Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Ὑπέμεινεν ὅμως ὁ Ἅγιος ἀνεξικάκως πᾶσαν δοκιμασίαν, διότι λέγουσιν οἱ θεοφόροι Πατέρες, καὶ μάλιστα ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεσσαλονίκης, ὅτι διὰ νὰ γίνῃ τις τέλειος εἰς τὴν ἁγιότητα, δὲν φθάνει μόνον νὰ ὑπομένῃ τοὺς κόπους καὶ πόνους τῆς ἀρετῆς, ὅπου αὐτὸς μὲ τὸ θέλημά του ἐξέλεξε νὰ ἐργάζηται· διότι τοῦτο δὲν εἶναι τόσον δυσκολοκατόρθωτον, διὰ τὸ τῆς γνώμης ἑκούσιον· ἀλλὰ πρέπει πρὸς τούτοις καὶ νὰ ὑπομένῃ εὐχαρίστως τοὺς πειρασμοὺς καὶ τὰς θλίψεις καὶ καταδρομάς, ὅπου χωρὶς τὸ θέλημά του συμβαίνουσιν εἰς αὐτὸν ἔξωθεν, εἴτε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, εἴτε ἀπὸ τοὺς δαίμονας, εἴτε ἀπὸ τὴν φύσιν· διότι τοῦτο εἶναι ἀληθῶς πρᾶγμα δυσκολοκατόρθωτον, διὰ τὸ τῆς γνώμης ἀκούσιον· «δι’ ὑπομονῆς γὰρ ἑκουσίων τε καὶ ἀκουσίων πόνων πᾶς σπουδαίως τελειοῦται, τῶν μὲν ἐπιτιθεμένων ἔξωθεν, τῶν δὲ ἐπιφερομένων οἴκοθεν». Καὶ ἄλλος θεοφόρος λέγει· «Πρᾶξις καὶ πάθος εἰς ἓν συνελθόντα τελειοῦσι τὸν κατὰ Χριστὸν ἄνθρωπον»· καὶ πάλιν λέγει ὁ αὐτὸς θεῖος Γρηγόριος, ὅτι χωρὶς νὰ ὑπομένῃ τις εὐχαρίστως ἐκεῖνα τὰ κακὰ ποὺ τοῦ συμβαίνουσι χωρὶς τὸ θέλημά του, οὐδὲ τὰ καλὰ τὰ ὁποῖα κάμνει μὲ τὸ θέλημά του λαμβάνουν παρὰ τοῦ Θεοῦ εὐλογίαν καὶ χάριν· «Χωρὶς τῆς ὑπομονῆς τῶν ἀκουσίως ἡμῖν ἐπερχομένων, οὐδὲ τὰ ἑκουσίως πεπραγμένα τεύξεται τῆς θείας εὐλογίας» (ἐν τῇ πρὸς Ξένην Ἐπιστολῇ).

Ταῦτα ὅθεν γνωρίζων καὶ ὁ Ἅγιος Βησσαρίων ὑπέμενε, μετὰ χαρᾶς τὰς παρὰ τοῦ Δομετίου καταδρομάς, εὐχαριστῶν μεν τὸν Κύριον, ὅστις τὸν ἐδυνάμωσε νὰ διώκηται ἕνεκα τῆς δικαιοσύνης καὶ τῆς ἀρετῆς, καὶ ἐπεθύμει νὰ ἀξιωθῇ καὶ αὐτὸς τοῦ μακαρισμοῦ ἐκείνου τοῦ λέγοντος· «Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ε’ 10), συγχωρῶν δὲ ἀπὸ καρδίας καὶ ψυχῆς τὸν Δομέτιον, χωρὶς νὰ φυλάττῃ καμμίαν μνησικακίαν πρὸς αὐτόν, τί λέγω μόνον ὅτι τὸν ἐσυγχώρει! Καὶ δι’ αὐτὸν ἀκόμη προσηύχετο ὁ Ἅγιος πρὸς τὸν Θεόν, καὶ ὡς μεγάλον εὐεργέτην καὶ φίλον ἐνόμιζε, μιμούμενος τὸν δεσπότην Χριστόν, ὅστις ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ κρεμάμενος παρεκάλει τὸν οὐράνιον Πατέρα του διὰ νὰ συγχωρήσῃ τοὺς σταυρωτάς του, λέγων· «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. κγ’ 34).


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.