Λόγος εἰς τὴν παρείσβασιν τῶν νηστειῶν καὶ εἰς τὸν Ϛ’ Ψαλμόν, τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Ἀναστασίου ἡγουμένου τοῦ ὄρους Σινᾶ.

Ὁ δὲ Ἐπίσκοπος, ἀφοῦ παρέλαβε τὸν νέον, τὸν συνεβούλευε, τὸν κατήχει, τὸν ἐφύλαττε, τὸν ἐδίδασκε καὶ τὸν ἐπρόσεχε, καὶ μάλιστα ὕστερα ἀπὸ ὀλίγον καιρὸν τὸν ἐβάπτισε καὶ τὸν ἔκαμε Χριστιανόν. Καὶ λοιπόν, ὡς ἐὰν ἠσφάλισε τοῦτον ἀπὸ κάθε κίνδυνον διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, δὲν τὸν συνεβούλευε καὶ δὲν τὸν καθωδήγει πλέον ὅπως πρωτύτερα. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον, δοθείσης τῆς εὐκαιρίας, συνεδέθησαν μὲ τὸν νέον νεωτερισταί τινες, διαφθορεῖς καὶ ἐξώλεις καὶ κακῆς θελήσεως ἄνθρωποι. Καὶ κατ’ ἀρχὰς μὲν τὸν παρέσυραν εἰς δεῖπνα πολυτελῆ καὶ εἰς οἰνοποσίαν καὶ εἰς σχέσεις μὲ πόρνας καὶ εἰς διανυκτερεύσεις καὶ κατόπιν εἰς κλοπάς τινας καὶ λωποδυσίας. Καὶ εἰς τὸ τέλος, ἀφοῦ τὸν παρέσυραν εἰς τὰ ὄρη, τὸν ἀνεκήρυξαν καὶ λήσταρχον, ἐπειδὴ ἦτο πολὺ μεγάλος κατὰ τὸ ἀνάστημα καὶ τὴν δύναμιν τοῦ σώματος καὶ τὸν ἔκαμαν σκληρὸν καὶ ἄσπλαγχνον καὶ ἀπάνθρωπον καὶ φοβερὸν καὶ ἄθεον.

Παρῆλθον ἀρκετὰ ἔτη μετὰ ταῦτα καὶ ὁ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος ἐπανῆλθεν εἰς τὴν Ἔφεσον. Τότε ἐνώπιον ὅλων λέγει πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον· «Φέρε μου, ὦ Ἐπίσκοπε, τὴν παρακαταθήκην, τὴν ὁποίαν ἐνεπιστεύθην εἰς σέ, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν Χριστιανῶν τῆς Ἐκκλησίας ταύτης». Ὁ δὲ Ἐπίσκοπος, ἀπορήσας εἰς τοὺς λόγους τοῦ Ἀποστόλου, ἐνόμιζεν ὅτι ὁ Ἰωάννης τοῦ ἐζήτει χρηματικὸν ποσὸν τὸ ὁποῖον τοῦ ἐνεπιστεύθη καὶ ἤθελε νὰ ἀναλάβῃ. Ὅταν λοιπὸν ὁ Ἰωάννης τὸν εἶδε νὰ ἀπορῇ καὶ νὰ εὑρίσκεται εἰς ἀμηχανίαν, λέγει πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον· «Φέρε μου λοιπόν, ὦ Ἐπίσκοπε, τὸν νέον, τὸν ὁποῖον ἐνεπιστεύθην εἰς σέ, διότι σὲ ἔκρινα ἄξιον ἐμπιστοσύνης». Ὅταν ἤκουσε τοῦτο ὁ Ἐπίσκοπος, στενάξας βαθέως εἶπεν· «Ὁ νέος ἐκεῖνος ἀπέθανε». Τότε ὁ Ἰωάννης ἠρώτησε· «Κατὰ ποῖον τρόπον;». Ὁ δὲ Ἐπίσκοπος προσέθεσεν· «Ἐννοῶ τὸν ψυχικὸν θάνατον, ὅτι ἀπέθανεν· διότι ἔγινε πονηρὸς καὶ κακοῦργος· καὶ εἰς τὸ τέλος ἔγινε λῃστὴς καὶ μάλιστα σκληρότατος». Ὅταν ἤκουσε ταῦτα ὁ Ἰωάννης λέγει πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον· «Σὲ καλὸν φύλακα, ὦ Ἐπίσκοπε, ἐνεπιστεύθην τὴν ψυχὴν τοῦ νέου· καλὸν Ποιμένα τοῦ προβάτου τοῦ Χριστοῦ σὲ ἔκαμα· φέρετέ μου ὅμως γρήγορα ἕνα ἵππον καὶ δώσατέ μου καὶ ὁδηγούς τινας, διὰ νὰ μοῦ δείξουν τὸν δρόμον, ὁ ὁποῖος θὰ μὲ ὁδηγήσῃ μέχρι τοῦ νέου». Καὶ ὁ Ἰωάννης ἀναβὰς ἀμέσως εἰς τὸν ἵππον ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν, ἐκάλπαζεν ὅσον ἠδύνατο ταχύτερον, ἀποφασισμένος νὰ φέρῃ ὀπίσω τὸ ἀπολωλὸς πρόβατον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Λογοθέτης· γραμματεὺς τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς, ὁ ὁποῖος ἀνεγίνωσκε τὰς ἀποφάσεις τῶν αὐτοκρατόρων κ.λ.π.

