Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ τὰ λοιπὰ τοῦ Βίου, ὑπὸ Πολυβίου Ἐπισκόπου πόλεως Ρινοκούρων.

Μετὰ ταῦτα, ἀναχωρήσαντες ἐκ Ρώμης, μετέβημεν εἰς τὴν Κύπρον, ὅπου μᾶς ἐδέχθησαν οἱ ἀδελφοὶ μετὰ χαρᾶς μεγάλης. Εἶχε δὲ συνήθειαν ὁ Ἅγιος νὰ ἐπισκέπτεται τὰς νύκτας τὰ κοιμητήρια ἐκεῖνα, εἰς τὰ ὁποῖα εὑρίσκοντο τὰ Λείψανα τῶν Ἁγίων Μαρτύρων καὶ νὰ παρακαλῇ τὸν Θεὸν δι’ ἕνα ἕκαστον ἐκ τῶν θλιβομένων καὶ στενοχωρουμένων. Καθὼς δὲ ὁ φίλος δίδει εἰς τὸν φίλον του ὅ,τι τοῦ ζητεῖ, οὕτω καὶ ὁ Θεὸς παρεχώρει εἰς τὸν Ἅγιον ὅ,τι ἐζήτει.

Συνέβη λοιπὸν κάποτε νὰ ἐπιπέσῃ μέγας λιμὸς εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον, μέχρι τοῦ σημείου ὥστε οὐδὲ εἰς τὴν ἀγορὰν εὑρίσκετο ἄρτος. Ὁ δὲ προρρηθεὶς Φαυστινιανός, ἔχων πολλὰς ἀποθήκας πλήρεις σίτου καὶ κριθῆς, ηὔξησεν, ὡς ἄσπλαγχνος, τὴν τιμὴν καὶ ἐπώλει ταῦτα ἀκριβὰ καὶ ἐὰν δὲν ἐλάμβανεν ἐπὶ χεῖρας τὰ χρήματα, δὲν ἔδιδεν εἰς κανένα, μεγάλην δὲ πεῖναν καὶ στενοχωρίαν εἶχον οἱ πτωχοί. Ὅθεν μετέβη ὁ Ἅγιος πρὸς αὐτὸν καὶ τὸν παρεκάλει νὰ τοῦ δώσῃ σῖτον, ἵνα ἐξοικονομήσῃ τοὺς πεινῶντας, μετὰ δὲ ταῦτα θὰ τὸν ἐπλήρωνεν ὅσα ἤθελεν. Ἀλλ’ ὁ Φαυστινιανὸς ἀπήντησεν εἰς τὸν Ἅγιον· «Ὕπαγε καὶ παρακάλεσε τὸν Θεόν, τὸν ὁποῖον σὺ προσκυνεῖς, καὶ θέλει σοῦ δώσει σῖτον διὰ νὰ διαθρέψῃς τοὺς φίλους σου». Ὅθεν ὁ Ἅγιος μεταβὰς νύκτα τινὰ εἰς τὰ κοιμητήρια, παρεκάλεσε τὸν Θεὸν νὰ δώσῃ τροφὴν εἰς ἅπαντας τοὺς ἔχοντας ἀνάγκην δι’ οὗτινος τρόπου ἐγνώριζεν ἡ πάνσοφος Αὐτοῦ πρόνοια. Εὐθὺς τότε ἦλθε φωνὴ ἀοράτως λέγουσα· «Ἐπιφάνιε, ὕπαγε εἰς τὸν Ναόν, τὸν καλούμενον Διὸς ἀσφάλεια καὶ αἱ θύραι τούτου, αἵτινες ἐπὶ τόσους, χρόνους εἶναι κεκλεισμέναι, θέλουν ἀνοίξει. Ἀφοῦ δὲ εἰσέλθῃς ἐντὸς αὐτοῦ, θέλεις εὕρει χρυσὸν πολύν. Τοῦτον λάβε καὶ ἀγόρασον ὅλον τὸν σῖτον καὶ τὴν κριθὴν τοῦ Φαυστινιανοῦ, ἵνα δώσῃς τροφὴν εἰς τοὺς πεινῶντας». Ὡς ἤκουσε ταῦτα ὁ Ἅγιος, οὕτω καὶ ἔπραξεν. Ὅθεν ἀγοράσας ὅλον τὸν σῖτον καὶ τὴν κριθὴν τοῦ Φαυστινιανοῦ, ἐγέμισε δι’ αὐτῶν πολλὰς οἰκίας καὶ διένειμεν εἰς ὅλην τὴν πολιτείαν.

Οὕτω δι’ ὅλους μὲν τοὺς ἄλλους ὁ σῖτος καὶ ἡ κριθὴ ἦσαν πολὺ εὐθηνά, εἰς τὸν οἶκον ὅμως τοῦ Φαυστινιανοῦ προεκλήθη μετ’ ὀλίγον μεγάλη στενοχωρία, ἐπειδή, ἐξ αἰτίας τῆς φιλαργυρίας του, ὁ Φαυστινιανὸς ἐπώλησεν ὅλον τὸν σῖτον καὶ τὴν κριθὴν ποὺ εἶχε καὶ δὲν ἐκράτησε τίποτε διὰ τοὺς ἀνθρώπους του. Ἦλθε λοιπὸν εἰς στενοχωρίαν, διότι δὲν ἐτόλμα νὰ ζητήσῃ ἀπὸ τὸν Ἅγιον σῖτον διὰ τοὺς ἀνθρώπους του, ἐπειδὴ ἐνόμιζε τοῦτο ἀτιμίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Παράβαλε καὶ Λευιτικὸν ιθʹ 15.

[2] Οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ἦσαν αἱρετικοὶ λαβόντες τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Οὐαλεντίνου. Ὁ Οὐαλεντῖνος αὐτὸς ἦτο Ἀλεξανδρεύς, δράσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν Ρώμῃ καὶ ἀποθανὼν ἐν Κύπρῳ κατὰ τὸ βʹ ἥμισυ τοῦ Βʹ αἰῶνος. Ἡ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναπτυχθεῖσα αἱρετικὴ διδασκαλία, παραπλήσιος οὖσα τῆς αἱρέσεως τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, ἔσχεν ὀπαδοὺς μέχρι καὶ αὐτῶν ἔτι τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅτε διὰ τῆς τούτου καὶ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπιπόνου διδασκαλίας ἐξησθένησε καὶ τελικῶς παντελῶς ἐξέλιπεν.

[3] Ἅπαντες οἱ αἱρετικοὶ οὗτοι, πλὴν τοῦ Σαβελλίου, ἀπετέλουν διαφόρους ὁμάδας τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, οἵτινες καὶ ἄλλους, πλὴν τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου, ἀγαθοὺς καὶ κακοὺς Θεοὺς δογματίζοντες, ἔδρασαν κατὰ τοὺς τέσσαρας πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Σαβέλλιος ὑπῆρξεν ἀντίπαλος τῶν Γνωστικῶν, περιέπεσεν ὅμως εἰς ἀντίθετον αἵρεσιν, ἕνα μὲν Θεὸν δογματίζων, ἀρνούμενος ὅμως τὰ τρία αὐτοῦ πρόσωπα.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ Γʹ Βασιλειῶν, κεφάλαιον κʹ (20όν).

[5] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμούς, ὁ Ἅγιος ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐνενηκοντούτης περίπου.