Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Διὰ τὴν τοιαύτην ὅθεν πολιτείαν τοῦ Ἁγίου τοσαύτη ἀγάπη ἀδελφικὴ καὶ ὁμόνοια ἐβασίλευεν εἰς τὸν καιρὸν ἐκεῖνον μεταξὺ τοῦ Ἁγίου καὶ τῶν Ἐπισκόπων του, ὥστε οὔτε οἱ Ἐπίσκοποί του ἔκαμναν κανὲν πρᾶγμα χωρὶς τὴν γνώμην αὐτοῦ, ἀλλὰ τὸν ἐτίμων ὡς κεφαλὴν καὶ Μητροπολίτην των, οὔτε αὐτὸς ἔκαμνέ τι ἔξω ἀπὸ τὴν γνώμην τῶν Ἐπισκόπων του· καὶ ἐπληροῦτο ἀληθῶς εἰς αὐτοὺς ὁ θεῖος ἐκεῖνος καὶ ἱερὸς τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων λδ’ Κανών, οὕτω διορίζων· «Τοὺς Ἐπισκόπους ἑκάστου ἔθνους εἰδέναι χρὴ τὸν ἐν αὐτοῖς πρῶτον, καὶ ἡγεῖσθαι αὐτὸν ὡς κεφαλήν, καὶ μηδέν τι πράττειν περιττὸν ἄνευ τῆς ἐκείνου γνώμης. Ἐκεῖνα δὲ μόνον πράττειν ἕκαστον, ὅσα τῇ αὑτοῦ παροικίᾳ ἐπιβάλλει, καὶ ταῖς ὑπ’ αὐτὴν χώραις. Ἀλλὰ μηδὲ ἐκεῖνος ἄνευ τῆς τῶν πάντων γνώμης ποιείτω· οὕτω γὰρ ὁμόνοια ἔσται, καὶ δοξασθήσεται ὁ Θεὸς διὰ Κυρίου ἐν ἁγίῳ Πνεύματι, ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός, καὶ τὸ ἅγιον Πνεῦμα».

Ἐπειδὴ δὲ ὁ Ἅγιος ἠγάπησεν ὁλοψύχως τὸν Θεὸν ἐκ νεαρᾶς του ἡλικίας, κανὲν δὲ σημεῖον αἰσθητὸν δὲν ἔμελλε νὰ ἀφήσῃ μετὰ θάνατον τῆς τόσης πρὸς Θεὸν ἀγάπης του, ἠβουλήθη νὰ δείξῃ τοῦτο, ἀλλὰ νὰ τὸ δείξῃ μεγάλον καὶ περιφανὲς ἀναλόγως, καθὼς ἦτο μεγάλη καὶ περιφανὴς ἡ ἀγάπη του· καὶ δὴ ἀπεφάσισε νὰ οἰκοδομήσῃ Ναὸν εἰς τὸ ὄνομα καὶ τὴν δόξαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐν τῷ ὄρει Θαβὼρ μεταμορφωθέντος. Ἐπειδὴ δὲ πάλιν καμμίαν εὐεργεσίαν ἕως τότε, δὲν ἔκαμεν ὁ Ἅγιος εἰς τὸ τάγμα τῶν Μοναχῶν, ἐσκέφθη νὰ κατορθώσῃ καὶ ταύτην· ἀλλὰ νὰ τὴν κατορθώσῃ μεγάλην καὶ παντοτεινήν· ὅθεν καὶ ἀπεφάσισεν ὁμοῦ μὲ τὸν Ναὸν τοῦ Κυρίου νὰ οἰκοδομήσῃ καὶ Μοναστήριον εἰς κατοικίαν ἐκείνων, οἵτινες φεύγουν τὰς τοῦ κόσμου μερίμνας, καὶ ἀγαποῦν νὰ ζήσουν μοναδικὴν ζωήν, οὕτως εἰπεῖν εἰς κατοικίαν καὶ ἀνάπαυσιν Μοναχῶν. Διὰ τοῦτο ἠρεύνα καὶ ἐξήταζεν ἐπιμελῶς ποῦ νὰ εὕρῃ τόπον ἁρμόδιον διὰ νὰ οἰκοδομήσῃ τὸ τοιοῦτον Μοναστήριον· καὶ φαίνεταί μοι ὅτι ἔλεγε καθ’ ἑαυτὴν ἡ ἁγία του ψυχὴ ἐκεῖνο τὸ δαβιτικόν· «Εἰ δώσω ὕπνον τοῖς ὀφθαλμοῖς μου καὶ τοῖς βλεφάροις μου νυσταγμὸν καὶ ἀνάπαυσιν τοῖς κροτάφοις μου, ἕως οὗ εὕρω τόπον τῷ Κυρίῳ σκήνωμα τῷ Θεῷ Ἰακώβ» (Ψαλμ. ρλα’ 4-5).

Καὶ λοιπὸν πλησίον τῆς πατρίδος αὐτοῦ εὑρὼν τόπον ἐπιτήδειον εἰς τὸ νὰ τελειώσῃ τὸν θεοφιλῆ του σκοπόν, ὁμοῦ μὲ τὸν θεοφιλέστατον Ἐπίσκοπον Καπούας καὶ Φαναρίου Ἰγνάτιον ᾠκοδόμησεν ἐκ θεμελίων περικαλλέστατον Ναὸν τοῦ ἐν Θαβὼρ Μεταμορφωθέντος Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, λαμπρόν τε καὶ χαριέστατον, ὡς ἄλλον δεύτερον οὐρανόν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.