Λόγος Ἐπιτάφειος εἰς Κοιμηθέντας. Ὅτι σκιὰ εἶναι οὗτος ο κόσμος καί οἱ ἄνθρωποι εἶναι τυλιγμὲνοι εἰς αὐτὸν ὡσὰν εἰς πηλόν. Ἐκ τῆς Εὐαγγελικῆς Σάλπιγγος Μακαρίου τοῦ ἐν Πάτμῳ, διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

Ὅθεν μὲ δίκαιον τρόπον λέγει· «Τί ἄνθρωπος; Καὶ τί ἡ χρῆσις αὐτοῦ;» (Σοφ. Σειρὰχ ιη’ 8). Ἤτοι εἰς πόσον καιρὸν στέκεται ἡ δόξα αὐτοῦ καὶ ἡ εὐτυχία του; Τὰ ὁποῖα ὄχι μόνον κατὰ τὴν ὕπαρξίν των εἶναι μικρὰ καὶ ὀλίγα, ἀλλὰ καὶ εἰς πολὺ ὀλίγον καιρὸν στέκονται. Λοιπὸν ἂν θέλῃς νὰ μάθῃς τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, μάθε ὅτι οὐδὲν εἶναι· τοῦτο δὲ ποία ἆραγε θὰ εἶναι ἡ ὥρα ἐκείνη κατὰ τὴν ὁποίαν θέλεις τὸ ἐννοήσει, ὦ ἄνθρωπε, ὅτι δηλαδὴ εἶσαι πηλός, ὅτι εἶσαι οὐδέν, ὅτι εἶσαι ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ὅπου ἐξέλιπον καὶ τῶν ὁποίων τελοῦμεν σήμερον τὰ μνημόσυνα; Διὰ νὰ ἐννοήσῃς λοιπὸν τοῦτο καλῶς, εἰπέ μοι, τί θέλει νὰ εἴπῃ ἐκεῖνο ὅπερ λέγει ὁ Ἰωάννης· «Ὅτι ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται» (Ἰωάν. ε’ 25);

Δύο ἀναστάσεις ἐννοοῦνται ἀπὸ αὐτὸ τὸ Εὐαγγελικὸν ρητόν, ἡ μία εἶναι ἡ τελευταία, ἡ ἄλλη καὶ νῦν ἐστιν καὶ τώρα δηλαδὴ εἶναι παροῦσα, εἰς τὴν ὁποίαν οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ ὑποτασσόμενοι εἰς Αὐτὸν «ζήσονται», ἐλευθερώνονται δηλαδὴ ἀπὸ τὸν θάνατον, τὸν ὁποῖον τοὺς ἐπροξένησεν ἡ ἁμαρτία, δεδομένου ὅτι οἱ ἁμαρτωλοὶ εἶναι νεκροί, καὶ τοιοῦτον τέρας φοβερὸν εἶναι ὁ ἁμαρτωλός, ψυχὴν ἔχει νεκρὰν εἰς ζωντανὸν σῶμα. Περὶ αὐτῶν εἶναι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον λέγει ὁ Ἱεζεκιήλ· «Τὰ ὀστᾶ τὰ ξηρὰ ἀκούσατε λόγον Κυρίου» (Ἰεζεκ. λζ’ 4), καθότι οἱ μεμολυσμένοι ἀπὸ ἁμαρτίας θανασίμους εἶναι νεκροί, καθὼς ὁ Κύριος ἔλεγεν· «Ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς» (Ματθ. η’ 22).

