Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Τὸ θαυμασιώτατον δὲ ἦτο νὰ βλέπῃ τις, τότε τὸν θεῖον Βησσαρίωνα νὰ πηγαίνῃ εἰς τοὺς ἀσθενεῖς καὶ ἀρρώστους, νὰ κάθηται πλησίον των, νὰ τοὺς παρηγορῇ, πολλάκις δὲ καὶ νὰ τοὺς ἀσπάζηται καὶ νὰ καταφιλῇ τὰς πληγάς των, καθὼς ἡ μήτηρ ἀσπάζεται καὶ καταφιλεῖ τὰ ἴδια τέκνα της καὶ νὰ ἐπιχέῃ ὡς ὁ Σαμαρείτης ἐκεῖνος εἰς τὰ τραύματα καὶ τὰς ἀσθενείας των τὸ ἔλαιον τῆς συμπαθείας καὶ ἱλαρότητος, καὶ τὸν οἶνον τῆς εὐφροσύνης καὶ παρηγορίας, κατὰ τὴν τοῦ Εὐαγγελίου παραβολήν. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ κάμνει νὰ θαυμάζῃ πᾶς νοῦς ἦτο, ὅτι καὶ μόνος του ὁ μακάριος ἐλάμβανε τὰ ἀκάθαρτα ροῦχα τῶν πτωχῶν καὶ ἀσθενῶν καὶ τὰ ἔπλυνεν ἰδιοχείρως τὴν νύκτα, ἵνα μὴ ἴδῃ τις καὶ ἐπαινέσῃ τὸ ἔργον του, καὶ ἑπομένως ἀπολέσῃ τὴν παρὰ Θεοῦ μισθαποδοσίαν, μιμούμενος τὸν Δεσπότην τῶν ἁπάντων Ἰησοῦν Χριστόν, ὅστις ἐζώσθη τὸ λέντιον καὶ ἔνιψε μὲ τὰς ἰδίας του χεῖρας τοὺς πόδας τῶν Μαθητῶν, καὶ αὐτοῦ τοῦ προδότου του, καὶ ἔδωκεν ἐντολὴν εἰς αὐτοὺς λέγων· «Ὑπόδειγμα δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ποιῆτε» (Ἰωάν. ιγ’ 15).

Εἰς ταῦτα λοιπὸν καὶ τὰ τοιαῦτα θεάρεστα καὶ χριστομίμητα ἔργα τῆς ὑπακοῆς διεπέρασε τὴν δευτέραν φορὰν τέσσαρας ὁλοκλήρους χρόνους ὁ Ἅγιος· καὶ ἀκολούθως ἔλαβεν ἀπὸ τὸν Χριστὸν χαρίσματα μεγαλύτερα. Ἐπειδὴ ὅμως τότε ἔτυχε νὰ τελευτήσῃ ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Ἐπισκοπῆς Σταγῶν [4], Νικάνωρ ὀνομαζόμενος, ἄνθρωπος ὀνομαστὸς εἰς τὴν ἀρετήν, ἐζητήθη παρὰ τοῦ λαοῦ ὁ Ἅγιος Βησσαρίων, διὰ νὰ διοικῇ τὴν Ἐπισκοπὴν ἐκείνην ἐπιτροπικῶς, εἰς τὴν ὁποίαν καὶ ἔμεινε χρόνους ὁλοκλήρους ἓξ, ποιμαίνων θεαρέστως τὸ τοῦ Χριστοῦ ποίμνιον καὶ πολλοὺς πειρασμοὺς ὑπομένων, ἤτοι καταδρομάς, ἐξορίας, κρίσεις καὶ ἄλλας ἐνοχλήσεις ἀδίκως καὶ παραλόγως ἀπὸ ἕνα ἀνίερον Ἱερέα, ὅστις ἦτο ἐκεῖ, Δομέτιον ὀνόματι, τὸν ὁποῖον παρεχώρησεν ὁ Θεὸς νὰ κατατρέχῃ τὸν Ἅγιον διὰ περισσοτέραν δοκιμὴν τῆς ἀρετῆς του, καὶ διὰ μεγαλύτερον στέφανον, καθὼς παρεχώρησε καὶ τὸν Ἀλέξανδρον τὸν Χαλκέα καὶ τὸν Ὑμέναιον καὶ Φιλητὸν καὶ Δημήτριον τὸν ἀργυροκόπον καὶ τοὺς ἄλλους ἐχθροὺς τοῦ Εὐαγγελίου νὰ κατατρέχωσι τὸν Ἀπόστολον Παῦλον διὰ μεγαλυτέραν του εὐδοκίμησιν· διὰ τοῦτο καὶ τὸ μέρος ἐκεῖνο τῆς πόλεως, εἰς τὸ ὁποῖον κατῴκει ὁ προρρηθεὶς Κακοδομέτιος, ἕως τὴν σήμερον φαίνεται σχεδὸν ἔρημον καὶ καμμίαν δὲν ἔχει προκοπήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.