Λόγος εἰς τὰ ΠΑΘΗ καὶ τὴν ΣΤΑΥΡΩΣΙΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρος ἡμῶν ΧΡΙΣΤΟΥ, ἐκ τοῦ «Νέου Θησαυροῦ» Γεωργίου Σουγδουρῆ.

«Κατὰ δὲ ἑορτὴν εἰώθει ὁ ἡγεμὼν ἀπολύειν ἕνα τῷ ὄχλῳ δέσμιον, ὃν ἤθελον. Εἶχον δὲ τότε δέσμιον ἐπίσημον, λεγόμενον Βαραββᾶν. Συνηγμένων οὖν αὐτῶν, εἶπεν αὐτοῖς ὁ Πιλᾶτος· τίνα θέλετε ἀπολύσω ὑμῖν; Βαραββᾶν ἢ Ἰησοῦν τὸν λεγόμενον Χριστόν; Ἤδει γάρ, ὅτι διὰ φθόνον παρέδωκαν αὐτόν» (Ματθ. κζ’ 15-18).

Ἐπειδὴ συνήθειαν εἶχαν οἱ ἡγεμόνες τῆς Ἰουδαίας, ἵνα χαρίζωσιν εἰς τὸν λαὸν κατὰ τὸ Πάσχα ἕνα ἄνθρωπον, ἄξιον θανάτου, διὰ τοῦτο ἐρωτᾷ αὐτούς· ποῖον θέλετε νὰ σᾶς χαρίσω ἀπὸ τοὺς δύο, τὸν Χριστὸν ἢ τὸν Βαραββᾶν; Ἦτο δὲ ὁ Βαραββᾶς λῃστὴς καὶ ὄχι ἁπλῶς λῃστής, ἀλλὰ καὶ διάσημος, ἤτοι ἀκουστὸς εἰς πολὺν τόπον, διὰ τοὺς φόνους τοὺς ὁποίους ἔκαμεν. Αὐτὸς ἦτο τότε εἰς τὴν τὴν φυλακὴν διὰ φόνον τινὰ καὶ στάσιν, ὅπου ἔκαμε κατὰ τὰς ἡμέρας ἐκείνας.

«Καθημένου δὲ αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ βήματος, ἀπέστειλε πρὸς αὐτὸν ἡ γυνὴ αὐτοῦ, λέγουσα· Μηδέν σοι καὶ τῷ δικαίῳ ἐκείνῳ· πολλὰ γὰρ ἔπαθον σήμερον κατ’ ὄναρ δι’ αὐτόν» (Ματθ. κζ’ 19)

