(ιε’.) Ἂς ὑπάγωμεν καὶ εἰς τὴν βασιλικὴν Μονὴν τοῦ Ἐσφιγμένου· καὶ ἐδῶ εὑρίσκομεν ὅτι ἐστάθη κοινοβιάτης καὶ ὑπηρέτης τῆς τραπέζης ὁ νέος Ἀθανάσιος, ὁ γενόμενος ὕστερον Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, καθὼς ἱστορεῖ Ἰωσὴφ ὁ Καλοθέτης, ὁ τὸν βίον τούτου συγγράψας. Τούτου τοῦ Ἁγίου τὰ κατορθώματα καὶ τὴν πολιτείαν ἂς ἀναγνώσῃ ὅστις θέλει ἐν τῷ βίῳ αὐτοῦ· ἡμεῖς δὲ τόσον λέγομεν, ὅτι ὁ Θεὸς ἐτίμησεν αὐτὸν ἐν Κυρίῳ ἀναπαυσάμενον, πηγὴν θαυμάτων καὶ εὐωδίας ἀποδείξας τὸν τάφον αὐτοῦ καὶ τὸ Λείψανον, ὡς λέγει ὁ θεῖος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἐν τῷ ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων λόγῳ αὐτοῦ, τῷ περιεχομένῳ ἐν τῇ Φιλοκαλίᾳ [Ὀκτωβρίου 28η, τόμος Ιʹ].

Ἐνταῦθα εὑρίσκομεν καὶ τοὺς δύο Ὁσιομάρτυρας Ἀγαθάγγελον καὶ Τιμόθεον ἐξ ὦν ὁ μὲν ἀπὸ Αἴνου Ἀγαθάγγελος ὑπηρετῶν εἴς τινα πλοίαρχον Ἀγαρηνόν, ἐξώμοσε, νέος ὤν, βιασθεὶς ὑπ’ αὐτοῦ· εἶτα ἀναχωρήσας δι’ Ἅγιον Ὄρος, καὶ καρεὶς ἐν ταύτῃ τῇ Μονῇ Μοναχός, ἀπῆλθεν εἰς Σμύρνην, ἔνθα ὁμολογήσας τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν ἀπεκεφαλίσθη ἐν χαρᾷ τυγχάνων τοῦ ποθουμένου [Ἀπριλίου 19η, τόμος Δʹ]. Ὁ δὲ Τιμόθεος, ἐξ Ἀδριανουπόλεως καταγόμενος, ὕπανδρος ὤν, ἐξώμοσε δῆθεν οἰκονομικῶς, ὅπως ἐπαναφέρῃ καὶ τὴν σύζυγον αὐτοῦ εἰς τὴν προτέραν εὐσέβειαν, ἥτις προεξώμοσεν ἀπατηθεῖσα, ὃ καὶ ἐγένετο. Ἐπιστρέψας δὲ αὐτὴν καὶ κλείσας εἰς γυναικεῖον Μοναστήριον, ἦλθε καὶ αὐτὸς εἰς ταύτην τὴν Ἱερὰν Μονήν, ὅπου γενόμενος Μοναχός, ἐπανῆλθεν ἔπειτα εἰς τὰ ἴδια, καὶ ὁμολογήσας τὴν εὐσέβειαν, ἀπετμήθη μαρτυρικῶς τὴν κεφαλήν [Ὀκτωβρίου 29η, τόμος Ιʹ].

Ἐδῶ εἰς τὴν Σκήτην τοῦ Ἐσφιγμένου, τὴν καλουμένην Σαμάρειαν, εὑρίσκομεν ἡσυχάζοντα τὸν Ἅγιον Δαμιανόν, τὸν φίλον τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Ζωγραφίτου, ὡς ἐν τῷ βίῳ ἐκείνου ὁρᾶται. Οὗτος δὲ ὁ Δαμιανὸς ἔχων ἐντολὴν νὰ μὴ κοιμηθῇ ποτὲ ἔξω τῆς καλύβης του, ἐφάνη τῇ ἀληθείᾳ στερρὸς φύλαξ τῆς ἐντολῆς ταύτης ὑπὸ τὴν ἀκόλουθον περίστασιν. Ἀπελθών ποτε εἴς τινα πνευματικόν, πλησίον τῆς Μονῆς τοῦ Χιλανταρίου καθήμενον, καὶ μὴ εὑρὼν αὐτὸν ἐπρόσμεινεν ἕως οὗ ἐβράδιασεν ἡ ἡμέρα. Παρακαλούντων δὲ αὐτὸν τῶν ἐκεῖσε ἀδελφῶν νὰ μείνῃ, καὶ διότι ἦτο ἑσπέρα, καὶ ὁμιχλώδης καὶ βροχερὸς ὁ καιρός, ὁ μεγαλόψυχος ἐκεῖνος δὲν ἔστερξεν, ἀλλ’ ἀνεχώρησε. Μὴ γνωρίζων δὲ ποῦ εὑρίσκετο διὰ τὴν πολλὴν βοοχὴν καὶ τὸ σκότος ἀνεβόησε· «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, σῶσόν με, ὅτι ἀπόλλυμαι». Καὶ ὦ τοῦ θαύματος! ἅμα τῇ φωνῇ εὑρέθη ἔμπροσθεν τῆς καλύβης του ἀβλαβής, ἐξαποστείλαντος τοῦ Κυρίου τὸν Ἄγγελον αὐτοῦ, ὅστις ἐλύτρωσε τὸν δοῦλόν του.