Λόγος εἰς τὴν ΚΥΡΙΑΚΗΝ τῶν Ἁγίων Τριακοσίων Δέκα Ὀκτὼ Θεοφόρων ΠΑΤΕΡΩΝ τῆς ἐν Νικαία Α’ Οικουμενικῆς Συνόδου, διεσκευασμένος ἐκ τοῦ «Θησαυροῦ» Δαμασκηνοῦ τοῦ Ὑποδιακόνου καὶ Στουδίτου.

Ἢ μήπως τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον τὸ παρέδωκεν ὁ Κύριος δι’ αὐτὸν τὸν σκοπόν, διὰ νὰ ὀμνύωμεν ἡμεῖς ψεύματα ἢ ἀλήθειαν; Ὄχι βεβαίως, ἀλλὰ τὸ ἔδωκεν εἰς ἡμᾶς, ὁ Θεὸς διὰ νὰ μανθάνωμεν τί πρέπει νὰ κάμνωμεν, ἐὰν θέλωμεν νὰ σωθῶμεν. Ἄνοιξε λοιπὸν αὐτὴν τὴν βίβλον σὺ ὅστις τὴν βαστᾷς καὶ ὁρκίζεσαι ἐπ’ αὐτῆς, νὰ ἴδῃς τί λέγει περὶ τοῦ ὅρκου ὁ Χριστός. Σοῦ λέγει νὰ ὁρκισθῇς ποτὲ ψεύματα ἢ ἀλήθειαν; Ὄχι, δὲν λέγει τοιοῦτον τι, ἀλλὰ μάλιστα λέγει, ὅτι κόλασιν τῆς ψυχῆς του ἔχει ἐκεῖνος ὅστις ὁρκίζεται καθὼς καὶ ἐκεῖνος ὅστις βάλλει ἄλλον νὰ ὁρκισθῇ.

Ἀφοῦ λοιπὸν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν λέγει εἰς τὸ ἅγιον Εὐαγγέλιον νὰ ὁρκίζεσαι, ἀλλὰ μάλιστα ρητῶς ἀπαγορεύει τοῦτο, πῶς σὺ τολμᾶς νὰ τὸ κρατῇς μὲ τὰς χεῖρας σου καὶ νὰ ὁρκίζεσαι καὶ δὴ ἐπ’ αὐτοῦ; Δὲν φοβεῖσαι τὴν ὀργὴν τοῦ Θεοῦ; Δὲν γνωρίζεις, ὅτι ἂν καὶ ἀπὸ τὸν ἐχθρόν σου διαφύγῃς, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν Θεὸν δὲν διαφεύγεις; Δὲν σκέπτεσαι ὅτι καὶ ἐὰν ἀπὸ χρέος πρόσκαιρον διαφύγῃς, ὅμως ἐκεῖ ἀπὸ τὴν αἰώνιον κόλασιν δὲν διαφεύγεις; Διὰ τοῦτο σᾶς παρακαλῶ, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ἀκούσατε τοὺς λόγους μου, καὶ ὄχι τοὺς ἰδικούς μου, ἀλλὰ τοῦ Χριστοῦ, καὶ οὔτε σεῖς νὰ ὁρκίζεσθε, οὔτε ἄλλον νὰ βάλλετε νὰ ὁρκισθῇ, διότι μέγαν κανόνα καὶ βάρος τῆς ψυχῆς των ἔχουσιν οἱ τοιοῦτοι. Ὄχι δὲ μόνον ἀπὸ τοὺς ὅρκους δικαίους ἢ ἀδίκους νὰ ἀπέχωμεν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ πᾶσαν ἁμαρτίαν τὴν ὁποίαν μισεῖ καὶ ἀποστρέφεται ὁ Θεός. Μόνον δὲ ὅσα ἀρέσουν εἱς τὸν Θεὸν ταῦτα ἂς πράττωμεν ἀείποτε, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ἵνα ἀξιωθῶμεν καὶ τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, ἐν Χριστῷ τῷ ἀληθινῷ Θεῷ ἡμῶν, δι’ εὐχῶν τῶν Ἁγίων τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτὼ Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν. Ἀμήν.