[2] «Ράκος ἀποκαθημένης» χαρακτηρίζει ὁ Προφήτης Ἡσαΐας, ἐν τῷ ἀνωτέρω μνημονευομένῳ χωρίῳ, πᾶσαν ἡμῶν τὴν δικαιοσύνην. Ἅπασαι δηλαδὴ αἱ ἀρεταὶ ἡμῶν τόσον πολὺ ἀκάθαρτοι εἶναι, ὅσον τὸ ράκος τῆς ἀποκαθημένης. Ἀποκαθημένην δὲ ὀνομάζει ἡ Ἁγία Γραφὴ τὴν ἐμμηνορροοῦσαν γυναῖκα, τὴν ὁποίαν καὶ χαρακτηρίζει ἀκάθαρτον (Λευϊτ. ιεʹ 19-33, κʹ 18). Τὸ δὲ ράκος τῆς ἀποκαθημένης οὐχὶ μόνον βρωμερὸν καὶ ἄχρηστον τυγχάνει αὐτὸ καθ’ ἑαυτό, διὰ τὴν ἀκαθαρσίαν αὐτοῦ, ἀλλὰ καὶ νομικῶς εἶναι ἀκάθαρτον καὶ ὅστις ἐγγίσῃ αὐτὸ θεωρεῖται καὶ αὐτὸς ἀκάθαρτος (ἔνθ’ ἀνωτέρω ιεʹ 20).

[3] Τὴν προσευχὴν ταύτην τοῦ Μανασσῆ ὡς λίαν κατανυκτικὴν καὶ προτρεπτικὴν εἰς μετάνοιαν συμπεριέλαβον οἱ Πατέρες εἰς τὰς εὐχὰς τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου ἐν τῷ Ὡρολογίῳ, ἔνθα καὶ βλέπε αὐτήν.

[4] Βλέπε σχετικὴν ὑποσημείωσιν περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου εἰς τὴν κϛʹ (26ῃ) Σεπτεμβρίου, ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[5] Τὸ νοσοκομεῖον τοῦτο ᾠκοδόμησεν ὁ μέγας Ἰουστινιανὸς μετὰ τὴν θεραπείαν του ἀπὸ τὸν Ὅσιον Σαμψὼν τὸν Ξενοδόχον, διὸ καὶ ἔδωκεν εἰς αὐτὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ὁσίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κζʹ (27ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰουνίου).

[6] Ἐκσπηλευτής· ἡ λέξις δὲν ἀπαντᾷ εἰς τὰ λεξικά. Ἡ σημασία αὐτῆς εἶναι προφανής. Πλησιάζουν, λέγει, ἐκεῖνοι, οἵτινες θὰ μὲ ἀφαρπάσουν, θὰ μὲ ἐκσπάσουν βιαίως ἀπὸ τοῦ σπηλαίου μου (μεταφορικῶς ἀπὸ τοῦ ἁμαρτωλοῦ μου σώματος).

[7] Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ· ἂς παρουσιασθῶμεν, δηλαδή, ὅσον τὸ δυνατὸν συντομώτερον ἐνώπιόν Του, διὰ νὰ τὸν ὑμνήσωμεν. Ἂς σπεύσωμεν νὰ τὸν δοξολογήσωμεν αἰφνιδιάζοντες αὐτὸν διὰ τῆς ταχυτάτης προθυμίας μας.