Λόγος εἰς τὰ ΠΑΘΗ καὶ τὴν ΣΤΑΥΡΩΣΙΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρος ἡμῶν ΧΡΙΣΤΟΥ, ἐκ τοῦ «Νέου Θησαυροῦ» Γεωργίου Σουγδουρῆ.

Τότε ἅπας ὁ μωρὸς καὶ ἀνόητος ἐκεῖνος λαὸς ἀπεδέχθη καὶ ἐπέρριψεν ἐφ’ ἑαυτὸν καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα αὐτῶν εἰς γενεὰς γενεῶν τὴν εὐθύνην τῆς Θεοκτονίας λέγοντες· «τὸ αἷμα Αὐτοῦ ἐφ’ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ τέκνα ἡμῶν». Ὤ τῆς ἀχαριστίας! ὤ τῆς ἐγκληματικῆς των μωρίας! Αὐτοὶ ἑαυτοὺς καὶ τοὺς ἀπογόνους αὐτῶν κατεδίκασαν ἀποστερήσαντες ἑαυτοὺς τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἐπισωρεύσαντες ἐφ’ ἑαυτῶν τὴν αἰωνίαν καταδίκην! Τότε ὁ Πιλᾶτος ἀπέλυσε τὸν Βαραββᾶν, τὸν δὲ Ἰησοῦν φραγγελλώσας παρέδωσε διὰ νὰ σταυρωθῇ. Ἀλλ’ ὦ Πιλᾶτε, διατί παραδίδεις τὸν Χριστὸν εἰς τὰς χεῖρας τῶν Ἰουδαίων νὰ τὸν σταυρώσουν; Ποίαν ἀποστασίαν εὗρες εἰς Αὐτόν; Ποίους στρατιώτας; Ποίους θησαυροὺς κεκρυμμένους; Βλέπεις, ὅτι ἐνίκα ἡ γνώμη τῶν Χριστοκτόνων Ἰουδαίων τὴν ἐξουσίαν τοῦ Πιλάτου; Καὶ ὅμως ἠδύνατο ὁ Πιλᾶτος, ἐὰν ἤθελεν, ὡς ἐξουσιαστὴς καὶ ἡγεμὼν τῆς Ἰουδαίας ὑπάρχων, νὰ ἁρπάσῃ τὸν Χριστὸν ἐκ τοῦ μέσου αὐτῶν (καθὼς διηγεῖται καὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς εἰς τὸ εἰκοστὸν πρῶτον κεφάλαιον τῶν Ἀποστολικῶν Πράξεων, ὅτι ἐποίησε μετὰ ταῦτα ὁ χιλίαρχος καὶ ἥρπασε τὸν Παῦλον ἐκ τῆς χειρὸς τῶν Ἰουδαίων, διὰ νὰ μὴ τὸν φονεύσουν)· ἀλλ’ ἐνικήθη ὑπὸ τῆς φωνῆς τοῦ λαοῦ, οἵτινες ἔκραζον· «Πᾶς ὁ Βασιλέα ἑαυτὸν ποιῶν ἀντιλέγει τῷ Καίσαρι» (Ἰωάν. ιθ’ 12). Τότε ἀπέλυσε τὸν Βαραββᾶν, τὸν δὲ Ἰησοῦν φραγγελλώσας παρέδωκεν, ἵνα σταυρωθῇ.

