Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

διότι ἐγνωρίζετο τῷ καιρῷ ἐκείνῳ εἰς ὅλην τὴν Λάρισαν καὶ εἰς ὅλα τὰ μέρη τῆς Θεσσαλίας ἀληθῶς ὡς ἄλλη μήτηρ φιλότεκνος ὁμοῦ καὶ φιλόστοργος, ἀγκαλιζομένη ὅλους, τρέφουσα ὅλους, προνοοῦσα δι’ ὅλους, καὶ συμπονοῦσα καὶ εὐσπλαγχνιζομένη εἰς τὰς συμφορὰς καὶ δυστυχίας, ὄχι μόνον ὅλων τῶν ἰδικῶν της πνευματικῶν τέκνων, ἀλλὰ καὶ τῶν ξένων καὶ ἀλλοτρίων. Ἐπειδὴ ἐγνώριζε κάλλιστα ὁ μακάριος ἐκεῖνο ὅπου παρήγγειλεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν, ὅτι νὰ δέχεται ὅλους εἰς τὰς ἀγκάλας του, καθὼς ἡ τροφὸς λαμβάνει εἰς τὸν κόλπον της τὸ γαλακτοτροφούμενον παιδίον της· «Λάβε αὐτὸν εἰς τὸν κόλπον σου, ὡσεὶ ἄρα τιθηνὸς τὸν θηλάζοντα» (Ἀριθμ. ια’ 12)· καὶ μάλιστα ἐκεῖνο ὅπου γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πρὸς τοὺς Θεσσαλονικεῖς λέγων· «Ὡς ἄν τροφὸς θάλπῃ τὰ ἑαυτῆς τέκνα, οὕτως ἱμειρόμενοι ὑμῶν εὐδοκοῦμεν μεταδοῦναι ὑμῖν οὐ μόνον τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ τὰς ἑαυτῶν ψυχὰς» (Α’ Θεσσαλονικ. β’ 7-8). Διὰ τοῦτο ὅθεν ἐσπούδαζε, πῶς νὰ τοὺς ἀναπαύσῃ ὅλους καὶ πῶς νὰ προφθάσῃ εἰς τὴν δυστυχίαν ἑκάστου, ποθῶν ἵνα δώσῃ διὰ τὴν ἀγάπην αὐτῶν ὄχι μόνον ἀργύρια, ἀλλὰ καὶ τὴν ἰδίαν του ψυχήν. Ἀκούσατε δὲ μίαν ἀπὸ τὰς πολλάς του εὐεργεσίας: Χριστιανοὺς πολλοὺς ᾐχμαλώτισαν εἰς τοὺς καιροὺς ἐκείνους οἱ Ἀγαρηνοὶ ἀπό τινα μέρη, καί τοὺς ἔφεραν εἰς τὸ φρούριον τῆς Λαρίσης. Ὁ δὲ Ἅγιος, βλέπων αὐτοὺς λελυπημένους, τεταλαιπωρημένους, κατεσχισμένους, κεκονιασμένους καὶ πεφοβισμένους ἀπὸ τὴν κακοπάθειαν τῆς αἰχμαλωσίας, συνεπόνεσε τὴν συμφοράν των, ὁ συμπαθέστατος μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ καὶ τοὺς ηὐσπλαγχνίσθη ἡ φιλάδελφος αὐτοῦ ψυχή, νομίζων τὴν δυστυχίαν ἐκείνων δυστυχίαν καὶ συμφορὰν ἰδικήν του· ὅθεν ἐξηγόρασεν ἀπὸ αὐτοὺς τεσσαράκοντα τὸν ἀριθμόν, καὶ παρηγορήσας αὐτοὺς μὲ λόγια παρηγορητικά, καὶ κυβερνήσας αὐτοὺς εἰς ὅλα τὰ χρειαζόμενα, τοὺς ἀπέστειλε μὲ εἰρήνην καὶ χαρὰν ἕκαστον εἰς τὴν πατρίδα του.

Ταῦτα δὲ ἔπραττεν ὁ Ἅγιος, διότι ἐγνώριζεν ὅτι ὁ πρῶτος καὶ κυριώτατος τύπος τῆς ἐλεημοσύνης εἶναι τὸ νὰ δίδῃ τις χρήματα νὰ ἐξαγοράζῃ αἰχμαλώτους, καὶ μάλιστα γυναῖκας καὶ ἀνήλικα παιδία· διότι αὐτοὶ μάλιστα ὑπερβαίνουσιν ὅλους τοὺς ἄλλους πτωχοὺς εἰς τὴν δυστυχίαν καὶ ἀθλιότητα διὰ τὸ ἀνελεύθερον καὶ ὑπεξούσιον· πρὸς τούτοις δὲ καὶ πεινῶσι καὶ διψῶσι καὶ γυμνητεύουσι, καὶ εἰς τὴν φυλακὴν βάλλονται, καὶ ξένοι καὶ ἀγνώριστοι εἶναι ἁπανταχοῦ, καὶ ὅλα τὰ κακὰ εὑρίσκονται εἰς αὐτούς.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.