Λόγος Ἐγκωμιαστικὸς διαλαμβάνων ἐν Συντομία περὶ ΠΑΝΤΩΝ τῶν ΟΣΙΩΝ καὶ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ τῶν ἐν τῷ ΑΓΙῼ ΟΡΕΙ τοῦ Ἄθω Λαμψάντων. Τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

Σελίδα 1 από 41
+ - ΕΙΚΟΝΑ Click to collapse
Θαυ­μα­σί­α φο­ρη­τὴ εἰ­κὼν ἀ­πο­τε­θη­σαυ­ρι­σμέ­νη ἐν τῇ Πι­να­κο­θή­κῃ τοῦ Πρω­τά­του Ἁ­γί­ου Ὄ­ρους. Ἐν αὐ­τῇ εἰ­κο­νί­ζο­νται ἐν τῷ μέ­σῳ ἡ Ὑ­πε­ρα­γί­α Θε­ο­τό­κος ἐν τῷ οὐ­ρα­νί­ῳ θό­λῳ δε­ο­μέ­νη καὶ πε­ρι­βαλ­λο­μέ­νη ἀ­πὸ ἐ­ξα­πτέ­ρυ­γα Σε­ρα­φίμ, κύ­κλῳ δὲ αὐ­τῆς οἱ ἐν Ἁ­γί­ῳ Ὄ­ρει ἐν ἀ­σκή­σει καὶ ἐ­π’ ἀ­ρε­ταῖς δι­α­λάμ­ψα­ντες Ὅ­σι­οι Πα­τέ­ρες, ἐξ ὧν πολ­λοὶ ἐ­κλέ­ϊ­σαν πα­τρι­αρ­χι­κοὺς καὶ ἀρ­χι­ε­ρα­τι­κοὺς θρό­νους εἰς τὰς τέσ­σα­ρας γω­νί­ας ἰ­σά­ρι­θμοι Προ­φῆ­ται φέ­ρο­ντες εἰ­λη­τά­ρι­α. Ἄ­νω ὁ Κύ­ρι­ος. Ἔρ­γον τῆς Κρη­τι­κῆς Σχο­λῆς, τέ­λη ΙϚʹ αἰ­ῶ­νος.
ΕΙΚΟΝΑ

ΛΟΓΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ

ΟΣΙΑΚΗ πανήγυρις, πάντες οἱ δῆμοι τῶν Ὁσίων συνάχθητε. Μοναστῶν καὶ Μιγάδων ἑορτὴ σήμερον εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν ἀνέτειλε. Τὰ πλήθη τῶν Μοναστῶν καὶ Μιγάδων συνεορτάσατε. Καινὴ καὶ κοινὴ μνήμη πάντων τῶν τοῦ Ὄρους Ὁσίων Πατέρων ἐξέλαμψε. Καινὰ καὶ κοινὰ ᾄσματα πάντες κοινῶς οἱ ἐν τῷ Ὄρει Πατέρες ψάλατε. Διὰ τί κοινά; Ὅτι κοινοὶ προστάται καὶ εὐεργέται ὅλου κοινῶς τοῦ Ἁγιωνύμου Ὄρους καὶ οἱ θεῖοι οὗτοι Πατέρες ἐφάνησαν. Διὰ τί καινά; Ὅτι καινὴ καὶ νεοφανὴς καὶ ἡ τούτων μνήμη· εἰς μὲν τοὺς παλαιοτέρους χρόνους οὐδαμῶς τελουμένη, ἤδη δὲ εἰς τοὺς καθ’ ἡμᾶς καιροὺς δικαίως καὶ εὐλόγως ἑορταζομένη.

Ἐπειδὴ δὲν ἦτο δίκαιον τῶν μὲν ἐν Σινᾷ καὶ Ραϊθῷ ἀναιρεθέντων Ὁσίων Πατέρων νὰ ἑορτάζωμεν τὴν μνήμην κοινῶς, οἵτινες δὲν ἔγιναν αἴτιοι τοσούτων ἀγαθῶν εἰς ἡμᾶς, τῶν δὲ ἐν τῷ Ἁγίῳ Ὄρει τοῦ Ἄθω Ἁγίων Πατέρων, τῶν ἀναιρεθέντων ὑπό τε τῶν ἀπίστων Ἀράβων, καὶ ὑπὸ τῶν κακοδόξων λατινοφρόνων [1], νὰ παραβλέψωμεν τὴν μνήμην ἀγέραστον, καὶ νὰ μὴ ἑορτάζωμεν τούτους πάντας κοινῶς, οἵτινες ἔγιναν εἰς ἡμᾶς μυρίων ἀγαθῶν πρόξενοι. Δὲν ἦτο πρέπον κοινῶς μὲν νὰ ἑορτάζωμεν ἐν τῷ Σαββάτῳ τῆς Τυρινῆς τοὺς ἄλλους Ὁσίους Πατέρας, τοὺς ἐν Λιβύῃ καὶ Αἰγύπτῳ καὶ Θηβαΐδι ἀσκήσαντας, οἱ ὁποῖοι δὲν ἐστάθησαν εἰς ἡμᾶς τόσον εὐεργέται, τοὺς δὲ ἑν τῷ Ὄρει τούτῳ τοῦ Ἄθω ἀσκήσαντας θείους Πατέρας νὰ μὴ ἑορτάζωμεν κοινῶς ὁμοῦ πάντας, οἵτινες ἐφάνησαν ἀληθῶς εἰς ὅλους ἡμᾶς, ὅσοι κατοικοῦμεν τὸ Ὄρος τοῦτο, παντοδαποὶ εὐεργέται καὶ προστάται καὶ ἔφοροι· ὄχι μόνον διὰ λόγων, ἀλλὰ καὶ δι’ ἔργων· ὄχι μόνον κατὰ τὴν ψυχήν, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸ σῶμα· ὄχι μόνον ζῶντες, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν ὁσίαν αὐτῶν κοίμησιν.

Διότι οὗτοι οἱ τρισμακάριστοι Πατέρες καὶ Ὅσιοι, τὸν πρῴην ἄγριον τοῦτον Ἄθω εἰς θαυμαστὴν μετέβαλον ἡμερότητα. Οὗτοι τὸν ἀκατοίκητον τοῦτον τόπον κατοικήσιμον ἔδειξαν καὶ τὴν ἔρημον πόλιν ἐποίησαν, μὲ τὰς ἱερὰς Λαύρας, καὶ εὐαγῆ Μοναστήρια, καὶ Μονύδρια, καὶ Σκήτας, καὶ Κελλία, τὰ ὁποῖα εἰς διάφορα μέρη τοῦ Ὄρους ἔκτισαν. Ὄχι δὲ μόνον ἔκτισαν, ἁλλὰ καὶ ἐπροίκισαν αὐτὰ μὲ διάφορα ὑποστατικά, καὶ μὲ πράγματα κινητὰ καὶ ἀκίνητα, πρὸς ἀνάπαυσιν τῶν ἐνασκουμένων ἀδελφῶν. Καὶ ὄχι μόνον ἐπροίκισαν, ἀλλὰ καὶ πλήθη μοναζόντων εἰς αὐτὰ συνήθροισαν. Ὅθεν διὰ μέσου αὐτῶν, ἐδῶ ὅπου πρότερον ἐκατοίκουν ἄλογα ζῷα καὶ θηρία καὶ δράκοντες, τώρα κατοικοῦσι πανταχοῦ ἄνθρωποι λογικοί·

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ μνήμη τῶν ὑπὸ τῶν Λατινοφρόνων ἀναιρεθέντων ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ὁσίων Πατέρων ἐπιτελεῖται τῶν μὲν Δώδεκα Βατοπαιδινῶν μετὰ τοῦ Ἡγουμένου αὐτῶν Εὐθυμίου τῇ δʹ (4ῃ) Ἰανουαρίου, τῶν δὲ Εἰκοσιὲξ Ζωγραφιτῶν τῇ κβʹ (22ῃ) Σεπτεμβρίου. (Βλέπε ἐν τόμῳ Αʹ καὶ Θʹ ἀντιστοίχως).

[2] Ἰουνίου 12η, τόμος Ϛʹ.

