Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ τὰ λοιπὰ τοῦ Βίου, ὑπὸ Πολυβίου Ἐπισκόπου πόλεως Ρινοκούρων.

ΑΣ ΕΙΝΑΙ δεδοξασμένος ὁ Παντοκράτωρ Θεός, ὅστις δίδει εἰς ἡμᾶς τὴν ζωὴν,καὶ δοξάζει τοὺς δοξάζοντας Αὐτόν, ὡς λέγει ὁ Δαβὶδ (Ψαλμ. ιδ’ 4). Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρόν, ὁ Ὅσιος Πατὴρ Ἰωάννης, ὁ μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, συνέβη νὰ προοβληθῇ ὑπὸ βαρυτάτης νόσου καὶ κειτόμενος ἐπὶ τῆς κλίνης προσεκάλεσεν ἐμὲ καὶ μοῦ εἶπεν· «Ἐπειδὴ ὁ Ἅγιος δὲν θέλει νὰ γράφωνται τὰ θαυμάσια, τὰ ὁποῖα ὁ Θεὸς τελεῖ διὰ μέσου αὐτοῦ, διὰ τοῦτο σύ, τέκνον Πολύβιε, παράλαβε τὰ χειρόγραφα ταῦτα εἰς τὰ ὁποῖα ἔχω γεγραμμένα τὰ κατορθώματα, τὰ ὁποῖα εἶδον τελούμενα ὑπὸ τοῦ Ἁγίου μέχρι σήμερον, χωρὶς νὰ πληροφορηθῇ τοῦτο, καὶ γράψον καὶ σὺ τὰ ἄλλα ὃσα θέλει τελέσει ἀπὸ τῆς σήμερον καὶ εἰς τὸ ἑξῆς. Διότι ὁ Θεὸς θὰ προσθέσῃ εἰς τὸν Ἅγιον χρόνους ζωῆς. Πρόσεξον λοιπὸν νὰ μὴ ἀμελήσῃς, διότι ἐγώ, ὑπὸ Θεοῦ κινούμενος, ἔγραφον ταῦτα. Ἀλλ’ ἐπειδὴ ἤδη ἀποθνῄσκω, συνέχισον σύ». Μετ’ ὀλίγον μοὶ εἶπε· «Κάλεσόν μοι τὸν Ὅσιον Πατέρα ἡμῶν Ἐπιφάνιον».

Μετέβην πράγματι καὶ ἀνήγγειλα εἰς τὸν Ἅγιον, τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ Ἰωάννου, ὅτε δὲ ὁ Ἅγιος ἦλθε πρὸς αὐτόν, εἶπεν· «Ἀμελεῖς, Πάτερ Ἰωάννη, νὰ παρακαλῇς τὸν Θεὸν διὰ τὸν ἁμαρτωλὸν Επιφάνιον». Ὁ δὲ Ἰωάννης ἀπεκρίθη· «Ποίησον, Πάτερ, εὐχήν, διότι θέλω νὰ σοὶ ὁμιλήσω». Προσηυχήθη τότε ὁ Ἅγιος καὶ ἡμεῖς εἴπομεν τὸ «Ἀμήν». Εἶπε τότε ὁ Ἰωάννης· «Ἔγγισόν με, Πάτερ». Καὶ ὁ Ἅγιος ἤγγισεν εἰς αὐτόν. Καὶ πάλιν εἶπε· «Θέσον τὰς χεῖράς σου εἰς τοὺς ὀφθαλμούς μου, Πάτερ, καὶ ἀσπάσθητί με, διότι μετ’ ὀλίγον ἀποθνῄσκω». Ὡς δὲ ὁ Ἅγιος ἐπέθεσε τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν τοῦ Ἰωάννου καὶ τὸν ἠσπάσθη, εὐθὺς ἐκεῖνος παρέδωκε τὸ πνεῦμα. Τότε πεσὼν ὁ Ἅγιος εἰς τὸν τράχηλόν του ἔκλαυσε πολὺ καὶ σφόδρα ἐλυπήθη διὰ τὸν θάνατόν του.

Μετὰ ἀπὸ ὀλίγον καιρὸν προσέπεσεν ὁ Ἅγιος κατὰ γῆς καὶ παρεκάλει τὸν Θεὸν νὰ ἀποστείλῃ βοήθειαν, διὰ νὰ οἰκοδομήσῃ Ἐκκλησίαν εἰς τὸ ὄνομά Του τὸ ἅγιον. Διότι ἡ πρώτη ἦτο μικρὰ καὶ δὲν ἐχώρει ἅπαντας ἐκείνους, οἵτινες συνέρρεον ἐντὸς αὐτῆς. Ἐνῷ δὲ παρεκάλει τὸν Θεόν, ἦλθεν εἰς αὐτὸν φωνὴ Θεοῦ, εἰποῦσα· «Ἐπιφάνιε!». Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἃγιος ἤκουε πολλάκις τοιαύτην φωνήν, δὲν ἐταράχθη, ἀλλ’ εἶπε· «Τί ὁρίζει ὁ Κύριός μου;». Καὶ ὁ Κύριος εἶπεν· «Ἄρχισε νὰ οἰκοδομῇς τὴν Ἐκκλησίαν». Εὐθὺς τότε ὁ Ἅγιος ἔσπευσεν εἰς τὸν τόπον ὅπου ἤθελε νὰ οἰκοδομήσῃ τὸν Ναὸν καὶ προσευχηθεὶς ἐτέλεσεν ὅλην τὴν Ἀκολουθίαν, ἀμέσως δὲ ἔφερεν ἑξήκοντα οἰκοδόμους καὶ πλήθη πολλὰ ἐργατῶν καὶ ἤρχισαν νὰ κτίζουν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Παράβαλε καὶ Λευιτικὸν ιθʹ 15.

[2] Οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ἦσαν αἱρετικοὶ λαβόντες τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Οὐαλεντίνου. Ὁ Οὐαλεντῖνος αὐτὸς ἦτο Ἀλεξανδρεύς, δράσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν Ρώμῃ καὶ ἀποθανὼν ἐν Κύπρῳ κατὰ τὸ βʹ ἥμισυ τοῦ Βʹ αἰῶνος. Ἡ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναπτυχθεῖσα αἱρετικὴ διδασκαλία, παραπλήσιος οὖσα τῆς αἱρέσεως τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, ἔσχεν ὀπαδοὺς μέχρι καὶ αὐτῶν ἔτι τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅτε διὰ τῆς τούτου καὶ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπιπόνου διδασκαλίας ἐξησθένησε καὶ τελικῶς παντελῶς ἐξέλιπεν.

[3] Ἅπαντες οἱ αἱρετικοὶ οὗτοι, πλὴν τοῦ Σαβελλίου, ἀπετέλουν διαφόρους ὁμάδας τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, οἵτινες καὶ ἄλλους, πλὴν τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου, ἀγαθοὺς καὶ κακοὺς Θεοὺς δογματίζοντες, ἔδρασαν κατὰ τοὺς τέσσαρας πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Σαβέλλιος ὑπῆρξεν ἀντίπαλος τῶν Γνωστικῶν, περιέπεσεν ὅμως εἰς ἀντίθετον αἵρεσιν, ἕνα μὲν Θεὸν δογματίζων, ἀρνούμενος ὅμως τὰ τρία αὐτοῦ πρόσωπα.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ Γʹ Βασιλειῶν, κεφάλαιον κʹ (20όν).

[5] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμούς, ὁ Ἅγιος ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐνενηκοντούτης περίπου.