Ἀλλ’ ἀκούσατε καὶ τὸ θαῦμα, ὅπερ ἔγινε μετὰ ταῦτα εἰς τὸ φρούριον αὐτὸ διὰ προσευχῶν τῶν Ἁγίων Πατέρων. Οἱ Ἀσσύριοι κυριεύσαντες ποτὲ τὰ φρούρια τῆς Ἀνατολῆς καὶ τῆς Δύσεως ἔκαμαν μεγάλην αἰχμαλωσίαν. Ἐπῆγαν λοιπὸν καὶ εἰς αὐτὴν τὴν Νίκαιαν, διὰ νὰ τὴν κυριεύσουν. Οἱ δὲ ἄνθρωποι τῆς Νικαίας, μὴ δυνάμενοι τὶ ἄλλο νὰ πράξουν, προσέδραμον εἰς τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ κλαίοντες παρεκάλουν τοὺς Ἁγίους λέγοντες· «Ἅγιοι Τριακόσιοι δεκαοκτὼ θεοφόροι Πατέρες, οἵτινες συνηθροίσθητε εἰς τὸ φρούριον αὐτὸ καὶ ἐστερεώσατε τὴν εὐσέβειαν, σᾶς παρακαλοῦμεν οἱ δοῦλοι σας, νὰ μᾶς ἐλευθερώσητε ἀπὸ τὴν πικρὰν αἰχμαλωσίαν». Ταῦτα μὲν ἔλεγον οἱ ἄνθρωποι. Ὁ δὲ Θεὸς τί ᾠκονόμησε δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων; Ἡμέραν τινὰ ὁ ἀρχηγὸς τοῦ στρατεύματος τῶν Ἀσσυρίων ἐπορεύθη εἰς τὴν Ἐκκλησίαν αὐτὴν τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἥτις εὑρίσκετο ἔξω τοῦ φρουρίου, διὰ νὰ ποιήσῃ μαγείας τινὰς δαιμονικάς. Παρουσιασθέντες λοιπὸν οἱ Ἅγιοι Πατέρες πρὸς αὐτὸν τοῦ εἶπον· «Παρευθὺς νὰ φύγῃς ἀπὸ τὸ φρούριον τοῦτο, διότι αὔριον πνίγεσαι μὲ ὅλον σου τὸ στράτευμα». Ταῦτα ὡς ἤκουσεν ὁ βασιλεὺς τῶν Ἀσσυρίων ἔφυγεν ἐκεῖθεν καὶ διέταξε νὰ κλείσουν τὴν Ἐκκλησίαν· ἀλλὰ κατόπιν ἐποίησεν εἰρήνην σταθερὰν μὲ τοὺς ἀνθρώπους τῆς Νικαίας, τόσην ὥστε ἂν ἤθελεν αἰχμαλωτισθῆ ὑπ’ αὐτῶν ξένος τις ἄνθρωπος, καὶ μόνον ἔλεγεν, ὅτι εἶναι ἀπὸ τὴν Νίκαιαν, παρευθὺς τὸν ἠλευθέρωνεν. Ἄφησε δὲ καὶ ἔλαιον πολὺ εἰς ἐκεῖνο τὸ φρούριον διὰ νὰ καίῃ μία κανδήλα εἰς τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων. Ἀλλ’ ἂς ἔλθωμεν πάλιν εἰς τὴν ὑπόθεσίν μας.
Ἀφ’ οὗ λοιπὸν μετέβησαν οἱ Ἀρχιερεῖς μετὰ τοῦ βασιλέως εἰς τὴν νέαν πρωτεύουσαν τοῦ βασιλείου, ὠνόμασαν αὐτὴν Κωνσταντινούπολιν, εἰς τὸ ὄνομα τοῦ κτίτορος, ἀφιέρωσαν δὲ αὐτὴν εἰς τὴν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον. Μετέβησαν δὲ καὶ εἰς τὸν Πατριάρχην Μητροφάνην, ὅστις ἦτο ἀσθενής, ὡς προείπομεν, ἔλαβε δὲ τὸν λόγον ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπε πρὸς τὸν Μητροφάνην: «Ὦ τιμιώτατε Πάτερ, βλέπω ὅτι βαρέως ἀσθενεῖς· διὰ τοῦτο σὲ παρακαλῶ διὰ δύο πράγματα, τὸ ἓν νὰ μοὶ δώσῃς τὴν εὐχήν σου καὶ τὸ ἄλλο, νὰ μᾶς ὁρίσῃς, τίνα ἀφήνεις διάδοχον τοῦ θρόνου σου». Ὁ δὲ Ἅγιος Μητροφάνης ἀπεκρίθη πρὸς τὸν βασιλέα· «Τώρα ἐγνώρισα, βασιλεῦ, ὅτι εἰς τὴν χεῖρα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ψυχή μου· καλῶς ποιεῖς καὶ φροντίζεις διὰ τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ· ἐπειδὴ δὲ προστάζεις νὰ ὁρίσω τὸν διάδοχόν μου, θὰ σοὶ εἴπω τὴν ἀλήθειαν·