[3] Ἐν ἀγκύλαις ἀναγράφονται ὁ μὴν καὶ ἡ ἡμέρα καθ’ ἣν ἕκαστος τῶν ἐνταῦθα ἀναφερομένων Ἁγίων ἑορτάζεται ἰδιαιτέρως· καθὼς καὶ ὁ τόμος τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» ἐν ᾧ περιέχονται τὰ κατ’ αὐτούς.

[4] Περί τοῦ Ὁσιομάρτυρος τούτου Κοσμᾶ οὐδὲν ἕτερον ἔγγραφον ὑπόμνημα ἔφθασε μέχρις ἡμῶν, πλὴν τῶν ὅσων ἐνταῦθα ἀναφέρονται.

[5] Ὁ μὲν Ὅσιος οὗτος Γαβριὴλ ἑορτάζεται Μαΐου 13 (βλέπε ἐν τόμῳ Εʹ), περὶ δὲ τῆς θαυματουργοῦ Εἰκόνος τῆς Παναγίας Πορταϊτίσσης βλέπε ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ, ἐν τῇ Τρίτῃ τῆς Διακαινησίμου.

[6] Τὸ Τίρνοβον αὐτὸ εἶναι πόλις τῆς Βουλγαρίας ἐπὶ τοῦ ποταμοῦ Ἰάντρα, ἡ ὁποῖα ὑπῆρξεν πρωτεύουσα ὁμωνύμου κράτους ἀπὸ τοῦ ἔτους 1186 μέχρι τοῦ 1393. Ὁ δὲ ἐνταῦθα ἀναφερόμενος βασιλεὺς Ἀσάνης εἶναι ὁ Ἰωάννης Ἀσὰν ὁ Βʹ (1218-1241), τοῦ ὁποίου ἡ θυγάτηρ Ἑλένη ἐνυμφεύθη τὸν αὐτοκράτορα τῆς Νικαίας Θεόδωρον Βʹ Λάσκαριν.

[7] Καὶ περὶ τῶν τριῶν τούτων Ὁσιομαρτύρων οὐδὲν ἕτερον ἔγγραφον ὑπόμνημα ἔχομεν.

[8] Εἰς τοῦτον τὸν Ὅσιον Θεωνᾶν ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ᾈσματικὴν Ἀκολουθίαν τελείαν, ἥτις εὑρίσκεται εἰς τὸ αὐτὸ Μοναστήριον καὶ ὁ βουλόμενος ἑορτάζειν τὸν Ἅγιον, ζητησάτω ταύτην.

[9] Καὶ εἰς τοῦτον τὸν Ὅσιον Θεόφιλον ἐφιλοπόνησεν ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τελείαν ᾀσματικὴν Ἀκολουθίαν, καὶ τὸν Βίον τούτου κατέστρωσεν εἰς τάξιν.

[10] Οἱ βασιλεῖς οὗτοι οὕτως ἀναφέρονται ἐν τῷ χειρογράφῳ Συναξαριστῇ. Κατὰ ταῦτα, ἐὰν δὲν ἔχει παρεισφρήσει λάθος τι ὁ Ἅγιος θὰ πρέπει νὰ ἦτο τότε ὑπερεκατοντούτης.

[11] Ἐν τῷ περί Θεολογίας πρώτῳ αὐτοῦ λόγῳ, ὁ θεῖος Γρηγόριος λέγει τὰ ἑξῆς: «Τί μοι τὸ λειπόμενον; Τί τὸ ἐλπιζόμενον; Βασιλείαν οὐρανῶν πάντως ἐρεῖς· ἡγοῦμαι δὲ μὴ ἄλλο τι τοῦτο εἶναι ἢ τὸ τυχεῖν τοῦ καθαρωτάτου τε καὶ τελειοτάτου· τελεώτατον δὲ τῶν ὄντων, γνῶσις Θεοῦ. Ἀλλὰ τὸ μὲν κατάσχωμεν· τὸ δὲ καταλάβωμεν· τὸ δὲ ἐκεῖθεν ταμιευσώμεθα, ἵνα ταύτην σχῶμεν τῆς φιλοπονίας τὴν ἐπικαρπίαν, ὅλην τῆς Ἁγίας Τριάδος τὴν ἔλλαμψιν, ἥτις ἐστί καὶ οἵα, καί ὅση, εἰ θέμις τοῦτο εἰπεῖν».

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