Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ τὰ λοιπὰ τοῦ Βίου, ὑπὸ Πολυβίου Ἐπισκόπου πόλεως Ρινοκούρων.

Ἐνῷ δὲ εὑρισκόμεθα ἀκόμη εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἦλθον ἀπὸ τὴν Ρώμην ὁ Ἀρκάδιος καὶ ὁ Ὀνώριος καὶ εἶπον πρὸς τον πατέρα των, ὅτι μετέβη ὁ Ἅγιος εἰς τὴν Ρώμην καὶ ἐθεράπευσε τὴν θυγατέρα του καὶ ἀνέστησε τὸν υἱόν της, εὑρεθέντα νεκρόν. Ὡς δὲ ἤκουσε ταῦτα ὁ βασιλεύς, ἐχάρη ἔτι περισσότερον καὶ ἔκτοτε εἶχε πλέον τὸν Ἅγιον ὡς πατέρα. Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρόν, μὲ προσταγὴν τοῦ βασιλέως, ἔφεραν ἀπὸ τὴν Κύπρον εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ τὸν προρρηθέντα Φαυστινιανὸν καὶ ἔκλεισαν τοῦτον εἰς τὴν φυλακήν, διότι κατηγορήθη ὅτι ὕβρισε τὸν βασιλέα. Ἀκούσας τοῦτο ὁ Ἅγιος μετέβη πρὸς ἐπίσκεψίν του εἰς τὴν φυλακήν, εὑρὼν δὲ τοῦτον, τὸν ἠρώτησεν, ἐὰν θέλῃ νὰ μεσιτεύσῃ εἰς τὸν βασιλέα νὰ τὸν λυτρώσῃ ἀπὸ τὴν καταδίκην. Ἀλλ’ ὁ Φαυστινιανὸς δὲν ἠθέλησε καὶ εἶπε πρὸς τὸν Ἅγιον· «Ὕπαγε, πλάνε, νὰ πλανᾷς ἀνθρώπους ἀπράκτους καὶ μὴ λέγῃς πρὸς ἐμὲ τούτους τοὺς λόγους. Σὺ ἦλθες ἐδῶ διὰ νὰ χαρῇς εἰς τὴν συμφοράν μου καὶ ὄχι νὰ μὲ βοηθήσῃς. Ὅμως εἶναι ἡ ὥρα νὰ φύγῃς πλέον ἀπὸ τὴν Κύπρον καὶ νὰ ὑπάγῃς εἰς τὴν Φοινίκην, τὴν πατρίδα σου, ἐκεῖ δὲ κάμνε ὅσον θέλεις τὰς μαγείας καὶ τὰς πονηρίας σου».

Ἀναχωρήσας τότε ὁ Ἅγιος ἀπὸ τὴν φυλακήν, μετέβη πρὸς τὸν βασιλέα, ἵνα τὸν ἀποχαιρετήσῃ, προκειμένου νὰ ἀναχωρήσωμεν διὰ τὴν Κύπρον. Ὁ βασιλεὺς ὅμως παρεκάλεσε τὸν Ἅγιον νὰ παραμείνῃ ἀκόμη μερικὰς ἡμέρας εἰς τὴν βασιλεύουσαν καὶ ὁ Ἅγιος ἐδέχθη. Τὴν ἑπομένην ἦλθεν ὁ ἀποκρισάριος τοῦ βασιλέως καὶ ἀνήγγειλεν, ὅτι ὁ Φαυστινιανὸς ἀπέθανε. Καὶ ὁ μὲν Ἅγιος, ἀκούσας τοῦτο, ἐλυπήθη πολὺ διὰ τὸν διπλοῦν αὐτοῦ θάνατον, ὁ δὲ βασιλεὺς ἠθέλησε νὰ κρατήσῃ εἰς τὸ βασιλικὸν θησαυροφυλάκιον ὅλα τὰ ὑπάρχοντα τοῦ Φαυστινιανοῦ, ἀφοῦ μάλιστα δὲν εἶχε τέκνα. Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος εἶπε· «Φυλάξου, τέκνον, μὴ κάμῃς ἁμαρτίαν, διότι ἡ σύζυγος τοῦ Φαυστινιανοῦ εἶναι θεοσεβὴς ἐν ὅλῃ καρδίᾳ καὶ θέλει διανείμει πάντα εἰς τοὺς πτωχούς. Καταπείσθητι λοιπὸν εἰς τοὺς λόγους μου καὶ ἄφες αὐτὰ εἰς τὴν γυναῖκα, οὕτω δὲ θέλεις λάβει χάριν παρὰ τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ». Τότε ὁ βασιλεὺς ἔδωκεν εἰς τὸν Ἅγιον ὅλην τὴν ἐξουσίαν ἐπὶ τῶν πραγμάτων τοῦ Φαυστινιανοῦ. Ὁ Ἅγιος ὅμως εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ἐγώ, τέκνον, ἔχω τὸν Θεὸν ὅστις μοῦ δίδει ὅλα τὰ χρειώδη, ταῦτα δὲ πάντα, μὲ τὴν γνώμην τῆς γυναικός, θέλομεν ἀποδώσει εἰς τοὺς πτωχούς».


Ὑποσημειώσεις

[1] Παράβαλε καὶ Λευιτικὸν ιθʹ 15.

[2] Οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ἦσαν αἱρετικοὶ λαβόντες τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Οὐαλεντίνου. Ὁ Οὐαλεντῖνος αὐτὸς ἦτο Ἀλεξανδρεύς, δράσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν Ρώμῃ καὶ ἀποθανὼν ἐν Κύπρῳ κατὰ τὸ βʹ ἥμισυ τοῦ Βʹ αἰῶνος. Ἡ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναπτυχθεῖσα αἱρετικὴ διδασκαλία, παραπλήσιος οὖσα τῆς αἱρέσεως τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, ἔσχεν ὀπαδοὺς μέχρι καὶ αὐτῶν ἔτι τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅτε διὰ τῆς τούτου καὶ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπιπόνου διδασκαλίας ἐξησθένησε καὶ τελικῶς παντελῶς ἐξέλιπεν.

[3] Ἅπαντες οἱ αἱρετικοὶ οὗτοι, πλὴν τοῦ Σαβελλίου, ἀπετέλουν διαφόρους ὁμάδας τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, οἵτινες καὶ ἄλλους, πλὴν τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου, ἀγαθοὺς καὶ κακοὺς Θεοὺς δογματίζοντες, ἔδρασαν κατὰ τοὺς τέσσαρας πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Σαβέλλιος ὑπῆρξεν ἀντίπαλος τῶν Γνωστικῶν, περιέπεσεν ὅμως εἰς ἀντίθετον αἵρεσιν, ἕνα μὲν Θεὸν δογματίζων, ἀρνούμενος ὅμως τὰ τρία αὐτοῦ πρόσωπα.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ Γʹ Βασιλειῶν, κεφάλαιον κʹ (20όν).

[5] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμούς, ὁ Ἅγιος ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐνενηκοντούτης περίπου.