Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

ἤτοι πρῶτον τὸ νὰ παρακινῇ πάντοτε τοὺς ἁμαρτωλοὺς διὰ μέσου τοῦ λόγου καὶ τῆς διδασκαλίας του εἰς τὸ νὰ ἀφήσουν μὲν τὴν ἁμαρτίαν καὶ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου, νὰ μετανοήσουν δὲ καὶ νὰ ἐπιστραφῶσι πρὸς τὸν Θεόν· β’) τὸ νὰ διδάσκῃ τοὺς ἀνοήτους καὶ ἀμαθεῖς περὶ Θεοῦ καὶ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως· γ’) τὸ νὰ συμβουλεύῃ ὀρθῶς ἐκείνους, οἵτινες ἐχρειάζοντο συμβουλὴν περὶ τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν θεαρέστων πράξεων, ὅσαι χρεωστοῦνται ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς· δ’) τὸ νὰ παρακαλῇ τὸν Θεὸν πάντοτε διὰ τὴν σωτηρίαν ὅλου τοῦ κόσμου, ἐξαιρέτως δὲ καὶ μάλιστα διὰ τὸ ἐμπιστευθὲν αὐτῷ ποίμνιον, ποτὲ μὲν εἰς τὸ κελλίον του καὶ κατ’ ἰδίαν, ποτὲ δὲ παρρησίᾳ καὶ κοινῶς, γενόμενος μεσίτης μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, διὰ μέσου τῶν φρικτῶν καὶ ἀναιμάκτων ἱερουργιῶν, ἐνδυόμενος ὅλην τὴν ἱερατικὴν στολήν, καὶ εἰσερχόμενος εἰς τὸ ἄδυτον τοῦ Ναοῦ, ὡς ἄλλος Μωϋσῆς καὶ Ἀαρών, καὶ ἐξιλασκόμενος τὸν Ἅγιον Σαββαὼθ διὰ τὰς ἁμαρτίας καὶ τὰ ἀγνοήματα τοῦ λαοῦ· ε’) τὸ νὰ παρηγορῇ ὅλους τοὺς τεθλιμμένους καὶ ἀπηλπισμένους μὲ λόγια παρηγορητικά, διὰ νὰ μὴ βυθίζωνται εἰς ὑπέρμετρον λύπην, ἀλλὰ νὰ ἔχουν θάρρος καὶ ἐλπίδα εἰς τὸν Θεόν. ϛ’) τὸ νὰ ὑπομένῃ ἀγογγύστως ὅλας τὰς θλίψεις καὶ δυστυχίας, ὅπου τὸν ἠκολούθουν εἴτε ἐξ ἀνθρώπων, εἴτε ἐκ δαιμόνων, εἴτε ἐκ φύσεως, ὡς προείπομεν· καθὼς τοῦτο μάλιστα βεβαιοῦται ἀπὸ τὴν μεγάλην ὑπομονὴν ὅπου εἶχεν ὁ Ἅγιος εἰς τὴν παντοτεινὴν ἀσθένειαν ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἔπασχε· διότι ἔτυχεν ὁ ἀοίδιμος νὰ ἔχῃ σῶμα πολὺ φιλάσθενον, ἀπὸ τοῦ ὁποίου τοὺς πόνους ἐκακοπάθει πάντοτε καὶ ἐταλαιπωρεῖτο εἰς ὅλην του τὴν ζωήν· ζ’) δὲ καὶ τελευταῖον, τὸ νὰ συγχωρῇ ἀπὸ καρδίας καὶ ψυχῆς τὰ σφάλματα τὰ ὁποῖα τῷ ἔκαμνόν τινες, φυλάττων τὴν δεσποτικὴν ἐκείνην παραγγελίαν τὴν λέγουσαν· «Ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος» (Ματθ. ϛ’ 14).

Τί νὰ περιττολογῶ, ἀδελφοί; Ἐάν, κατὰ τὸν Φιλαδελφέα Γαβριὴλ (ἐν τῷ «Περὶ Μυστηρίων»), διὰ τοῦτο λέγεται Μητροπολίτης, διότι ὡς μήτηρ φιλοστοργοτάτη ἁπλώνει τὰς ἀγκάλας του εἰς ὅλας τὰς ἰδικάς του πόλεις, καὶ τρέφει ταύτας καὶ πνευματικῶς μὲ τὴν διδασκαλίαν τῶν λόγων του, καὶ σωματικῶς μὲ τὰ εἰσοδήματα τῆς Μητροπόλεώς του, βεβαιότατα τὸ ὄνομα τοῦτο ἐμπράκτως καὶ διὰ τῶν ἔργων τὸ ἔδειξεν εἰς τὸν ἑαυτόν του ἀληθινὸν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων·


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.