Ἔχομεν καὶ ἐδῶ δύο ζητήματα· πρῶτον μέν, τί θέλει νὰ εἴπῃ φραγγελλώσας· δεύτερον δέ, διατὶ τὸν ἐμαστίγωσε. Καὶ πρὸς μὲν τὸ πρῶτον λέγομεν, ὅτι τὸ «φραγγελλώσας» εἶναι λέξις Ρωμαϊκή, διότι φραγγέλλιον λέγουν οἱ Ρωμαῖοι τὸ τιμωρητικὸν ὄργανον, τὸ ἀπὸ δέρματος ἢ σχοινίου πεπλεγμένου κατεσκευασμένον, μὲ τὸ ὁποῖον δέρουσι τοὺς κακούργους, ὅπως αὐτό, τὸ ὁποῖον λέγομεν ἡμεῖς εἰς τὴν κοινὴν διάλεκτον βούρδουλαν. Δι’ αὐτοῦ ἔδειρεν ὁ Πιλᾶτος τὸν Χριστόν, δεσμεύσας αὐτὸν ἐπί τινος κίονος, τοῦ ὁποίου τὸ ἥμισυ μετεφέρθη μετὰ ταῦτα εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἐν τῷ Ναῷ τῆς Παμμακαρίστου, ἐν τῷ ὁποίῳ παρευρίσκετο ἄλλοτε καὶ ὁ Πατριάρχης. Διὰ δὲ τὸ δεύτερον λέγομεν, ὅτι τὸ ἔκαμε διὰ νὰ δείξῃ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἄξιος θανάτου, ὡς καταδεδικασμένος ὑπ’ αὐτοῦ καὶ μεμαστιγωμένος. Τότε ἐπληρώθη ἡ προφητεία τοῦ Δαβίδ, τὴν ὁποίαν λέγει εἰς τὸν ἑβδομηκοστὸν δεύτερον Ψαλμόν· «Καὶ ἐγενόμην μεμαστιγωμένος ὅλην τὴν ἡμέραν» (Ψαλμ. οβ’ 14)· καὶ ἡ τοῦ Προφήτου Ἡσαΐου, εἰς τὸ πεντηκοστὸν κεφάλαιον, ἔνθα λέγει· «Τὸν νῶτόν μου ἔδωκα εἰς μάστιγας» (ν’ 6).


Ὑποσημειώσεις

[1] Θευδᾶς· ἡγέτης Ἰουδαϊκῆς ἐπαναστατικῆς κινήσεως συνισταμένης ἐκ τετρακοσίων ἀνδρῶν, ἥτις ἐθεώρει τοῦτον ὡς Μεσσίαν. Ὁ Θευδᾶς ἐξετελέσθη ὡς στασιαστὴς ὑπὸ τῶν Ρωμαίων, χρόνον τινὰ ἐνωρίτερον τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτον ἀναφέρει ὁ θεῖος Λουκᾶς ἐν ταῖς Πράξεσι (εʹ 36).
[2] Ἡ νῆσος Ποντία ἰταλιστὶ ὀνομάζεται Πόντζια.
[3] Κατὰ τὸν ἀείμνηστον Ἰωὴλ Γιαννακόπουλον («Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη», τόμ. Αʹ σελ. 31), μονὰς τῶν ἑβραϊκῶν ἀργυρῶν νομισμάτων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι τὸ τάλαντον, βάρους 34,5 κιλῶν, ὅπερ ὑποδιαιρεῖται εἰς 60 μνᾶς, βάρους 575 γραμμαρίων ἑκάστη.
[4] Βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[5] Σ.τ.Ε. Ἡ ἀπάντησις εἰς τὸ παρὸν ἐρώτημα συνεγράφη ἐξ ἀρχῆς ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν ἐπιμελητῶν τῆς παρούσης ἐκδόσεως, πρὸς ὀρθοτέραν καὶ ἐπιστημονικῶς πληρεστέραν ἐνημέρωσιν τοῦ φιλομαθοῦς ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ.
[6] Περὶ τῆς χρήσης τῶν Ἀραμαϊκῶν ὡς καθομιλουμένην γλῶσσαν, ὑπενθυμίζομεν τὰς ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ ἀπαντώσας λέξεις καὶ φράσεις· ρακὰ (Ματθ. εʹ 41), μαμωνᾶς (Ματθ. ϛʹ 24), Γολγοθᾶ (Ματθ. κζʹ 33), Ἠλί, Ἠλί, λαμὰ σαβαχθανὶ (Ματθ. κζʹ 46), ταλιθὰ κούμι (Μάρκ. εʹ 41), ἐφφαθὰ (Μάρκ. ζʹ 34), ἀββᾶ (Μάρκ. ιδʹ 36), Βηθσαϊδὰ (Ἰωάν. εʹ 2), Γαββαθᾶ (Ἰωάν. ιθʹ 13), Ἀκελδαμὰ (Πραξ. αʹ 19), μαρὰν ἀθὰ (Αʹ Κορ. ιϛʹ 22), Ἀρμαγεδὼν (Ἀποκ. ιʹ 16).
[7] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιϛʹ (16ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.
[8] Βλέπε περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κβʹ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου.