Λόγος εἰς τὴν παρείσβασιν τῶν νηστειῶν καὶ εἰς τὸν Ϛ’ Ψαλμόν, τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀναστασίου ἡγουμένου τοῦ ὄρους Σινᾶ.

Ταῦτα γνωρίζων καὶ κάποιος ἄλλος σοφός, παρακινεῖ ἡμᾶς καὶ μᾶς ἐξυπνᾷ πρὸς τὴν προθυμίαν καὶ λέγει· «ἑτοίμαζε εἰς τὴν ἔξοδόν σου τὰ ἔργα σου καὶ παρασκευάζου εἰς τὸν ἀγρόν» (Παρ. κδ’ 27). Ὡς ἀγρὸν δὲ ἐννοεῖ τὸν ἀνθρώπινον βίον· διότι «κάθε ἄνθρωπος ὁμοιάζει μὲ χόρτον καὶ πᾶσα δόξα ἀνθρώπου ὁμοιάζει μὲ ἄνθος χόρτου» (Ἡσ. μ’ 6).

Ἑτοίμαζε εἰς τὴν ἔξοδόν σου τὰ ἔργα σου καὶ παρασκευάζου εἰς τὸν ἀγρὸν «ὅτι ἄνθρωπος ὡσεὶ χόρτος αἱ ἡμέραι αὐτοῦ καὶ ὡσεὶ ἄνθος τοῦ ἀγροῦ οὕτως ἐξανθήσει» (Ψαλμ. ρβ’ 15) καὶ «σκληρυνθείη καὶ ξηρανθείη» (Ψαλμ. πθ’ 6) καὶ θὰ σκληρυνθῇ καὶ θὰ ξηρανθῇ· καὶ ὑπὸ τὴν φωνὴν τοῦ στρουθίου (Ἐκκλ. ιβ’ 4) πᾶσα βοτάνη θέλει ἀναστηθῆ, τουτέστιν «ἐν φωνῇ Ἀρχαγγέλου» (Α’ Θεσσ. δ’ 16) «ἐν τῇ ἐσχάτῃ σάλπιγγι» (Α’ Κορ. ιε’ 52) πᾶσα σὰρξ θὰ ἀναστῇ ἐκ τῶν νεκρῶν. «Ἑτοίμαζε εἰς τὴν ἔξοδόν σου τὰ ἔργα σου καὶ παρασκευάζου εἰς τὸν ἀγρόν» (Παρ. κδ’ 27). Καὶ πάλιν λέγει· «μιμνήσκου τὰ ἔσχατά σου καὶ εἰς τὸν αἰῶνα οὐ μὴ ἁμαρτήσῃς» (Σειρ. ζ’ 36) (ὑπενθύμιζε εἰς τὸν ἑαυτόν σου τὸν θάνατόν σου καὶ οὐδέποτε θὰ ἁμαρτήσῃς). Τὴν τελευταίαν του ὥραν ἐνθυμούμενος ἀσφαλῶς ὁ Προφήτης καὶ ἔχων ἀδιακόπως εἰς τὴν ψυχήν του τὸν φόβον τῆς τρομερᾶς ἐκείνης ὥρας τοῦ θανάτου, διαρκῶς εὑρίσκετο εἰς κατάνυξιν καὶ διήρχετο τὰς νύκτας του μὲ πένθος καὶ κλαυθμόν. Διὰ τοῦτο καὶ προσθέτει λέγων· «ἐκοπίασα ἐν τῷ στεναγμῷ μου, λούσω καθ’ ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τὴν στρωμνήν μου βρέξω» (Ψαλμ. ϛ’ 7). Διότι ἀκριβῶς ἐγνώριζεν, ὅτι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι σπείρουν εἰς τὴν γῆν ὀλίγας σταγόνας δακρύων ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν των, θὰ θερίσουν μὲ ἀγαλλίασιν τὸ χόρτον τῶν οὐρανῶν· «Πορευόμενοι ἐπορεύοντο καὶ ἔκλαιον βάλλοντες τὰ σπέρματα αὐτῶν, ἐρχόμενοι δὲ ἤξουσιν ἐν ἀγαλλιάσει αἵροντες τὰ δράγματα αὐτῶν» (Ψαλμ. ρκε’ 5-6). Ἔκλαιον δηλαδὴ ὅταν ἔσπειρον τὰ σπέρματα αὐτῶν εἰς τὴν γῆν, εἰς τὴν ἀνάστασιν ὅμως θὰ φθάσουν μὲ ἀγαλλίασιν, κρατοῦντες εἰς τὰς χεῖρας τὰ δράγματα αὐτῶν (τὰ χειρόβολά των). Ὅπως δηλαδὴ ἐκαθαρίσθημεν δι’ ὕδατος καὶ Πνεύματος διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, οὕτω ἀναβαπτιζόμεθα καὶ διὰ τῆς θερμότητος τῶν δακρύων καὶ τῆς θερμῆς κατανύξεως καὶ καθαριζόμεθα ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας καὶ γινόμεθα μέτοχοι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Διότι οὔτε τὸ Βάπτισμα οὔτε ἡ ἀληθὴς κατάνυξις, τὴν ὁποίαν φέρουν τὰ δάκρυα δίδεται ποτὲ ἄνευ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Λογοθέτης· γραμματεὺς τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς, ὁ ὁποῖος ἀνεγίνωσκε τὰς ἀποφάσεις τῶν αὐτοκρατόρων κ.λ.π.