Διὰ τοῦτο συμβαίνει νὰ βλέπωμεν πολλάκις ἀνθρώπους, πλὴν δὲν εἶναι τοιοῦτοι, ἀλλὰ τάφοι ἀνθρώπων. Βλέπομεν εἰκόνας καὶ σχήματα ἀνθρώπων, ἀλλ’ εἶναι ὀστᾶ ξηρὰ εἰς τὸν κάμπον σκορπισμένα, καθὼς τὰ ἔβλεπεν ὁ Προφήτης Ἰεζεκιήλ. Ἀλλὰ μακάριοι ὅσοι ἀκούουσι τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀνασταίνονται ἀπὸ τὸν θάνατον τῆς ἁμαρτίας. Ὅθεν λέγει ὁ Ἰωάννης· «Ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται» (Ἰωάν. ε’ 25). Διότι καθὼς ὁ κεραυνὸς ὅταν κτυπήσῃ εἰς τὸ ξίφος συντρίβει τὸν σίδηρον τὴν δὲ θήκην ἀφήνει ἄθικτον, τοιουτοτρόπως καὶ ἡ ἁμαρτία ἀφήνει ἔξωθεν τὸ σῶμα ζωντανόν, καὶ θανατώνει ἔσωθεν τὴν ψυχήν, χωρίζουσα αὐτὴν ἀπὸ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία εἶναι ζωὴ τῆς ψυχῆς. «Ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστι» (αὐτόθι), διὰ νὰ μένῃς ἀναπολόγητος, ἄνθρωπε, ὅτι δὲν εἶχες καιρὸν νὰ ἀναστηθῇς ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν. Διὰ τοῦτο σοῦ λέγει, ὅτι κάθε στιγμὴν σὲ ἀναμένει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ νὰ ἀναστηθῇς ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν. Διότι ἀπὸ μέρους τοῦ Θεοῦ, τοὺς πάντας ἔχει ἐλευθερωμένους ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ φράσις αὕτη περιέχεται εἰς τὴν ἀπάντησιν τὴν ὁποίαν ἔδωσεν ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Ἰωνᾶν διὰ τὴν λύπην του ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ τῆς κολοκύνθης. Ὅταν δηλαδὴ ὁ Ἰωνᾶς περιελθὼν εἰς ἀπόγνωσιν ἐξέβαλε τὴν ἀπέλπιδα κραυγήν· «Καλόν μοι ἀποθανεῖν με ἢ ζῇν» (ἔνθ. ἀνωτ.) ὁ Θεὸς ἤνοιξεν ἀοράτως διάλογον πρὸς αὐτὸν καὶ τοῦ λέγει· «Εἰ σφόδρα λελύπησαι σὺ ἐπὶ τῇ κολοκύνθῃ; Καὶ εἶπε· σφόδρα λελύπημαι ἐγὼ ἕως θανάτου. Καὶ εἶπε Κύριος· σὺ ἐφείσω ὑπὲρ τῆς κολοκύνθης ὑπὲρ ἧς οὐκ ἐκακοπάθησας ἐπ’ αὐτήν, οὐδὲ ἐξέθρεψας αὐτήν, ἣ ἐγενήθη ὑπὸ νύκτα καὶ ὑπὸ νύκτα ἀπώλετο. Ἐγὼ δὲ οὐ φείσομαι ὑπὲρ Νινευὴ τῆς πόλεως τῆς μεγάλης, ἐν ᾗ κατοικοῦσι πλείους ἢ δώδεκα μυριάδες ἀνθρώπων, οἵτινες οὐκ ἔγνωσαν δεξιὰν αὐτῶν ἢ ἀριστερὰν αὐτῶν καὶ κτήνη πολλά;» (Ἰωνᾶ δʹ 9-11).

Ἡ τιμωρία δηλαδὴ ἥτις ἐδόθη εἰς τὸν Ἰωνᾶν ἐδόθη πρὸς αὐτὸν διὰ νὰ ἐννοήσῃ ὅτι μεγάλως ἔσφαλε λυπηθεὶς διὰ τὴν μὴ καταστροφὴν τῆς Νινευή. Ἐὰν σύ, τοῦ εἶπεν ὁ Θεός, ἐλυπήθης τόσον πολὺ διὰ μίαν κολοκύνθην, διὰ τὴν ὁποίαν οὔτε ἐκακοπάθησες, οὔτε ἐφρόντισες τίποτε δι’ αὐτήν, ἡ ὁποία τὴν μίαν νύκτα ἐφύτρωσε καὶ τὴν ἑπομένην ἐχάθη, πῶς ἐγὼ νὰ μὴ λυπηθῶ διὰ τὴν μεγάλην πόλιν Νινευή, εἰς τὴν ὁποίαν, πλὴν τῶν ἐνηλίκων ἀνθρώπων, κατοικοῦν πλέον τῶν 120.000 μικρῶν παιδίων, τὰ ὁποῖα δὲν γνωρίζουν νὰ διακρίνουν τὴν δεξιὰν ἀπὸ τῆς ἀριστερᾶς χειρός των καὶ κτήνη πολλά; Ἐκ τῶν λόγων τούτων τοῦ Κυρίου καταφαίνεται ἡ εὐσπλαγχνία καὶ ἡ δικαιοσύνη Αὐτοῦ πρὸς ἅπαντας τοὺς ἀνθρώπους πιστοὺς καὶ ἀπίστους καὶ ὅτι πάντας εἰς σωτηρίαν καλεῖ καὶ πάντων τὴν ἐπιστροφὴν ἀναμένει. Ἡ ἔκφρασις «θυγάτηρ νυκτὸς ἦν καὶ θυγάτηρ νυκτὸς ἀπώλετο», ἡ περιεχομένη εἰς τὸ Ἑβραϊκὸν κείμενον, ἀποδίδεται εἰς τὴν μετάφρασιν τῶν Ἑβδομήκοντα διὰ τῆς φράσεως «ἣ ἐγεννήθη ὑπὸ νύκτα καὶ ὑπὸ νύκτα ἀπώλετο» (ἐνθ. ἀνωτέρω).