Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Μὲ τοιούτους κόπους ἐποίμανεν ὁ ἀοίδιμος τὸ ποίμνιόν του, μὲ τοιαύτην ἐπιμέλειαν καὶ ἀγάπην ἐγίνωσκεν ὅλα τὰ λογικὰ πρόβατά του σχεδὸν κατ’ ὄνομα καθὼς ἦτο προστεταγμένος ὑπὸ Πνεύματος Ἁγίου λέγοντος· «Γνωστῶς ἐπιγνώσῃ ψυχὰς ποιμνίου σου, καὶ ἐπιστήσεις καρδίαν σου σαῖς ἀγέλαις» (Παροιμ. κζ’ 23). Καὶ ἐνίοτε μὲν τὰ ἐποίμαινε διὰ τῆς διδασκαλίας του εἰς τόπον χλόης, τῆς πρακτικῆς ἀρετῆς τῶν καλῶν ἔργων, καὶ μάλιστα τῆς μετανοίας καὶ ψυχικῆς διορθώσεως· ἐνίοτε δὲ εἰς ὕδωρ ἀναπαύσεως τῆς θείας γνώσεως καὶ θεωρίας. Διὸ καὶ αὐτὰ ἀντιστρόφως ἐγίνωσκον τὸν καλὸν ποιμένα των καὶ ἠκολούθουν αὐτῷ ὅπου ἀπήρχετο, καὶ τῆς φωνῆς του ἤκουον ἐν πάσῃ ὑπακοῇ καὶ εὐπειθείᾳ κατὰ τὸ λόγιον τοῦ Κυρίου: «Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, καὶ γινώσκω τὰ ἐμά, καὶ γινώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν» (Ἰωάν. ι’ 14). Διὰ τοιαύτης ἐναρέτου πολιτείας ἔγινεν ὁ Βησσαρίων μίμημα μὲν καὶ σφραγὶς καὶ τύπος τῶν παλαιῶν Ἁγίων, παράδειγμα δὲ καὶ κανὼν καὶ πρωτότυπον τῶν νῦν Ἀρχιερέων, διότι ἦτο πλούσιος εἰς τὰς ἀρετὰς ἐκείνας τὰς συνιστώσας τὸν ἀληθινὸν καὶ τέλειον Ἐπίσκοπον καὶ Ἀρχιερέα· τὰς ὁποίας ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀπαριθμεῖ ἐν τῷ γ’ Κεφαλαίῳ τῆς πρὸς Τιμόθεον Α’ ἐπιστολῆς λέγων: «Δεῖ οὖν τὸν Ἐπίσκοπον ἀνεπίληπτον εἶναι, νηφάλιον … σώφρονα, κόσμιον, φιλόξενον, διδακτικόν, μὴ πάροινον, μὴ πλήκτην, μὴ αἰσχροκερδῆ, ἀλλ’ ἐπιεικῆ, ἄμαχον, ἀφιλάργυρον» (γ’ 3). Καὶ καθὼς ἡ φίλεργος καὶ φιλόπονος μέλισσα συνάγει ἀπὸ ἑκάστου δένδρου τὰ εὐωδέστατα ἄνθη καὶ ἐργάζεται τὸ γλυκύτατον μέλι, οὕτω καὶ ὁ Ἅγιος οὗτος συνήγαγεν εἰς τὴν θείαν του ψυχὴν ἄλλην μὲν ἀρετὴν ἀπὸ ἑνὸς Ἁγίου, ἄλλην δὲ ἐξ ἄλλου, παρ’ ἑκάστου ἔλαβε μίαν, καὶ ἐξ ἁπάντων ὅλας τὰς ἀρετάς, καὶ οὕτω κατεσκεύασε τὸ ἥδιστον μέλι τῆς ἁγιότητος.

Τέλος ἀφ’ οὗ ἔφθασεν εἰς τὸ πεντηκοστὸν σχεδὸν ἔτος τῆς ἡλικίας του κατεκυριεύθη πλέον ὁ μακάριος ὑπο τῆς συνήθους καὶ χρονίας ἀσθενείας του καὶ προγνωρίσας ὅτι ἔμελλε νὰ τελευτήσῃ ἕνεκα τῆς ἐξαντλήσεως τῶν ζωτικῶν του δυνάμεων, προσεκάλεσε τοὺς Ἀρχιερεῖς τῶν ὑπ’ αὐτὸν Ἐπισκοπῶν, καὶ ἅπαντας τοὺς Μοναχοὺς τοὺς εἰς αὐτὸν ὑποτεταγμένους, καὶ τοὺς ἐνουθέτησεν ὅλα ὅσα ἔπρεπε νὰ τοὺς νουθετήσῃ, καθὼς ἦτο ἁρμόδιον εἰς ἕνα ἕκαστον ἰδιαιτέρως, διὰ νὰ ἐπιμελῶνται, ἤτοι νὰ φυλάττωσι τὰ καθήκοντα τοῦ ἐπαγγέλματός των, καὶ νὰ φροντίζωσι τόσον διὰ τὴν σωτηρίαν τὴν ἰδικήν των, ὅσον καὶ διὰ τὴν σωτηρίαν καὶ ψυχικὴν διόρθωσιν τοῦ ἐμπιστευθέντος εἰς αὐτοὺς χριστωνύμου λαοῦ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.