[2] «Ράκος ἀποκαθημένης» χαρακτηρίζει ὁ Προφήτης Ἡσαΐας, ἐν τῷ ἀνωτέρω μνημονευομένῳ χωρίῳ, πᾶσαν ἡμῶν τὴν δικαιοσύνην. Ἅπασαι δηλαδὴ αἱ ἀρεταὶ ἡμῶν τόσον πολὺ ἀκάθαρτοι εἶναι, ὅσον τὸ ράκος τῆς ἀποκαθημένης. Ἀποκαθημένην δὲ ὀνομάζει ἡ Ἁγία Γραφὴ τὴν ἐμμηνορροοῦσαν γυναῖκα, τὴν ὁποίαν καὶ χαρακτηρίζει ἀκάθαρτον (Λευϊτ. ιεʹ 19-33, κʹ 18). Τὸ δὲ ράκος τῆς ἀποκαθημένης οὐχὶ μόνον βρωμερὸν καὶ ἄχρηστον τυγχάνει αὐτὸ καθ’ ἑαυτό, διὰ τὴν ἀκαθαρσίαν αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ νομικῶς εἶναι ἀκάθαρτον καὶ ὅστις ἐγγίσῃ αὐτὸ θεωρεῖται καὶ αὐτὸς ἀκάθαρτος (ἔνθ’ ἀνωτέρω ιεʹ 20).

[3] Τὴν προσευχὴν ταύτην τοῦ Μανασσῆ ὡς λίαν κατανυκτικὴν καὶ προτρεπτικὴν εἰς μετάνοιαν συμπεριέλαβον οἱ Πατέρες εἰς τὰς εὐχὰς τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου ἐν τῷ Ὡρολογίῳ, ἔνθα καὶ βλέπε αὐτήν.

[4] Βλέπε σχετικὴν ὑποσημείωσιν περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου εἰς τὴν κϛʹ (26ῃ) Σεπτεμβρίου, ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[5] Τὸ νοσοκομεῖον τοῦτο ᾠκοδόμησεν ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς μετὰ τὴν θεραπείαν του ἀπὸ τὸν Ὅσιον Σαμψὼν τὸν Ξενοδόχον, διὸ καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ὁσίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κζʹ (27ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰουνίου).

[6] Ἐκσπηλευτής· ἡ λέξις δὲν ἀπαντᾷ εἰς τὰ λεξικά. Ἡ σημασία αὐτῆς εἶναι προφανής. Πλησιάζουν, λέγει, ἐκεῖνοι, οἵτινες θὰ μὲ ἀφαρπάσουν, θὰ μὲ ἐκσπάσουν βιαίως ἀπὸ τοῦ σπηλαίου μου (μεταφορικῶς ἀπὸ τοῦ ἁμαρτωλοῦ μου σώματος).

[7] Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ· ἂς παρουσιασθῶμεν, δηλαδή, ὅσον τὸ δυνατὸν συντομώτερον ἐνώπιόν Του, διὰ νὰ τὸν ὑμνήσωμεν. Ἂς σπεύσωμεν νὰ τὸν δοξολογήσωμεν αἰφνιδιάζοντες αὐτὸν διὰ τῆς ταχυτάτης προθυμίας μας.