πράξεις αἱ Ἱεραὶ καὶ Θεῖαι Γραφαί, ὁδηγοῦσαι ἡμᾶς καὶ προάγουσαι πρὸς ἀρετήν, ἀλλ’ ἡμεῖς οἱ ὀκνηροὶ καὶ χαῦνοι, οἱ ἐν ἀναπαύσει βιοῦντες, ἀδρανοῦμεν πρὸς αὐτὴν καὶ ὑποστηρίζομεν, ὅτι ἡ ἐργασία τῆς ἀρετῆς εἶναι λίαν δυσχερὴς καὶ δὲν δύναται νὰ κατορθωθῇ εὐκόλως ἀπὸ τὸν καθένα, διὰ τὸ πρὸς τὰς ἡδονὰς ἐπιρρεπὲς ἡμῶν καὶ τὴν πρὸς τὰ πάθη ἀδυναμίαν. Ὅμως πολλοὶ τῶν πρὸ ἡμῶν βιωσάντων Πατέρων καὶ ἅπαξ μόνον ἀναγνώσαντες Βίους σπουδαίων ἀνδρῶν, εὐθὺς ὑπὸ τούτων παραδειγματισθέντες ἐτράπησαν εἰς τὴν ἄσκησιν τῆς ὁμοίας ἀρετῆς καὶ πλεῖστα ὅσα λαμπρὰ κατορθώματα ἐπέτυχον. Ὅσον δὲ ὑψηλότερον ἀνῆλθον τόσον περισσότερον παριστῶσι τὸ ἀξιόπιστον τῶν Ἱερῶν Γραφῶν καὶ ἀποδεικνύουν, ὅτι δὲν εἶναι ἀδύνατον τὸ νὰ διδάσκεταί τις ἐξ αὐτῶν, οἱ δὲ ραθυμοῦντες καὶ πρὸς ἐργασίαν τῆς ἀρετῆς ἀδρανοῦντες διαθερμαίνονται διὰ τῶν παραδειγμάτων τῶν Ἁγίων καὶ πρὸς ζῆλον ἐγείρονται καὶ πείθονται πολλάκις τὰ αὐτὰ νὰ ἐπιχειρήσωσι καὶ διὰ τούτων ἐκείνους νὰ προσεγγίσωσιν.
Τοιοῦτος εἶναι καὶ ὁ τοῦ μεγάλου Πατρὸς Γερασίμου Βίος, ὅστις προβάλλεται νῦν ἐνώπιον ἡμῶν πρὸς μελέτην καὶ εἰς κοινὴν τῶν ἀκροωμένων αὐτὸν ὠφέλειαν, ἱκανὸς ἀφ’ ἑνὸς μὲν νὰ ἀποδείξῃ, τὴν δύναμιν τῆς ἀρετῆς, τὴν ὁποίαν ὁ μέγας ἐκεῖνος Πατὴρ κατώρθωσεν, ἀφ’ ἑτέρου δὲ νὰ συναρπάσῃ διὰ τῶν παραδειγμάτων του ἐκείνους, οἵτινες ποθοῦν τὴν λαμπρότητα τοῦ Ὁσίου Πατρὸς Γερασίμου.
Ὑποσημειώσεις
[1] Ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης σημειοῖ καὶ τὰ ἑξῆς εἰς τὸν Ὅσιον Γεράσιμον, ἅπερ μεταφέρομεν ἐνταῦθα· «Ὁ Ὅσιος οὗτος Γεράσιμος, ὡς ἁπλοῦς καὶ ἄκακος, ἠπατήθη ὑπὸ τοῦ Μονοφυσίτου Θεοδοσίου, καθὼς ἠπατήθησαν ὁ Πέτρος, ὁ Μάρκος, ὁ Ἰούλλων καὶ ὁ Σιλβανός, οἱ Ἀναχωρηταὶ καὶ ἐδόξαζε συνουσίωσιν καὶ φυρὸν ἐπὶ τῶν ἀσυγχύτων τοῦ Χριστοῦ δύο οὐσιῶν τε καὶ φύσεων, καὶ μολονότι ἐτέλει θαύματα. Ὕστερον δὲ μεταβὰς πρὸς τὸν Ἅγιον Εὐθύμιον, ἡσυχάζοντα τότε εἰς τὸν Ρουβᾶν, ὡμίλησε μετ’ αὐτοῦ περὶ Πίστεως καὶ εὑρέθη ἠπατημένος· ὅθεν διωρθώθη ὑπὸ τῶν θεορρήτων λόγων τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου, καθὼς καὶ οἱ ἀνωτέρω Ἀναχωρηταὶ ὑπὸ τοῦ αὐτοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου διωρθώθησαν (ὅρα σελ. 399 τῆς Δωδεκαβίβλου). Ὅρα καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῆς μνήμης Ἰουστινιανοῦ τοῦ βασιλέως κατὰ τὴν δευτέραν τοῦ Αὐγούστου, καὶ εἰς τὴν δεκάτην τοῦ Ἰουλίου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τοῦ Συναξαρίου τῶν δέκα χιλιάδων Ὁσίων. Ὅρα δὲ καὶ τὸν θεῖον Χρυσόστομον, ἐν τῷ πρὸς τὸν Ἰὼβ τετάρτῳ λόγῳ αὐτοῦ, ὅπου φέρων τοὺς ἀπὸ ἀκακίας λεχθέντας λόγους πρὸς τὸν Θεὸν ὑπὸ τοῦ Ἰὼβ τολμηρῶς, οἷον τὸ «Τίς δώσει κριτὴν ἀναμέσον ἐμοῦ καὶ σοῦ, ἵνα γνῶ πόσαι εἰσὶν αἱ ἁμαρτίαι μου, ὅτι οὕτω μὲ ἔκρινας». Σημειωτέον ὅτι οἱ λόγοι οὗτοι δὲν ἐλέχθησαν οὕτως ἀκριβῶς παρὰ τοῦ δικαίου Ἰώβ, ἀλλ’ ἐσταχυολογήθησαν ὑπὸ τοῦ θείου Χρυσοστόμου ἐν τῷ τετάρτῳ πρὸς Ἰὼβ λόγῳ αὐτοῦ ἐκ τῶν πολλῶν πρὸς τὸν Θεὸν λόγων τοῦ Ἰώβ. Ὁ ἴδιος ὁ θεῖος Χρυσόστομος μαρτυρεῖ τοῦτο προτάσσων τῶν λόγων τούτων τὰ ἑξῆς· «καί, ἵνα τὰ πολλὰ εἰς ὀλίγα συντάμω, πολλὰ γὰρ ἡ ὕλη τῆς δικαιολογίας, λέγει· Τίς δώσει κριτήν…» (βλέπε Migne, Ἑλλ. Πατρ. τόμ. 56ος, στ. 580). Παράβαλε καὶ Ἰὼβ (κεφ. θʹ καὶ ιʹ καὶ ἄλλα) καὶ τὸ «Λαλήσω πικρίᾳ ψυχῆς μου συνεχόμενος καὶ ἐρῶ πρὸς Κύριον· Μή με ἀσεβεῖν δίδασκε καὶ διατί με οὕτως ἔκρινας;» (ιʹ 1-2). Τούτους, λέγω, τοὺς τολμηροὺς λόγους καὶ ἄλλους ὁμοίους αὐτοῖς φέρων εἰς τὸ μέσον λέγει· «Φοβερὸν τὸ ρῆμα, ἀλλ’ ἀπ’ ἀκακίας … οὕτω καὶ ὁ Θεὸς εἰδώς, ὅτι οὐκ ἐκ κακίας, ἀλλ’ ἐξ ἀκακίας φθέγγεται (μαρτυρεῖ γὰρ αὐτῷ λέγων· «Ἔτι δὲ ἔχεται ἀκακίας») δέχεται τὰ παρὰ τοῦ Ἰώβ; εἰς κρίσιν καλούμενος παρ’ αὐτοῦ. Ὅθεν, ἐπιφέρει, ὡς ἐκ προσώπου τοῦ Θεοῦ, τὰ λόγια ταῦτα ὁ Χρυσορρήμων· «Ἐπειδὴ διὰ τὴν ἀκακίαν ἐξῆλθες τῶν μέτρων τῆς φύσεως συνέγνων σοι τῇ ἀκεραιότητι. Κἂν γάρ τις ἀπὸ ἀκακίας ἁμάρτη, ὁ Θεὸς διορθοῦται τὰ ἀπὸ ἀκακίας γινόμενα (ἔνθα ἀνωτέρω, τόμ. 56ος, στ. 581). Διατί δὲ ἀνέφερα ἐδῶ τὰ εἰρημένα; Ἵνα προσαρμόσωμεν ταῦτα καὶ εἰς τὸν Ὅσιον Γεράσιμον τοῦτον καὶ εἰς τοὺς ἄλλους Ἀναχωρητάς, καὶ εἰς τὰς δέκα χιλιάδας τῶν Ὁσίων, οἵτινες ἐξ ἁπλότητος καὶ ἁγνοίας περιέπεσον εἴς τινα ἀπάδοντα τῇ κοινῇ δόξῃ τῆς Ἐκκλησίας».