                 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Τοῦτο συνέβη περί τὸ ἔτος 296. Ὑπῆρξε δὲ ἀρχηγὸς τῆς ἐπαναστάσεως ἐκείνης Ἀχιλλεύς τις, ὅστις καὶ ἀνεκήρυξεν ἑαυτὸν βασιλέα. Ἡ στάσις αὕτη ἐστοίχισε πολὺ εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, τὴν ὁποίαν ὁ Διοκλητιανὸς παρέδωσεν εἰς τὸ πῦρ, τοὺς δὲ κατοίκους αὐτῆς κατέσφαξε. Περὶ τῆς σφαγῆς ταύτης διηγούμενος ὁ Μαλάλας (Ϛʹ αἰὼν) λέγει τὰ ἑξῆς: «Παραλαβὼν δὲ Ἀλεξάνδρειαν (ὁ Διοκλητιανὸς) ἐνέπρησεν αὐτήν· εἰσῆλθε δὲ ἐν αὐτῇ ἔφιππος, τοῦ ἵππου αὐτοῦ περιπατοῦντος ἐπάνω τῶν λειψάνων. Ἦν δὲ κελεύσας τῷ ἐξπεδίτῳ (εἶχε δώσει διαταγὴν εἰς τὸ στράτευμα αὐτοῦ) μὴ φείσασθαι τοῦ φονεύειν, ἕως οὗ ἀνέλθῃ τὰ αἵματα τῶν σφαζομένων ἕως τὸ γόνυ τοῦ ἵππου, οὗ ἐκάθητο» (ἔκδοσις Βόννης, σελ. 309).

[2] Τὰ περί τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου βλέπε ἐκτενέστερον ἐν τῷ κατὰ πλάτος Βίῳ αὐτοῦ, ὡς παραθέτομεν τοῦτον ἱστορικῶς ἐνημερωμένον ἐν τῷ Εʹ τόμῳ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Μαΐου καʹ (21ην).

[3] Περί τῶν ὑπὸ τῆς Ἁγίας Αʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου νομοθετηθέντων περί τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Πάσχα ὡς καὶ περὶ τοῦ πῶς τοῦτο ἑωρτάζετο τὸ πάλαι βλέπε εἰς τὴν σημείωσιν τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα σελ. 65-71 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[4] Ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος διαδεχθείς τὸν μακάριον Μητροφάνην, προέστη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως (κατὰ Ζ. Ν. Μαθᾶν) ἔτη 13 (330-343). Ἡ μνήμη αὐτοῦ τελεῖται κατὰ τὴν λʹ (30ὴν) Αὐγούστου (βλέπε ἐν τόμῳ Ηʹ).

[5] Παῦλος ὁ ἁγιώτατος Πατριάρχης διεδέχθη τὸν ἀοίδιμον Ἀλέξανδρον (κατὰ Ζ. Ν. Μαθᾶν), ἐν ἔτει 343, ἡ πατριαρχεία ὅμως αὐτοῦ ὑπῆρξε πλήρης δραματικῶν ἐπεισοδίων. Καὶ ἐν πρώτοις ἐξωσθείς μετά τινας μῆνας ὑπὸ τοῦ Κωνσταντίου ἀντικατεστάθη ὑπὸ τοῦ ἀρειανόφρονος Εὐσεβίου τοῦ Νικομηδείας. Τούτου δὲ ἀποθανόντος ἐν ἔτει 345 ἀποκατεστάθη ὑπὸ τῶν Ὀρθοδόξων ὁ Παῦλος, ἀλλὰ συγχρόνως οἱ Ἀρειανοὶ ἐχειροτόνησαν τὸν Μακεδόνιον τὸν πνευματομάχον. Ἡ ἐπακολουθήσασα διαμάχη ὑπῆρξε δεινή. Ὁ Κωνστάντιος ἐδίωκε καὶ ἐξώριζε τὸν Παῦλον, οἱ δὲ Ὀρθόδοξοι διὰ Συνόδων ἀποκαθίστων αὐτόν. Τέλος ἐν ἔτει 347 ἀπαγόμενος εἰς ἐξορίαν ἀπεπνίγη καθ’ ὁδὸν ἐντολῇ τοῦ Αὐτοκράτορος. Ἡ μνήμη αὐτοῦ τελεῖται τῇ ϛʹ (6ῃ) Νοεμβρίου (βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ).

[6] Ἡ τοῦ μεγάλου Ἀθανασίου πατριαρχεία ἐν Ἀλεξανδρείᾳ ὑπῆρξεν ἔτι πλέον δυσχερεστέρα ἐκταθεῖσα εἰς μῆκος χρόνων ὁλοκλήρων τεσσαράκοντα πέντε (328-373). Ἡ μνήμη αὐτοῦ τελεῖται τὴν ιηʹ (18ην) Ἰανουαρίου (βλέπε ἐν τόμῳ Αʹ).

[7] Περί τοῦ Ἁγίου τούτου Μητροφάνους βλέπε ἐν τῇ ἡμερομηνίᾳ ταύτῃ ἐν τόμῳ Ϛʹ.