Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Σελίδα 12 από 32

Ἐξαιρέτως δὲ καὶ μάλιστα κινδυνεύουσι περισσότερον περὶ τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν καὶ τὴν τιμὴν καὶ σωφροσύνην των, διὰ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως αὐτῶν· διὰ τοῦτο παντοιοτρόπως εἶναι καὶ ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἀκόμη δυστυχεῖς πλέον ἐλεεινότεροι, καὶ πλέον ἄξιοι βοηθείας καὶ ἀντιλήψεως. Βεβαιότατα, ἀδελφοί, τὸ μέγα τοῦτο καλὸν ὅπου ἔκαμεν εἰς τοὺς αἰχμαλώτους τούτους ἐν τοῖς ὑστέροις καιροῖς ὁ θεῖος Βησσαρίων, ἐγὼ ἂν τὸ συγκρίνω μὲ ἐκεῖνα ὅπου ἔκαμεν ὁ Πατριάρχης Ἀβραὰμ εἰς τὸν ἀνεψιόν του τὸν Λώτ, καὶ εἰς τοὺς Σοδομίτας τὸν παλαιὸν καιρόν, ἐλευθερώσας αὐτοὺς ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν τῶν ἐθνικῶν βασιλέων, δὲν τὸ εὑρίσκω κατώτερον, καθότι ἐκεῖνος μὲν ἠλευθέρωσε περισσοτέρους ἀνθρώπους, ἀλλὰ ἀπὸ μόνην τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ σώματος· ὁ δὲ Ἅγιος Βησσαρίων ἠλευθέρωσε μὲν ὀλιγωτέρους, ἀλλὰ τοὺς ἠλευθέρωσεν ἐν ταυτῷ καὶ ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν τοῦ σώματος καὶ ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν τῆς ψυχῆς, φυλάττων τὴν ἐντολὴν τὴν ὁποίαν γράφει τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον διὰ τοῦ Παροιμιαστοῦ· «Ρῦσαι ἀγομένους εἰς θάνατον, καὶ ἐκπρίου κτεινομένους, μὴ φείσῃ» (κδ’ 11).

Καὶ ἄλλο δὲ ἀκόμη ἀκούσατε, ἀκροαταί, μεγαλύτερον τοῦ Ἁγίου κατόρθωμα· ἀπὸ τὴν Πίνδον, τὸ βουνὸν τοῦ Μετσόβου, τρέχει μέγας ποταμός, ὅστις διαβαίνων διὰ μέσου τῶν τόπων τοῦ ξηρομέρου καὶ τοῦ Ζαπαντίου ἐκφορεῖται καὶ χύνεται μέσα εἰς τὸ Ἰόνιον Πέλαγος κατέναντι τῆς νήσου Λευκάδος· καὶ διὰ τὴν καθαρότητα τοῦ ὕδατός του, ἀπὸ μὲν τοὺς παλαιοὺς ὠνομάζετο Ἀργυροδίνης καὶ Ἀχελῷος, τώρα δὲ ὀνομάζεται ὑπὸ τοῦ λαοῦ Ἀσπροπόταμος. Οὗτος λοιπὸν ὁ Ἀσπροπόταμος, πλημμυρῶν πολλάκις εἰς τὸν καιρὸν τοῦ χειμῶνος, ἐγίνετο τότε ἀδιάβατος καὶ κανεὶς ἀπὸ τοὺς ὁδοιπόρους δὲν ἀπετόλμα νὰ τὸν διαβῇ, ἀλλ’ ἔπρεπεν οἱ διαβάται νὰ δαπανοῦν ἡμέραν σχεδὸν ὁλόκληρον διανύοντες μέγαν κύκλον διὰ νὰ τὸν διαβοῦν, καὶ ἐκ τῆς μακρᾶς ταύτης ὁδοιπορίας ἠκολούθει εἰς αὐτοὺς μεγάλη ζημία, συντριβὴ πολλή, καὶ κόπος αὐτῶν τῶν ἰδίων καὶ τῶν ζῴων των ὁμοῦ· ὅθεν πολλοὶ διὰ νὰ ἀποφύγουν τὴν μακρὰν ταύτην ὁδοιπορίαν καὶ τὴν κάκωσιν καὶ τὴν ζημίαν, καὶ μάλιστα οἱ πτωχοί, καὶ ὅσοι εἶχον ὑπηρεσίας ἀναγκαίας διὰ νὰ τὰς τελειώσουν τὸ ταχύτερον, ἐβιάζοντο θέλοντες καὶ μὴ νὰ τὸν διαβοῦν· διὰ τοῦτο καὶ ἐπνίγοντο οἱ περισσότεροι ἀπὸ αὐτοὺς εἰς τὰ ἀγριώτατα ρεύματα τοῦ ποταμοῦ.

Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