Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

ἐσκέφθη ὅτι ὅλα τοῦ κόσμου τὰ πράγματα εἶναι φθαρτὰ καὶ μάταια, καὶ διὰ τοῦτο ἀπέβαλεν ἀπὸ τὴν καρδίαν του καὶ ἐμίσησε παιδιόθεν γάμον, πλοῦτον, δόξαν καὶ λοιπὰς ἡδονάς, ἠγάπησε δὲ τὴν παρθενίαν καὶ τὴν ἀγγελικὴν ζωὴν τῶν Μοναχῶν καὶ ἐκ νεαρᾶς του ἡλικίας ἠθέλησε νὰ σηκώσῃ τὸν ἐλαφρὸν ζυγὸν τοῦ Χριστοῦ, καθὼς λέγει ὁ Προφήτης Ἱερεμίας· «Ἀγαθὸν ἀνδρί, ὅταν ἄρῃ ζυγὸν ἐν νεότητι αὑτοῦ» (Θρῆν. γ’ 27). Καὶ ὤ! πόσον ἀληθῶς ἐπληρώθη εἰς τοῦτον τὸν Ἅγιον ἐκεῖνο ὅπου ἔγραψεν ὁ θεῖος Παῦλος πρὸς τὸν Ἀπόστολον Τιμόθεον περὶ τῶν γραμμάτων, λέγων εἰς αὐτόν· «Ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας, τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν» (Β’ Τιμοθ. γ’ 15). Διότι πλησίον εἰς τὴν γεροντικὴν φρόνησιν, ὅπου εἶχε παιδιόθεν οὗτος ὁ Ἅγιος, πλησίον εἰς τὴν ἀγαθὴν προαίρεσιν ὅπου εἶχεν ἐκ νεότητος εἰς τὸ καλόν, καὶ πλησίον εἰς τὴν θείαν Χάριν ὅπου εἶχε πάντοτε καὶ παρεκίνει ἐσωτερικῶς τὴν ψυχήν του εἰς τὴν ἀρετήν, εἶχεν ἀκόμη καὶ μεγάλην βοήθειαν τῶν ἱερῶν γραμμάτων τὴν μάθησιν· ὅθεν διὰ μέσου αὐτῶν ἀναγινώσκων διάφορα βιβλία καὶ μελετῶν τοὺς ἐναρέτους Βίους τῶν Ἁγίων, ἠγάπησε νὰ ὁμοιωθῇ καὶ αὐτὸς μὲ αὐτούς· καὶ οὕτως ἐσοφίσθη διὰ νὰ εὕρῃ τὴν σωτηρίαν τῆς πολυτίμου καὶ ἀθανάτου ψυχῆς (καθὼς πρέπει νὰ κάμουν καὶ ὅσοι ἄλλοι ἠξεύρουν γράμματα).

Πόθεν δὲ τοῦτο εἶναι φανερόν; Ἀπὸ τοὺς χρόνους, κατὰ τοὺς ὁποίους ἐμίσησε τὸν κόσμον καὶ ἀνεχώρησεν. Ἐπειδή, ὢν ὁ Ἅγιος δέκα μόνον χρόνων παιδάριον καὶ εὑρισκόμενος εἰς τὴν παιδικὴν ἐκείνην ἡλικίαν, εἰς τὴν ὁποίαν φυσικὰ τὰ παιδία ἀγαποῦν τοὺς γονεῖς καὶ συγγενεῖς καὶ τοὺς ὁμήλικάς των, ἀπεστράφη ὅλους ὁ ἀοίδιμος καὶ ἐπεθύμησεν ὑψηλοτέραν καὶ ἁγιωτέραν ζωήν, ὡς ἐπτερωμένος εἰς τὸν θεῖον ἔρωτα. Ὅθεν παραιτήσας πατέρα, μητέρα, ἀδελφούς, συγγενεῖς, πατρικὸν οἶκον, τοὺς συνηλικιώτας του πάντας, τρέχει ὡς διψῶσα ἔλαφος εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην τῆς Λαρίσης τὸν ἁγιώτατον Μᾶρκον [1], ὅστις εὑρίσκετο εἰς τὰ Τρίκκαλα, ἔνθα κατῴκουν ὅλοι οἱ Μητροπολῖται τῆς Λαρίσης [2], ἀφ’ ἧς ἡ Λάρισα ἐκυριεύθη ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ὅστις καθὼς ἦτο ἐστολισμένος μὲ τὴν ἀξίαν τῆς ἀρχιερωσύνης, οὕτω καὶ πολλῷ μᾶλλον ἦτο ἐστολισμένος μὲ ἐκείνας τὰς θεουργοὺς ἀρετὰς καὶ ἐν μέσῳ τοῦ κόσμου εὑρισκόμενος ὑπερέβαινεν εἰς τὴν ἄσκησιν τοὺς ἐν τῇ ἐρήμῳ Μοναχούς. Καὶ ἰδοὺ ἐν πρώτοις γίνεται μιμητὴς ὁ Ἅγιος Βησσαρίων τοῦ Πατριάρχου Ἀβραάμ, ὅστις ὑπήκουσε, τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀνεχώρησεν ἀπὸ τὸν πατέρα του, ἐπειδή, κατὰ τὸν Ἅγιον Ἰωάννην τῆς Κλίμακος, ἡ πρώτη βαθμὶς τῆς οὐρανίου κλίμακος εἶναι τὸ νὰ ξενιτευθῇ τις διὰ τὸν Θεὸν καὶ τὴν πατρίδα του.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.