Λόγος εἰς τὴν παρείσβασιν τῶν νηστειῶν καὶ εἰς τὸν Ϛ’ Ψαλμόν, τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀναστασίου ἡγουμένου τοῦ ὄρους Σινᾶ.

Καὶ μὴ ἀπορήσῃς διὰ τοῦτο· διότι πολλὰς φορὰς κατὰ τὴν ἰδίαν ὥραν τοῦ Βαπτίσματος εὑρέθη ἡ κατάνυξις, ἡ ὁποία ὑπάρχει εἰς ἡμᾶς· λαμβάνομεν βεβαίως τὴν Χάριν καὶ τὴν ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν κατὰ τὸ Ἅγιον Βάπτισμα, ὅταν εἴμεθα ἀκόμη νήπια, ἀλλὰ ὅσον αὐξάνομεν εἰς ἡλικίαν διὰ τῶν ἁμαρτιῶν μας μολύνομεν καὶ σβύνομεν καὶ τὴν Χάριν καὶ τὴν ἄφεσιν· ἠμποροῦμεν ὅμως διὰ τῶν δακρύων, μέχρι τῶν γηρατείων μας καὶ τῆς τελευταίας ἀναπνοῆς μας, καθημερινῶς νὰ βαπτιζώμεθα καὶ νὰ καθαριζώμεθα ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας μας. Ὅπως λέγει καὶ ὁ ψαλμὸς ἐν συνεχείᾳ· λέγει δηλαδή· «ἐταράχθη ἀπὸ θυμοῦ ὁ ὀφθαλμός μου, ἐπαλαιώθην ἐν πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς μου» (Ψαλμ. ϛ’ 8), δηλαδή, ἐγέμισα ὁλόκληρος ἀπὸ ρύπον· ἐμεγάλωσα μαζί του· ἐγήρασα μαζὶ μὲ τὰς ἁμαρτίας μου· αὐτὸ βεβαίως θέλει νὰ εἴπῃ τὸ «ἐπαλαιώθην ἐν πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς μου».

Πρόσεξε ὅμως· μολονότι ἐγήρασεν ἐν ἁμαρτίαις καὶ μὲ τὰς ἁμαρτίας του καὶ ἀφοῦ ἐπέρασε τὴν ζωήν του μὲ πᾶσαν ἀνομίαν, ὁ Προφήτης δὲν ἀπηλπίσθη διὰ τὴν σωτηρίαν του· δὲν ἔχασε τὰς ἐλπίδας του πρὸς τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ· δὲν παρέδωσε τὸν ἑαυτόν του εἰς τὴν ἀδιαφορίαν· ἀλλ’ ἐσώθη διὰ τῆς κατανύξεως· διὰ τῆς ἐξομολογήσεως ἐδικαιώθη· ὅλα δὲ αὐτὰ δυνάμεθα νὰ τὰ ἐκτελέσωμεν καὶ εἰς τὰ γηρατεῖα μας καὶ εἰς τὰς τελευταίας ἡμέρας τῆς ζωῆς μας· ἐννοῶ δηλαδὴ νὰ κλαύσωμεν νὰ στενάξωμεν· νὰ ὁμολογήσωμεν τὰς ἁμαρτίας μας· νὰ παρακαλέσωμεν τὸν Θεόν. Τί συμβαίνει δὲ εἰς ἡμᾶς ἐξ ὅλων αὐτῶν; Ἄκουσον· ἀφοῦ δηλαδὴ εἶπεν, ὅτι ἐπαλαιώθην ἐν πᾶσι τοῖς ἐχθροῖς μου, κατόπιν διὰ τῆς μετανοίας καὶ τῆς κατανύξεως, ὡς ἐὰν ἠσθάνθη κάποιαν παρηγορίαν καὶ συγχώρησιν καὶ παρρησίαν καὶ κάποιαν θείαν ἔλλαμψιν, τότε ἐπιτιμᾷ τοὺς ἐχθρούς του καὶ μάλιστα μὲ κάποιαν αὐστηρότητα καὶ λέγει· «ἀπόστητε ἀπ’ ἐμοῦ πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν» (Ψαλμ. ϛ’ 9), (φύγετε, ἀπομακρυνθῆτε ἀπὸ ἐμὲ ὅλοι ὅσοι ἐργάζεσθε τὴν ἀνομίαν)· παύσατε νὰ μὲ ἐνοχλῆτε· ἐντραπῆτε· ἀναχωρήσατε μακρὰν ἐμοῦ· διότι ὁ Κύριος εἰσήκουσε τὴν δέησιν τὴν ὁποίαν ἀπηύθυνα πρὸς Αὐτὸν εἰς τὸ γῆρας μου· «ὅτι εἰσήκουσε Κύριος τῆς φωνῆς τοῦ κλαυθμοῦ μου» (αὐτόθι). «Εἰσήκουσε Κύριος τῆς δεήσεώς μου, Κύριος τὴν προσευχήν μου προσεδέξατο· αἰσχυνθείησαν καὶ ταραχθείησαν σφόδρα πάντες οἱ ἐχθροί μου· ἀποστραφείησαν καὶ αἰσχυνθείησαν σφόδρα διὰ τάχους» (Ψαλμ. ϛ’ 11).


Ὑποσημειώσεις

[1] Λογοθέτης· γραμματεὺς τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς, ὁ ὁποῖος ἀνεγίνωσκε τὰς ἀποφάσεις τῶν αὐτοκρατόρων κ.λ.π.

[2] «Ράκος ἀποκαθημένης» χαρακτηρίζει ὁ Προφήτης Ἡσαΐας, ἐν τῷ ἀνωτέρω μνημονευομένῳ χωρίῳ, πᾶσαν ἡμῶν τὴν δικαιοσύνην. Ἅπασαι δηλαδὴ αἱ ἀρεταὶ ἡμῶν τόσον πολὺ ἀκάθαρτοι εἶναι, ὅσον τὸ ράκος τῆς ἀποκαθημένης. Ἀποκαθημένην δὲ ὀνομάζει ἡ Ἁγία Γραφὴ τὴν ἐμμηνορροοῦσαν γυναῖκα, τὴν ὁποίαν καὶ χαρακτηρίζει ἀκάθαρτον (Λευϊτ. ιεʹ 19-33, κʹ 18). Τὸ δὲ ράκος τῆς ἀποκαθημένης οὐχὶ μόνον βρωμερὸν καὶ ἄχρηστον τυγχάνει αὐτὸ καθ’ ἑαυτό, διὰ τὴν ἀκαθαρσίαν αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ νομικῶς εἶναι ἀκάθαρτον καὶ ὅστις ἐγγίσῃ αὐτὸ θεωρεῖται καὶ αὐτὸς ἀκάθαρτος (ἔνθ’ ἀνωτέρω ιεʹ 20).

[3] Τὴν προσευχὴν ταύτην τοῦ Μανασσῆ ὡς λίαν κατανυκτικὴν καὶ προτρεπτικὴν εἰς μετάνοιαν συμπεριέλαβον οἱ Πατέρες εἰς τὰς εὐχὰς τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου ἐν τῷ Ὡρολογίῳ, ἔνθα καὶ βλέπε αὐτήν.

[4] Βλέπε σχετικὴν ὑποσημείωσιν περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου εἰς τὴν κϛʹ (26ῃ) Σεπτεμβρίου, ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[5] Τὸ νοσοκομεῖον τοῦτο ᾠκοδόμησεν ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς μετὰ τὴν θεραπείαν του ἀπὸ τὸν Ὅσιον Σαμψὼν τὸν Ξενοδόχον, διὸ καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ὁσίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κζʹ (27ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰουνίου).

[6] Ἐκσπηλευτής· ἡ λέξις δὲν ἀπαντᾷ εἰς τὰ λεξικά. Ἡ σημασία αὐτῆς εἶναι προφανής. Πλησιάζουν, λέγει, ἐκεῖνοι, οἵτινες θὰ μὲ ἀφαρπάσουν, θὰ μὲ ἐκσπάσουν βιαίως ἀπὸ τοῦ σπηλαίου μου (μεταφορικῶς ἀπὸ τοῦ ἁμαρτωλοῦ μου σώματος).

[7] Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ· ἂς παρουσιασθῶμεν, δηλαδή, ὅσον τὸ δυνατὸν συντομώτερον ἐνώπιόν Του, διὰ νὰ τὸν ὑμνήσωμεν. Ἂς σπεύσωμεν νὰ τὸν δοξολογήσωμεν αἰφνιδιάζοντες αὐτὸν διὰ τῆς ταχυτάτης προθυμίας μας.