Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ τὰ λοιπὰ τοῦ Βίου, ὑπὸ Πολυβίου Ἐπισκόπου πόλεως Ρινοκούρων.

Ὅταν δὲ ἦλθεν ἡ ὥρα, ἔστειλε Διάκονόν τινα, ὅστις μὲ ὡδήγησεν εἰς τὸ Ἅγιον Βῆμα καὶ κατ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν μὲ ἐχειροτόνησε Διάνονον, τὴν δὲ ἑπομένην Ἱερέα. Μετὰ τὴν χειροτονίαν μου ἠσθένησα ἐκ τοῦ φόβου καὶ ἔμενον κατάκοιτος, ἕως ὅτου ἦλθεν ὁ Ἅγιος καὶ προσηυχήθη δι’ ἐμὲ εἰς τὸν Θεόν, εὐθὺς δὲ ἠγέρθην τῆς κλίνης τελείως ὑγιής.

Μετὰ δὲ ἀπὸ καιρόν, ἐλθὼν ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα εἷς Διάκονος, εἶπεν εἰς τὸν Ἅγιον, ὅτι ὁ Ἰωάννης, ὁ Πατριάρχης τῶν Ἱεροσολύμων, εἶναι φιλάργυρος καὶ φυλάττει τὰ χρήματα, μὴ δίδων ταῦτα εἰς τοὺς πτωχούς. Οὗτος δὲ ὁ Ἰωάννης ἦτο πρότερον εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ μεγάλου Ἱλαρίωνος καὶ συγκατῴκει μετὰ τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου. Ὅθεν ὁ Ἐπιφάνιος ἔγραψεν ἐπιστολὴν πρὸς αὐτόν, παρακαλῶν νὰ ἐλεῇ τοὺς ἔχοντας ἀνάγκην, ἀλλ’ ὁ Ἰωάννης δὲν ὑπήκουσε. Τούτου ἕνεκεν, παραλαβὼν ὁ Ἅγιος καὶ ἐμέ, μετέβημεν ὁμοῦ εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ. Ἰδὼν δὲ τὸν Ἅγιον ὁ Ἰωάννης ἐχάρη χαρὰν μεγάλην καὶ παρεχώρησεν εἰς ἡμᾶς οἰκίαν πολὺ καλὴν ἵνα μείνωμεν, προσεκάλει δὲ καθ’ ἑκάστην τὸν Ἅγιον εἰς τὴν τράπεζαν, ὅπου προσέφερεν εἰς ἡμᾶς πολλὰ καὶ διάφορα φαγητὰ καὶ ποτά, ἐνῷ οἱ πτωχοὶ ἐστεροῦντο καὶ ἐπείνων:

Ἡμέραν δέ τινα εἶπεν ὁ Ἅγιος πρὸς τὸν Ἰωάννην· «Δός μοι, Πάτερ, ὅσα ἀργυρᾶ ἀντικείμενα καὶ κοσμήματα ἔχεις, μόνον, σὲ παρακαλῶ, νὰ μοῦ δώσῃς τὰ καλλίτερα, πρὸς δόξαν ἰδικήν σου». Ὁ Ἰωάννης τότε ἔφερεν εἰς τὸν Ἅγιον πολλὰ καὶ καλῶς εἰργασμένα ἀργυρᾶ ἀντικείμενα. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ἐὰν ἔχῃς καὶ ἄλλα, Πάτερ, φέρε ταῦτα, διὰ νὰ δείξωμεν εἰς τοὺς φίλους περισσοτέραν φαντασίαν. Μόνον νὰ ἐνθυμῆσαι ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα μοῦ δίδεις, διὰ νὰ σοῦ τὰ ἀποδώσω κατόπιν». Ὁ δὲ Ἰωάννης ἔφερε καὶ τὰ ὑπόλοιπα εἰπών· «Λάβε ὅλα ταῦτα, διὰ νὰ φιλοξενήσῃς τοὺς φίλους σου, καθὼς ἀγαπᾷς». Λαβὼν δὲ ὁ Ἅγιος τὰ ἀργυρᾶ σκεύη τοῦ Ἰωάννου, τὰ ὁποῖα ἦσαν ἕως χίλιαι πεντακόσιαι λίτραι, ἐπώλησεν ὅλα εἰς ἕνα πραγματευτὴν καὶ τὰ χρήματα, τὰ ὁποῖα εἰσέπραξεν ἀπὸ τὴν ἀξίαν των, διένεμεν εἰς τοὺς πτωχοὺς νύκτα καὶ ἡμέραν. Ἀφοῦ λοιπὸν παρῆλθεν ἀρκετὸς καιρός, ἐζήτησεν ὁ Ἰωάννης ἀπὸ τὸν Ἐπιφάνιον τὰ ἀργυρᾶ του ἀντικείμενα. Ὁ δὲ Ἅγιος τοῦ εἶπε· «Ἔχε, Πάτερ, ὀλίγην ὑπομονήν, διότι ἔχω νὰ φιλεύσω ἀκόμη ὀλίγους ξένους καὶ κατόπιν σοῦ ἐπιστρέφω ταῦτα».


Ὑποσημειώσεις

[1] Παράβαλε καὶ Λευιτικὸν ιθʹ 15.

[2] Οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ἦσαν αἱρετικοὶ λαβόντες τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Οὐαλεντίνου. Ὁ Οὐαλεντῖνος αὐτὸς ἦτο Ἀλεξανδρεύς, δράσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν Ρώμῃ καὶ ἀποθανὼν ἐν Κύπρῳ κατὰ τὸ βʹ ἥμισυ τοῦ Βʹ αἰῶνος. Ἡ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναπτυχθεῖσα αἱρετικὴ διδασκαλία, παραπλήσιος οὖσα τῆς αἱρέσεως τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, ἔσχεν ὀπαδοὺς μέχρι καὶ αὐτῶν ἔτι τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅτε διὰ τῆς τούτου καὶ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπιπόνου διδασκαλίας ἐξησθένησε καὶ τελικῶς παντελῶς ἐξέλιπεν.

[3] Ἅπαντες οἱ αἱρετικοὶ οὗτοι, πλὴν τοῦ Σαβελλίου, ἀπετέλουν διαφόρους ὁμάδας τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, οἵτινες καὶ ἄλλους, πλὴν τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου, ἀγαθοὺς καὶ κακοὺς Θεοὺς δογματίζοντες, ἔδρασαν κατὰ τοὺς τέσσαρας πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Σαβέλλιος ὑπῆρξεν ἀντίπαλος τῶν Γνωστικῶν, περιέπεσεν ὅμως εἰς ἀντίθετον αἵρεσιν, ἕνα μὲν Θεὸν δογματίζων, ἀρνούμενος ὅμως τὰ τρία αὐτοῦ πρόσωπα.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ Γʹ Βασιλειῶν, κεφάλαιον κʹ (20όν).

[5] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμούς, ὁ Ἅγιος ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐνενηκοντούτης περίπου.