Καθ’ ὃν δὲ χρόνον ὁ Πιλᾶτος καθήμενος ἐπὶ τοῦ θρόνου ἔκρινε τὸν τῶν ἁπάντων Κριτὴν καὶ Δεσπότην, ἀπέστειλε πρὸς αὐτὸν ἀνθρώπους ἡ γυνὴ αὐτοῦ λέγουσα· «Μὴ τολμήσῃς καὶ φονεύσῃς τὸν Δίκαιον ἐκεῖνον, διότι πολλὰ ἔπαθον σήμερον καθ’ ὕπνον δι’ Αὐτόν». Ἂς ἐξετάσωμεν ἐνταῦθα πρῶτον μέν, διατὶ δὲν εἶδεν ὁ Πιλᾶτος τὸ ὅραμα, ἀλλὰ ἡ γυνὴ αὐτοῦ· δεύτερον δέ, διατὶ δὲν ἀπέλυσε τότε ὁ Πιλᾶτος τὸν Χριστόν. Καὶ πρὸς μὲν τὸ πρῶτον λέγομεν, ὅτι δὲν εἶδεν ὁ Πιλᾶτος τὸ φοβερὸν ἐκεῖνο ὄνειρον περὶ τοῦ Χριστοῦ ἢ διότι δὲν ἦτο ἄξιος ἤ καὶ ἂν τὸ ἔβλεπε καὶ τὸ ἔλεγεν εἰς τοὺς Ἰουδαίους, θὰ ἐνομίζετο, ὅτι πρὸς χάριν τοῦ Χριστοῦ τὸ λέγει ψευδῶς, διὰ εὕρῃ ἀφορμὴν νὰ τὸν ἀπολύσῃ. Ἡ δὲ γυνὴ αὐτοῦ, Πρόκλα ὀνόματι, τὸ εἶδε, διότι ἦτο ἀξία, καθὼς τὸ ἔδειξε καὶ μετὰ ταῦτα, καθότι ἐμαρτύρησε ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ, ὡς τὸ εὑρίσκομεν εἰς τὸ Συναξάριον κατὰ τὴν κζ’ (27ην) τοῦ Ὀκτωβρίου μηνός [4]. Πρὸς δὲ τὸ δεύτερον λέγομεν, ὅτι δὲν ἐτόλμησεν ὁ Πιλᾶτος νὰ ἀφήσῃ τὸν Χριστόν, κατὰ τὸ θέλημα τῆς γυναικὸς αὐτοῦ, φοβούμενος τοὺς ἀρχιερεῖς μὴ τὸν ἐγκαλέσουν εἰς τὸν Καίσαρα, ὡς ἀπολύσαντα τὸν ἀποστάτην, ὅστις ἔλεγεν ἑαυτὸν Βασιλέα τῶν Ἰουδαίων. Διότι καὶ πρωτύτερα οὕτως ἐνεκάλεσαν τὸν Ἀρχέλαον, τὸν υἱὸν τοῦ βρεφοκτόνου Ἡρῴδου εἰς τὸν Καίσαρα, διά τινα ἀποστασίαν καὶ τὸν ἐξώρισεν εἰς τὴν Γαλιλαίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Θευδᾶς· ἡγέτης Ἰουδαϊκῆς ἐπαναστατικῆς κινήσεως συνισταμένης ἐκ τετρακοσίων ἀνδρῶν, ἥτις ἐθεώρει τοῦτον ὡς Μεσσίαν. Ὁ Θευδᾶς ἐξετελέσθη ὡς στασιαστὴς ὑπὸ τῶν Ρωμαίων, χρόνον τινὰ ἐνωρίτερον τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτον ἀναφέρει ὁ θεῖος Λουκᾶς ἐν ταῖς Πράξεσι (εʹ 36).
[2] Ἡ νῆσος Ποντία ἰταλιστὶ ὀνομάζεται Πόντζια.
[3] Κατὰ τὸν ἀείμνηστον Ἰωὴλ Γιαννακόπουλον («Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη», τόμ. Αʹ σελ. 31), μονὰς τῶν ἑβραϊκῶν ἀργυρῶν νομισμάτων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι τὸ τάλαντον, βάρους 34,5 κιλῶν, ὅπερ ὑποδιαιρεῖται εἰς 60 μνᾶς, βάρους 575 γραμμαρίων ἑκάστη.
[4] Βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[5] Σ.τ.Ε. Ἡ ἀπάντησις εἰς τὸ παρὸν ἐρώτημα συνεγράφη ἐξ ἀρχῆς ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν ἐπιμελητῶν τῆς παρούσης ἐκδόσεως, πρὸς ὀρθοτέραν καὶ ἐπιστημονικῶς πληρεστέραν ἐνημέρωσιν τοῦ φιλομαθοῦς ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ.
[6] Περὶ τῆς χρήσης τῶν Ἀραμαϊκῶν ὡς καθομιλουμένην γλῶσσαν, ὑπενθυμίζομεν τὰς ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ ἀπαντώσας λέξεις καὶ φράσεις· ρακὰ (Ματθ. εʹ 41), μαμωνᾶς (Ματθ. ϛʹ 24), Γολγοθᾶ (Ματθ. κζʹ 33), Ἠλί, Ἠλί, λαμὰ σαβαχθανὶ (Ματθ. κζʹ 46), ταλιθὰ κούμι (Μάρκ. εʹ 41), ἐφφαθὰ (Μάρκ. ζʹ 34), ἀββᾶ (Μάρκ. ιδʹ 36), Βηθσαϊδὰ (Ἰωάν. εʹ 2), Γαββαθᾶ (Ἰωάν. ιθʹ 13), Ἀκελδαμὰ (Πραξ. αʹ 19), μαρὰν ἀθὰ (Αʹ Κορ. ιϛʹ 22), Ἀρμαγεδὼν (Ἀποκ. ιʹ 16).
[7] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιϛʹ (16ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.
[8] Βλέπε περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κβʹ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου.