Λόγος Ἐγκωμιαστικὸς διαλαμβάνων ἐν Συντομία περὶ ΠΑΝΤΩΝ τῶν ΟΣΙΩΝ καὶ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ τῶν ἐν τῷ ΑΓΙῼ ΟΡΕΙ τοῦ Ἄθω Λαμψάντων. Τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

Ἐδῶ εὑρίσκομεν ἀκόμη καὶ τὸν ἁγιώτατον ἐκεῖνον Λεόντιον τὸν ἐκ τοῦ Ἄργους τῆς Πελοποννήσου καταγόμενον, ὁ ὁποῖος ἑξήκοντα χρόνους δὲν ἐξῆλθεν απὸ τὸ Μοναστήριον, καὶ διορατικοῦ χαρίσματος ἀξιωθείς, μετὰ θάνατον ἔβλυσε μύρον ἀπὸ τὰ θεῖα αὐτοῦ Λείψανα, ὡς ἱστορεῖ ὁ ἱερὸς Μαλαξὸς ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Ναυπλίου. Ἔζη δὲ ὁ Ὅσιος οὗτος ἐπὶ τοῦ πατρὸς τοῦ Μαλαξοῦ, περὶ τὰ χίλια πεντακόσια τριάκοντα ἤδη μετὰ Χριστόν [Ἰουνίου 18η, τόμος Ϛʹ].

Τὶ δὲ νὰ λέγωμεν διὰ τὸν Ὅσιον Φιλόθεον, ὅστις παιδίον ὢν ἠχμαλωτίσθη ἀπὸ τοὺς Ἰσμαηλίτας, καὶ ἐλευθερωθεὶς ἀπὸ τὴν φυλακὴν δι’ ὀπτασίας τῆς Θεοτόκου, πρῶτον μὲν ἤσκησεν ἔν τινι Μοναστηρίῳ τῆς Νεαπόλεως, ὕστερον δὲ ἐλθὼν εἰς τὸ Ὄρος ἐκάθισεν εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Διονυσίου. Εἶτα προσποιηθεὶς ὅτι εἶναι βωβός, ἐξῆλθεν ἀπὸ τὸ Μοναστήριον, καὶ ἡσυχάσας πλησίον αὐτοῦ, ἠγωνίζετο ὑπὲρ ἄνθρωπον, μεταβὰς δὲ εἰς ἄλλον τόπον τοῦ Ὅρους, ἐκεῖ ἐτελείωσεν ἁγιοπρεπῶς τὴν ζωήν του, προορατικοῦ χαρίσματος ἀξιωθείς, καὶ παραγγείλας εἰς τοὺς μαθητάς του νὰ μὴ τὸν θάψωσιν, ἀλλὰ νὰ τὸν ρίψωσιν εἰς τὸ δάσος, ὅπου ἁλιεύς τις εὑρὼν τὴν ἁγίαν αὐτοῦ Κάραν ὡς ἄστρον λάμπουσαν, τὴν ἀπέδωκεν εἰς τοὺς μαθητάς του δι’ ὀπτασίας τοῦ Ἁγίου [Ὀκτωβρίου 21η, τόμος Ιʹ].

Ἐνταῦθα εὑρίσκομεν καὶ τρεῖς ἀκόμη Ὁσιομάρτυρας, τὸν Ἅγιον Χριστοφόρον, τὸν Ἅγιον Γεννάδιον καὶ τὸν Ἅγιον Ἰωσήφ. Καὶ ὁ μὲν Χριστοφόρος, ἐξ Ἀδριανουπόλεως καταγόμενος, ἦτο ράπτης τὸ ἐπάγγελμα. Ἀλλ’ ἐπειδὴ αἰφνιδίως ἐπτώχευσεν, εἶπε λόγον τινὰ μετ’ ἀδιαφορίας εἴς τινα φίλον του Ἀγαρηνόν, ὅτι δῆθεν θὰ ἀλλάξῃ φῦλον. Τοῦτο μαθόντες οἱ τοῦ σκότους υἱοί, μετὰ βίας περιέτεμον αὐτόν. Ἐκ τούτου ἀναχωρήσας κρυφίως εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος ἐγένετο δόκιμος Μοναχὸς ἐν ταύτῃ τῇ ἱερᾷ Μονῇ. Εἶτα λαβὼν ἄδειαν ἐπανῆλθεν εἰς τὰ ἴδια, καὶ ὁμολογήσας τὴν εὐσέβειαν, ἐξεφαύλισε τὴν τοῦ Μωάμεθ πλάνην. Ὅθεν φυλακισθείς, ραβδίζεται καθημερινῶς ἡμέρας ὀκτώ, εἶτα καταδικάζεται εἰς σφαγήν. Πορευομένου δὲ εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης, ἤστραπτε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, καὶ ἔψαλλε τὸ Χριστὸς ἀνέστη. Ἀπεκεφαλίσθη δὲ τῇ Τρίτῃ τῆς Διακαινησίμου. Ἐπὶ τρεῖς δὲ ἡμέρας φῶς οὐράνιον κατήρχετο εἰς τὸ ἅγιον Λείψανον. Ὁ δὲ Ἅγιος Γεννάδιος ἔλαβε τὸν στέφανον τοῦ μαρτυρίου ἐν Κωνσταντινουπόλει ἀποτμηθεὶς τὴν κεφαλὴν καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωσὴφ εἰς Ἀδριανούπολιν, ὑποστὰς τὸν δι’ ἀγχόνης θάνατον [7].


