Λόγος εἰς τὴν Θεόσωμον Ταφὴν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ εἰς τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ἀριμαθαίας καθὼς καὶ εἰς τὴν ἐν τῷ ᾍδῃ τοῦ Κυρίου κατάβασιν, μετὰ τὸ σωτήριον Πάθος, τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου.

Ἦλθε, γάρ, φησιν, Ἰωσὴφ καὶ Νικόδημος· οὐκοῦν συνέδραμε καὶ πᾶς ὁ τῶν Ἀγγέλων χορὸς καὶ προφθάνει Χερουβὶμ καὶ συντρέχει Σεραφὶμ καὶ συμβαστάζουσι θρόνοι καὶ συγκαλύπτουσι τὰ ἑξαπτέρυγα καὶ φρίττει τὰ πολυόμματα, ὁρῶντα Ἰησοῦν ἐν σαρκὶ ἀόμματον· καὶ συγκαλύπτουσι δυνάμεις καὶ ᾄδουσιν αἱ ἀρχαὶ καὶ φρίττουσιν αἱ τάξεις καὶ ἐξίστανται πᾶσαι αἱ δυνάμεις καὶ θαμβούμεναι πρὸς ἑαυτὰς καὶ διαποροῦσαι λέγουσι. Τίς οὗτος ὁ φοβερὸς λόγος καὶ φόβος καὶ τρόμος καὶ τρόπος; Τί τοῦτο τὸ μέγα καὶ παράδοξον καὶ ἀκατάληπτον θέαμα; Ὁ ἄνω ἡμῖν τοῖς ἀσωμάτοις ὡς Θεὸς ἀθεώρητος φρικτός, κάτω βροτὸς γυμνὸς καὶ νεκρὸς ὁρᾶται; ᾯ παρίστανται τὰ Χερουβὶμ μετ’ εὐλαβείας, τοῦτον Ἰωσὴφ καὶ Νικόδημος κηδεύουσι μετ’ ἀδείας. Πότε κατῆλθεν ὁ τὰ ἄνω μὴ λιπών; Πῶς ἐξῆλθεν ὁ ἔσω ὤν; Πῶς ἐπὶ γῆς ἦλθεν ὁ τὰ πάντα πληρῶν; Πῶς ἐξέδυ ὁ πάντας λαβών; Ὁ ἄνω μετὰ Πατρὸς ὡς Θεὸς ἀνελλιπῶς, κάτω μετὰ μητρὸς ὡς βροτὸς ἀληθῶς ἀνελλιπῶς, ὁ οὐ πώποτε ἡμῖν ἐκφανθεὶς ἀνθρώποις, ὡς ἄνθρωπος ὁμοῦ καὶ φιλάνθρωπος ἐπιφαίνεται;

Πῶς ὁ ἀόρατος ὡράθη; Πῶς ὁ ἄϋλος ἐσαρκώθη; Πῶς ὁ ἀπαθὴς ἔπαθε; Πῶς ὁ κριτὴς εἰς κριτήριον παρέστη; Πῶς ἡ ζωὴ θανάτου ἐγεύσατο; Πῶς ἐν Τάφῳ ὁ ἀχώρητος χωρεῖται; Πῶς οἰκεῖ τὸ μνῆμα, ὁ μὴ λιπὼν τὸν κόλπον τὸν πατρικόν; Πῶς σπηλαίου πύλην εἰσέρχεται, ὁ πύλας οὐρανῶν μὴ ἀνοίξας; Ἀλλὰ πύλας Παραδείσου ἀνοίξας, τὰς δὲ πύλας τῆς Παρθένου μὴ διαρρήξας; Ἀλλὰ πύλας τὰς τοῦ ᾍδου συντρίψας καὶ πύλας ἐπὶ Θωμᾶ μὴ ἀνοίξας; Ὁ τὰς πύλας τῆς Βασιλείας ἀνθρώποις ἀνοίξας, τὰς δὲ πύλας τοῦ Τάφου καὶ σφραγῖδας αὐτανοίκτους διασῴζων; Πῶς δὲ ἐν νεκροῖς λογίζεται, ὁ ἐν νεκροῖς ἐλεύθερος; Πῶς τὸ Φῶς τὸ ἀνέσπερον ἐν σκότει καὶ σκιᾷ παραγίνεται; Ποῦ πορεύεται; Ποῦ κατέρχεται ὁ ὑπὸ θανάτου κρατηθῆναι μὴ δυνάμενος; Τίς ὁ λόγος; Τίς ὁ τρόπος; Τίς ἡ βουλὴ τῆς ἐν τῷ ᾍδῃ Αὐτοῦ καταβάσεως; Τάχα τὸν Ἀδὰμ τὸν κατάδικον καὶ ἡμῶν σύνδουλον ἀνιέναι κατέρχεται; Ὄντως τὸ πρωτόπλαστον καὶ ἀπολωλὸς πρόβατον ἐπιζητῆσαι πορεύεται πάντως καὶ τοὺς ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου καθημένους βούλεται ἐπισκέψασθαι· πάντως καὶ τὸν αἰχμάλωτον Ἀδὰμ καὶ τὴν συναιχμάλωτον Εὔαν, τῶν ὠδίνων λῦσαι πορεύεται ὁ Θεὸς καὶ υἱὸς αὐτῶν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐκ τῆς περικοπῆς ταύτης τοῦ λόγου τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἐπιφανίου συνεστήθη καὶ ἐμελοποιήθη τὸ ἐξοδιαστικὸν τροπάριον, τὸ εἰς ἦχον πλ. αʹ ψαλλόμενον κατὰ τὴν περιφορὰν τοῦ Ἐπιταφίου, ἔχον οὕτω: «Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτῖνας καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγὲν τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ, ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει, λέγων· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ Βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι, μισοῦντες, θανατοῦσιν ὡς ξένον· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπων τοῦ θανάτου τὸ ξένον· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδε ξενίζειν τοὺς πτωχοὺς καὶ τοὺς ξένους· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλίνῃ· δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ ὁρῶσα νεκρωθέντα, ἐβόα· Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα, ἀλλὰ τῇ Σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα, μεγαλύνω. Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον ὁ εὐσχήμων, λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ Σῶμα, ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος».