Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ τὰ λοιπὰ τοῦ Βίου, ὑπὸ Πολυβίου Ἐπισκόπου πόλεως Ρινοκούρων.

Τότε ὁ θεῖος Χρυσόστομος μετέβη ὁ ἴδιος εἰς τὴν βασίλισσαν καὶ ἀφοῦ ὡμίλησε πρὸς αὐτὴν τὰ δέοντα, παρεκίνει ταύτην να ἀποδώσῃ εἰς τὴν χήραν τὸ κτῆμα της. Ἡ δὲ βασίλισσα εἶπε· «Μάθε, Πάτερ, πρῶτον τὴν αἰτίαν καὶ κατόπιν λέγε, ὅτι ἐπεβουλεύθην τὴν χήραν, διὰ νὰ ἁρπάσω τὸ κτῆμα της, μὴ θέλῃς δὲ νὰ ἐλέγχῃς κατὰ πρόσωπον τοὺς βασιλεῖς». Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἀπεκρίθη εἰς τὴν βασίλισσαν λέγων· «Δὸς πάλιν τὸ κτῆμα εἰς τὴν χήραν, διότι ἤκουσας πῶς κατηγορεῖται ἀπὸ τὴν θείαν Γραφὴν ἕως σήμερον ἡ Ἰεζάβελ, ἐπειδὴ ἥρπασεν ἀδίκως τὸν ἀμπελῶνα τοῦ Ναβουθαί» [4]. Ἡ βασίλισσα, ὡς ἤκουσε ταῦτα παρὰ τοῦ θείου Χρυσοστόμου, ἐπρόσταξε νὰ ὁδηγήσουν τοῦτον ἔξω τοῦ βασιλικοῦ παλατίου. Ἐξελθὼν δὲ ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐκεῖθεν καὶ μεταβὰς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, εἶπε πρὸς τὸν Εὔτυχον· «Ὅταν ἔλθῃ ἡ βασίλισσα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, κάλεσον τοὺς Διακόνους, τοὺς ὑπηρετοῦντας εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ σταθῆτε εἱς τὴν θύραν ἐκείνην, ἀπὸ τὴν ὁποίαν συνηθίζει νὰ εἰσέρχεται ἡ βασίλισσα καὶ μὴ τῆς ἐπιτρέψετε νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, λέγοντες, ὅτι ὁ Ἰωάννης ἐπρόσταξε νὰ μὴ εἰσέλθῃς εἰς τὴν Ἐκκλησίαν». Ὁ Εὔτυχος λοιπόν, ὅταν ἐνεφανίσθη ἡ βασίλισσα, ἔπραξε καθὼς τὸν ἐπρόσταξεν ὁ θεῖος Χρυσόστομος, ἐκ τῆς αἰτίας δὲ ταύτης ἐκινήθη ἡ βασίλισσα διὰ νὰ ἐξορίσῃ αὐτόν.

Ἀκούσας ὁ Θεόφιλος, ὅτι ἡ βασίλισσα ἐσκέπτετο νὰ ἐξορίσῃ τὸν θεῖον Χρυσόστομον, ἐνήργησε καὶ αὐτὸς πολλὰς ἐπιβουλὰς κατ’αὐτοῦ. Καὶ πρὸς τὸν Ἅγιον Ἐπιφάνιον ἔγραψε πολλὰ γράμματα κατὰ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὅτι δῆθεν ἔχει τὰ φρονήματα τοῦ Ὠριγένους καὶ ὅτι ἡ βασίλισσα ἐκινήθη διὰ νὰ ἐξορίσῃ αὐτόν. Ὁ δὲ Ἅγιος Ἐπιφάνιος, ἔχων σοβαρὰν ὑπόθεσιν ἵνα ὑπάγῃ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἀκούσας δὲ καὶ ταῦτα παρὰ τοῦ Θεοφίλου διὰ τὸν θεῖον Χρυσόστομον, παρεκινήθη περισσότερον νὰ μεταβῇ ὄχι διὰ νὰ βλάψῃ τὸν θεῖον Χρυσόστομον, ἀλλὰ διὰ νὰ τὸν βοηθήσῃ. Ὅθεν, παραλαβὼν ἐμὲ καὶ τὸν Ἰσαάκ, μετέβημεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν. Ἐπειδὴ δὲ ἦτο ἐκεῖ μεγάλη σύγχυσις διὰ τὸν κατὰ τοῦ θείου Χρυσοστόμου διωγμόν, διότι οἱ πολῖται ἠγάπων αὐτὸν πολύ, διεμείναμεν εἰς ἓν Μοναστήριον ἔξω τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

Τὸ Μοναστήριον ἐκεῖνο ἔτυχε νὰ εἶναι ἐξ ἐκείνων τῶν Μοναστηρίων, τὰ ὁποῖα ἐλάμβανον ἀπὸ τὴν βασίλισσαν τὰ σιτηρέσια καὶ οὕτω δὲν ἐδέχοντο ἐκεῖ τὸν θεῖον Χρυσόστομον. Καὶ ἐπειδὴ δὲν ὑπῆρχεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Μοναστηρίου Διάκονος, οἱ πατέρες τῆς Μονῆς ἠνάγκασαν πολὺ τὸν Ἅγιον καὶ ἐχειροτόνησε τοιοῦτον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Παράβαλε καὶ Λευιτικὸν ιθʹ 15.

[2] Οἱ Οὐαλεντινιανοὶ ἦσαν αἱρετικοὶ λαβόντες τὸ ὄνομα ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς αἱρέσεως αὐτῶν Οὐαλεντίνου. Ὁ Οὐαλεντῖνος αὐτὸς ἦτο Ἀλεξανδρεύς, δράσας ἐν Ἀλεξανδρείᾳ καὶ ἐν Ρώμῃ καὶ ἀποθανὼν ἐν Κύπρῳ κατὰ τὸ βʹ ἥμισυ τοῦ Βʹ αἰῶνος. Ἡ ὑπ’ αὐτοῦ ἀναπτυχθεῖσα αἱρετικὴ διδασκαλία, παραπλήσιος οὖσα τῆς αἱρέσεως τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, ἔσχεν ὀπαδοὺς μέχρι καὶ αὐτῶν ἔτι τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου, ὅτε διὰ τῆς τούτου καὶ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπιπόνου διδασκαλίας ἐξησθένησε καὶ τελικῶς παντελῶς ἐξέλιπεν.

[3] Ἅπαντες οἱ αἱρετικοὶ οὗτοι, πλὴν τοῦ Σαβελλίου, ἀπετέλουν διαφόρους ὁμάδας τῶν λεγομένων Γνωστικῶν, οἵτινες καὶ ἄλλους, πλὴν τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου, ἀγαθοὺς καὶ κακοὺς Θεοὺς δογματίζοντες, ἔδρασαν κατὰ τοὺς τέσσαρας πρώτους αἰῶνας τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Σαβέλλιος ὑπῆρξεν ἀντίπαλος τῶν Γνωστικῶν, περιέπεσεν ὅμως εἰς ἀντίθετον αἵρεσιν, ἕνα μὲν Θεὸν δογματίζων, ἀρνούμενος ὅμως τὰ τρία αὐτοῦ πρόσωπα.

[4] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῇ Γʹ Βασιλειῶν, κεφάλαιον κʹ (20όν).

[5] Κατ’ ἄλλους ἀκριβεστέρους ὑπολογισμούς, ὁ Ἅγιος ἀπῆλθε πρὸς Κύριον ἐνενηκοντούτης περίπου.