Καὶ πρότερον μὲν μονύδριον οἰκοδομήσας ἐπ’ ὀνόματι τοῦ μεγάλου Νικολάου, ἐν τῷ τόπῳ τῷ καλουμένῳ Δάφνῃ, ἐκεῖσε τὸ τῆς ἀρετῆς καὶ ἡσυχίας μέλι εἰργάζετο, μὲ ἄλλους ὁμοῦ ἀδελφούς. Ἐπειδὴ δὲ ἦλθον Σαρακηνοὶ εἰς τὸ Ὄρος καὶ ἄλλα μὲν πράγματα τοῦ μονυδρίου διήρπασαν, ἄλλα δὲ κατηδάφισαν, καὶ μόλις ὁ Ὅσιος ἐλυτρώθη τῆς μαχαίρας ἐκείνων κρυφθεὶς μετὰ τῶν ἀδελφῶν εἰς τὸ δάσος, διὰ ταύτην τὴν αἰτίαν δὲν ἔκρινεν εὔλογον νὰ κάθηται εἰς τοιοῦτον κινδυνώδη τόπον εἰς τὸ ἑξῆς. Ὅθεν ἀπάρας ἐκεῖθεν μετὰ τῶν σὺν αὐτῷ Μοναχῶν, ἔρχεται εἰς τοῦτον τὸν τόπον, ὅπου τώρα εἶναι τὸ Μοναστήριον, ὁ ὁποῖος ἦτο μὲν τραχὺς καὶ εἰς τὴν κατοικίαν ἀνώμαλος, εἰς ἡσυχίαν ὅμως πολὺ ἐπιτήδειος. Καὶ λοιπὸν ἀγοράσας τὸν τόπον παρὰ τοῦ τότε, Πρώτου Ἰσαάκ, καὶ καθαρίσας αὐτὸν ἀπὸ τὴν ὕλην καὶ ὁμαλίσας, οἰκοδομεῖ πάλιν ἐκεῖσε Ναόν, ἐπ’ ὀνόματι τοῦ μεγάλου Νικολάου, ὁμοῦ καὶ κελλία, μὲ ἀπείρους ἱδρῶτας καὶ πόνους, εἰς κατοικίαν αὐτοῦ καὶ τῶν σὺν αὐτῷ, καὶ ἠγωνίζετο ἐπιμελῶς εἰς τὸ τῆς ἀσκήσεως στάδιον. Ἀφ’ οὗ δὲ μετὰ ταῦτα ἦλθεν ὁ ἀνεψιός του, ἐκούρευσεν αὐτὸν Μοναχόν. Ἐγχειρίσας δὲ εἰς αὐτὸν τὴν προστασίαν καὶ ἐπιμέλειαν τῆς Μονῆς, αὐτὸς τοῦ λοιποῦ ἐν ἡσυχίᾳ διῆγεν, ἐν ᾗ καὶ τῷ Θεῷ τὸ πνεῦμα παρέθετο, ἑκατονταετὴς γενόμενος γέρων [Νοεμβρίου 9η, τόμος ΙΑʹ].
Ἐδῶ εὑρίσκομεν καὶ τὸν Ὅσιον Νεόφυτον τὸν κτίτορα τῆς αὐτῆς Μονῆς περὶ οὗ προείπομεν, ὅστις δουκὸς ὢν υἰός, ἐπὶ τοῦ βασιλέως Νικηφόρου Β’ τοῦ Φωκᾶ (963-969) καὶ Ἰωάννου τοῦ Τσιμισκῆ (969-976), διὰ τὴν εὐδοκίμησιν τὴν ὁποίαν εἶχεν εἰς τὴν ἔξω σοφίαν, καὶ μάλιστα διὰ τὰς ἀρετὰς αὐτοῦ καὶ τὸ ταπεινὸν τοῦ φρονήματος, ἠγαπᾶτο παρὰ πάντων· διὸ καὶ κατεστάθη ὑπὸ τοῦ βασιλέως πρῶτος ὑπογραφεὺς τῶν βασιλικῶν ὑπομνημάτων. Ἐπειδὴ δὲ εἶχε θεῖον εἰς τὸ Ὄρος τὸν ἀνωτέρω Εὐθύμιον, ἡγουμενεύοντα τῆς Μονῆς τοῦ Δοχειαρίου, ἠγάπησε νὰ ἔλθῃ πρὸς αὐτὸν νὰ γίνῃ Μοναχός. Ὅθεν καταλιπὼν τὸν κόσμον καὶ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ, ἦλθεν εἰς τὴν ἄνωθεν Μονὴν καὶ ἔγινε Μοναχός, ἀφιερώσας εἰς αὐτὴν καὶ ὅσα χρήματα καὶ ὑποστατικὰ εἶχεν ὁ ἀοίδιμος. Κατασταθεὶς δὲ Ἡγούμενος τῆς αὐτῆς Μονῆς παρὰ τοῦ θείου του διὰ τὴν ἀξιότητά του, ἔκτισεν ἄλλην Ἐκκλησίαν μεγάλην καὶ πύργον καὶ φρούριον εἰς τὸ Μοναστήριον, καὶ ἐφάνη τῇ ἀληθείᾳ νέος κτίτωρ αὐτοῦ. Τότε δὲ καὶ διὰ προσευχῆς αὐτοῦ ἐφανέρωσαν οἱ θεῖοι Ἀρχάγγελοι τὸν κεκρυμμένον θησαυρόν· ὕστερον δ’ ἔγινε καὶ Πρῶτος τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Εἶτα παραιτηθεὶς τῆς ἡγουμενίας καὶ ἡσυχάσας, ἐν εἰρήνῃ ἐκοιμήθη [Νοεμβρίου 9η, τόμος ΙΑʹ].