Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Οἱ δύ­ο Ἅ­γι­οι ΒΗΣ­ΣΑ­ΡΙ­Ω­ΝΕΣ Ἀρ­χι­ε­πί­σκο­ποι Λα­ρί­σης, ἀ­ρι­στε­ρὰ ὁ Ἅ­γι­ος Βησ­σα­ρί­ων ὁ πρῴ­ην (Αʹ) καὶ δε­ξι­ὰ ὁ Ἅ­γι­ος Βησ­σα­ρί­ων ὁ τοῦ Σω­τῆ­ρος (Βʹ­). Τοι­χο­γρα­φί­α ἐκ τοῦ ἀ­ρι­στε­ροῦ κλί­τους τοῦ ἐν Τρικ­κά­λοις Ἱ­ε­ροῦ Να­οῦ τῶν Ἁ­γί­ων Ἀ­ναρ­γύ­ρων. Ὁ κυ­ρί­ως Να­ὸς τῶν Ἁ­γί­ων Ἀ­ναρ­γύ­ρων ἐ­τοι­χο­γρα­φή­θη τῷ 1575, τὸ δὲ ἀ­ρι­στε­ρὸν κλί­τος τὸ 1627.

ΕΙΚΟΝΑ

ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ Β’ ὁ ἀοίδιμος πατὴρ ἡμῶν, ὁ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων υἱός· ὁ κατὰ τοὺς Προφήτας τῇ ἀληθείᾳ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὁ κατὰ τὸν Μωϋσῆν, πιστὸς θεράπων ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ· ὁ κατὰ τὸν Δανιήλ, ἀνὴρ ἐπιθυμιῶν τῶν τοῦ Πνεύματος· καὶ ὁ κατὰ Ἀπόστολον, οἰκονόμος καὶ ὑπηρέτης τῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων, πατρίδα εἶχε τὴν ἐν Θετταλίᾳ εὑρισκομένην καὶ παρὰ πάντων κοινῶς ὀνομαζομένην Μεγάλην Πόρταν· διότι τὰ ἐκεῖσε δύο βουνὰ πλησιάζοντα τὸ ἓν εἰς τὸ ἄλλο καὶ στενεύοντα τὸν τόπον, σχηματίζουσιν ἀπὸ μακρόθεν ὡς μίαν μεγάλην θύραν. Αὕτη οὔτε πολλὰ μεγάλη καὶ περιφανὴς ἦτο οὔτε πάλιν μικρὰ καὶ εὐτελής, ἀλλὰ μετρία εἰς τὸ ὄνομα καὶ εἰς τὸν πλουτισμόν, ὑπερβαίνουσα ὅμως τὰς ἄλλας πόλεις τῆς Θεσσαλίας τόσον διὰ τὸ πλῆθος τῶν ὑδάτων, τὰ ὁποῖα αὐτὴν πλημμυροῦσιν, ὅσον καὶ διὰ τὸν ἐν αὐτῇ περίφημον καὶ θαυμαστὸν Ναὸν τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου, ὅστις εἶναι οἰκοδομὴ παλαιὰ καὶ βασιλική.

Οἱ γονεῖς τοῦ Ἁγίου ἦσαν ἄνθρωποι οὔτε πολὺ πλούσιοι οὔτε πολὺ πτωχοί, ἀλλ’ ἐν αὐταρκείᾳ ἔχοντες τὰ τοῦ βίου πράγματα, καθὼς τοῦτο ζητεῖ ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ ὁ Παροιμιαστὴς λέγων· «Πλοῦτον δὲ καὶ πενίαν μή μοι δῷς· σύνταξον δέ μοι τὰ δέοντα καὶ τὰ αὐτάρκη» (Παροιμ. λ’ 8), ἐν ἁπλότητι καὶ δικαιοσύνῃ πορευόμενοι, καὶ μὲ τοὺς ἰδίους των κόπους ἐξοικονομοῦντες τὰ πρὸς τὴν ζωὴν ἀναγκαῖα καὶ πρὸ πάντων ἦσαν πεπλουτισμένοι τὸν πλοῦτον τῆς πρὸς Θεὸν Ὀρθοδοξίας καὶ πίστεως, ὅστις εἶναι καὶ μόνος καὶ κύριος καὶ ἀληθινὸς πλοῦτος, τὸν ὁποῖον, ὅταν ἔχῃ ὁ ἄνθρωπος, ἔχει ὅλους τοὺς θησαυροὺς τοῦ κόσμου, ἔστω καὶ ἂν εἶναι πάμπτωχος, καὶ ὅταν δὲν τὸν ἔχῃ, δὲν ἔχει οὔτε ἕνα ὀβολόν, ἔστω καὶ ἂν εἶναι ὑπέρπλουτος, καθὼς τὸ ὁρίζει καὶ ὁ σοφὸς Σολομῶν· «Τοῦ πιστοῦ ὅλος ὁ κόσμος τῶν χρημάτων τοῦ δὲ ἀπίστου οὔτε ὀβολὸς» (Παροιμ. ιζ’ 6).

Ἀπὸ τοιούτους λοιπὸν γονεῖς γεννηθεὶς ὁ Ἅγιος, ἀνετράφη παρ’ αὐτῶν ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου, καθὼς παραγγέλλει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος νὰ ἀνατρέφωσι τὰ τέκνα των οἱ γονεῖς (Ἐφεσ. ϛ’ 4)· καὶ ἐδόθη ἀπὸ αὐτοὺς εἰς διδασκάλους, διὰ νὰ μανθάνῃ τὰ ἱερὰ γράμματα, τὰ λεγόμενα τότε κοινά, τὰ ὁποῖα καὶ ἔμαθεν, ἕως νὰ φθάσῃ εἰς τὸν δέκατον χρόνον τῆς ἡλικίας του, καθὸ εὐφυὴς εἰς τὸν νοῦν· ὅθεν ἐκ τῆς μαθήσεως τῶν ἱερῶν γραμμάτων ἐθερμάνθη ὁ Ἅγιος εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ·


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.