Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Συνέτριβε δὲ τὰς μύλας ἀδίκων ἐκ μέσου τῶν ὀδόντων αὐτῶν κατὰ τὸ λόγιον τοῦ Ἰώβ· «Διέσωσα γὰρ πτωχὸν ἐκ χειρὸς δυνάστου καὶ ὀρφανῷ ᾧ οὐκ ἦν βοηθός, ἐβοήθησα … ὀφθαλμὸς ἤμην τυφλῶν, ποὺς δὲ χωλῶν. Ἐγὼ ἤμην πατὴρ, ἀδυνάτων, δίκην δὲ ἣν οὐκ ἤδειν ἐξιχνίασα· συνέτριψα δὲ μύλας ἀδίκων, ἐκ μέσου τῶν ὀδόντων αὐτῶν ἅρπαγμα ἐξήρπασα» (Ἰὼβ κθ’ 12-17). Ὅταν ἔβλεπε κανένα ἀδύνατον ἔκλαιε· καὶ ὅταν ἔβλεπε κανένα ὅστις νὰ εὑρίσκεται εἰς ἀνάγκην, ἐστέναζεν· ἡ θύρα του ἦτο ἀνοικτὴ εἰς ἕκαστον πτωχὸν ἐρχόμενον εἰς αὐτόν· τὴν κρίσιν τὴν ὁποίαν δὲν ἤξευρε, τὴν ἐξιχνίαζε καλῶς, φοβούμενος μήπως κάμῃ ἀπόφασιν ἄδικον.

Ἐμιμεῖτο ὡσαύτως τὸν πάγκαλον Ἰωσὴφ εἰς τὴν σιτοδοσίαν καὶ τὴν διατροφὴν τοῦ λαοῦ· ὅθεν καὶ ὅταν ποτὲ συνέβη πεῖνα καὶ ἀκρίβεια εἰς τὴν ἐπαρχίαν του, δὲν ἐδίστασεν ὁ ἀοίδιμος, ἀλλὰ ἤνοιξε παρευθὺς τὰς ἀποθήκας τῆς Μητροπόλεως καὶ τὰς ἐκένωσεν ὅλας, μοιράζων τὸν σῖτον εἰς τοὺς πεινῶντας καὶ ἐνδεεῖς· διότι ἤκουσε τὸν Σολομῶντα, ὅστις λέγει, ὅτι ἐκεῖνοι οἱ σκληροκάρδιοι καὶ ἀνελεήμονες πλούσιοι, οἵτινες κρύπτουσι τὸν σῖτον διὰ νὰ τὸν πωλήσουν μὲ περισσοτέραν τιμὴν ἐν καιρῷ πείνης καὶ ἀκριβείας, οὗτοι εἶναι κατηραμένοι ἀπὸ τὸν λαόν, καὶ δὲν θὰ χαροῦν εἰς τὸ τέλος τὸν τοιοῦτον σῖτον, ἀλλὰ θὰ τοὺς τὸν ἁρπάσουν τὰ ἀλλότρια καὶ ξένα ἔθνη· ἐκεῖνοι δὲ οἵτινες μεταδίδουν εἰς τοὺς πτωχοὺς καὶ ἐνδεεῖς, θὰ λάβουν εὐλογίαν καὶ εὐχήν. «Ὁ τιμιουλκῶν σῖτον, δημοκατάρατος»· καὶ πάλιν· «ὁ συνέχων σῖτον, ὑπολείποιτο αὐτὸν τοῖς ἔθνεσιν· εὐλογίαν δὲ εἰς κεφαλὴν τοῦ μεταδιδόντος» (Παροιμ. ια’ 26). Ἐμιμεῖτο ἐπίσης τὸν Ἅγιον Ἰωάννην τὸν Ἐλεήμονα εἰς τὴν ἄφθονον καὶ πλουσιοπάροχον ἐλεημοσύνην· ὅθεν καὶ ἐποίει ἀόκνως τὰ ἑπτὰ σωματικὰ ἔργα τῆς ἐλεημοσύνης· ἤτοι ἔτρεφε τοὺς πεινῶντας· ἐπότιζε τοὺς διψῶντας· συνῆγε τοὺς ξένους· ἐνέδυε τοὺς γυμνούς· ἐπεσκέπτετο τοὺς ἀσθενεῖς· ποτὲ μὲν μόνος του ποτὲ δὲ ἔστελλεν ἄλλους καὶ περιεποιεῖτο τοὺς ἐν τῇ φυλακῇ ἢ τοὺς ἀνάγκην ἔχοντας καὶ μετέβαινε προθυμότατα εἰς τὰς κηδείας τῶν πτωχῶν, ὡς ὁ ἀοίδιμος Τωβίτ.

Ἐποίει δὲ ταῦτα ὁ Ἅγιος, διότι ἤκουσε τὸν Κύριον, ὅστις ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἔχει νὰ εἴπῃ: «Ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. κε’ 40). Ἐπειδὴ δὲ ἡ ἐλεημοσύνη δὲν εἶναι μόνον σωματική, ἀλλ’ εἶναι καὶ πνευματική, διὰ τοῦτο καὶ ὁ Ἅγιος Βησσαρίων δὲν ἔπαυεν ἀπὸ τοῦ νὰ ἐνεργῇ καθ’ ἑκάστην καὶ τὰ ἑπτὰ ἔργα τῆς πνευματικῆς ἐλεημοσύνης, τὰ ὁποῖα εἶναι ταῦτα·


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.