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ μνήμη τῶν ὑπὸ τῶν Λατινοφρόνων ἀναιρεθέντων ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ὁσίων Πατέρων ἐπιτελεῖται τῶν μὲν Δώδεκα Βατοπαιδινῶν μετὰ τοῦ Ἡγουμένου αὐτῶν Εὐθυμίου τῇ δʹ (4ῃ) Ἰανουαρίου, τῶν δὲ Εἰκοσιὲξ Ζωγραφιτῶν τῇ κβʹ (22ῃ) Σεπτεμβρίου. (Βλέπε ἐν τόμῳ Αʹ καὶ Θʹ ἀντιστοίχως).

[2] Ἰουνίου 12η, τόμος Ϛʹ.

[3] Ἐν ἀγκύλαις ἀναγράφονται ὁ μὴν καὶ ἡ ἡμέρα καθ’ ἣν ἕκαστος τῶν ἐνταῦθα ἀναφερομένων Ἁγίων ἑορτάζεται ἰδιαιτέρως· καθὼς καὶ ὁ τόμος τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» ἐν ᾧ περιέχονται τὰ κατ’ αὐτούς.

[4] Περί τοῦ Ὁσιομάρτυρος τούτου Κοσμᾶ οὐδὲν ἕτερον ἔγγραφον ὑπόμνημα ἔφθασε μέχρις ἡμῶν, πλὴν τῶν ὅσων ἐνταῦθα ἀναφέρονται.

[5] Ὁ μὲν Ὅσιος οὗτος Γαβριὴλ ἑορτάζεται Μαΐου 13 (βλέπε ἐν τόμῳ Εʹ), περὶ δὲ τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνος τῆς Παναγίας Πορταϊτίσσης βλέπε ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ, ἐν τῇ Τρίτῃ τῆς Διακαινησίμου.

[6] Τὸ Τίρνοβον αὐτὸ εἶναι πόλις τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ Ἰάντρα, ἡ ὁποῖα ὑπῆρξεν πρωτεύουσα ὁμωνύμου κράτους ἀπὸ τοῦ ἔτους 1186 μέχρι τοῦ 1393. Ὁ δὲ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος βασιλεὺς Ἀσάνης εἶναι ὁ Ἰωάννης Ἀσὰν ὁ Βʹ (1218-1241), τοῦ ὁποίου ἡ θυγάτηρ Ἑλένη ἐνυμφεύθη τὸν αὐτοκράτορα τῆς Νικαίας Θεόδωρον Βʹ Λάσκαριν.

[7] Καὶ περὶ τῶν τριῶν τούτων Ὁσιομαρτύρων οὐδὲν ἕτερον ἔγγραφον ὑπόμνημα ἔχομεν.

[8] Εἰς τοῦτον τὸν Ὅσιον Θεωνᾶν ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ᾈσματικὴν Ἀκολουθίαν τελείαν, ἥτις εὑρίσκεται εἰς τὸ αὐτὸ Μοναστήριον καὶ ὁ βουλόμενος ἑορτάζειν τὸν Ἅγιον, ζητησάτω ταύτην.

[9] Καὶ εἰς τοῦτον τὸν Ὅσιον Θεόφιλον ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τελείαν ᾀσματικὴν Ἀκολουθίαν, καὶ τὸν Βίον τούτου κατέστρωσεν εἰς τάξιν.

[10] Οἱ βασιλεῖς οὗτοι οὕτως ἀναφέρονται ἐν τῷ χειρογράφῳ Συναξαριστῇ. Κατὰ ταῦτα, ἐὰν δὲν ἔχει παρεισφρήσει λάθος τι ὁ Ἅγιος θὰ πρέπει νὰ ἦτο τότε ὑπερεκατοντούτης.

[11] Ἐν τῷ περί Θεολογίας πρώτῳ αὐτοῦ λόγῳ, ὁ θεῖος Γρηγόριος λέγει τὰ ἑξῆς: «Τί μοι τὸ λειπόμενον; Τί τὸ ἐλπιζόμενον; Βασιλείαν οὐρανῶν πάντως ἐρεῖς· ἡγοῦμαι δὲ μὴ ἄλλο τι τοῦτο εἶναι ἢ τὸ τυχεῖν τοῦ καθαρωτάτου τε καὶ τελειοτάτου· τελεώτατον δὲ τῶν ὄντων, γνῶσις Θεοῦ. Ἀλλὰ τὸ μὲν κατάσχωμεν· τὸ δὲ καταλάβωμεν· τὸ δὲ ἐκεῖθεν ταμιευσώμεθα, ἵνα ταύτην σχῶμεν τῆς φιλοπονίας τὴν ἐπικαρπίαν, ὅλην τῆς Ἁγίας Τριάδος τὴν ἔλλαμψιν, ἥτις ἐστί καὶ οἵα, καί ὅση, εἰ θέμις τοῦτο εἰπεῖν».