Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ τοῦ Μυροβλύτου, μετενεχθὲν εἰς τὴν καθομιλουμένην ὑπὸ τοῦ ἐν Μοναχοῖς Ὑποδιακόνου Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου, διασκευασμένον ἐνταῦθα κατὰ τὴν φράσιν.

Ὁ αὐτοκράτωρ Μανουὴλ ὁ Κομνηνός, ὁ ὁποῖος ἐβασίλευεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν εἰρηνικῶς τριάκοντα ὀκτὼ ἔτη και ὁ ὁποῖος κατὰ τὸ διάστημα τῆς βασιλείας του ἐταπείνωσεν ὅλους τοὺς ἐχθροὺς καὶ συνήθροισε πλοῦτον πολύν, ὁ αὐτοκράτωρ αὐτὸς ἦτο ἄνθρωπος πεπαιδευμένος καὶ φρόνιμος καὶ εἰς τὴν κυβέρνησιν τοῦ Κράτους αὐτοῦ ἐφάνη δοκιμώτερος ἀπό τινας τῶν προκατόχων αὐτοῦ βασιλέων. Οὗτος ἠγάπα καθ’ ὑπερβολὴν τὸν καλλωπισμὸν τῆς πόλεως, ὡς ἐπίσης καὶ τὴν ἰδίαν ἑαυτοῦ εὐπρέπειαν, ὅπως καὶ ὁ Σολομών. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἠγάπα νὰ ἐνδύηται μεγαλοπρεπῶς, προσέταξε νὰ τοῦ κατασκευάσωσι μανδύαν τινὰ πολυποίκιλτον, τὸν ὁποῖον ἤθελε νὰ φορῇ μόνον εἰς τὰς μεγάλας ἑορτὰς καὶ ὅταν ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν πρέσβεις ἀπὸ τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ κόσμου, ἵνα τὸν προσκυνήσωσιν. Εἶχε δὲ προστάξει καὶ ἔβαλον εἰς αὐτὸν καὶ ἀπὸ τὸ ἔμπροσθεν καὶ τὸ ὄπισθεν μέρος μαργαριτάρια ἀκριβὰ καὶ τὸν ἐκέντησαν μὲ λίθους πολυτίμους, οἱ πλεῖστοι τῶν ὁποίων ἦσαν ἀπὸ τὸν λεγόμενον ἀνθρακίτην λίθον. Ἅμα δὲ οὗτος συνετελέσθη μετὰ τῆς προσηκούσης ἐπιμελείας καὶ ἀκριβείας, οἱ λίθοι ἐφαίνοντο ὡς ἀνημμένοι ἄνθρακες καὶ τὸ ὅλον ὡμοίαζε πρὸς οὐρανόν, διότι οἱ πολύτιμοι ἐκεῖνοι λίθοι ἔφεγγον ὡς τὰ οὐράνια ἄστρα. Ἐφύλαξε λοιπὸν αὐτὸν ὁ βασιλεὺς εἰς τὸ θησαυροφυλάκιόν του καὶ εἶχε σκοπὸν νὰ τὸν φορέσῃ διὰ πρώτην φορὰν κατὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ Πάσχα.

Τὸ ἑσπέρας λοιπὸν τοῦ Μεγάλου Σαββάτου τὸν ἐξήγαγον τοῦ θησαυροφυλακίου καὶ τὸν ἐτοποθέτησαν εἰς τὸν ἐξώτερον θάλαμον τοῦ κοιτῶνος τοῦ βασιλέως, διὰ νὰ τὸν ἔχωσιν ἕτοιμον κατὰ τὴν ὥραν τῆς Ἀναστάσεως νὰ τὸν φορέσῃ ὁ βασιλεύς. Ἀλλὰ (θαυμάσια τὰ τεράστιά σου, θαυματουργὲ Δημήτριε!) τὴν ὥραν ἐκείνην ἐπῆρεν ὁ Ἅγιος τὸν μανδύαν ἐκεῖνον ἀπὸ τὸ βασιλικὸν παλάτιον, τὸν ἔφερεν εἰς τὸν τάφον του καὶ τὸν ἥπλωσεν ἀπὸ τὴν κεφαλήν του ἕως τῶν ποδῶν. Ὅταν δὲ ἔφθασεν ἡ ὥρα τῆς Ἀναστάσεως ἐγένετο σύγχυσις καὶ ταραχὴ μεγάλη εἰς τὰ ἀνάκτορα διὰ τὸν μανδύαν ἐκεῖνον καὶ οἱ θησαυροφύλακες ἐγένοντο ὡς νεκροὶ ἀπὸ τὸν φόβον των. Μαθὼν ὁ βασιλεὺς τὸ συμβὰν τοῦτο καὶ ἐξετάζων τοὺς ἀνθρώπους, ἔμαθεν ὅτι τὰ μὲν κλεῖθρα εὗρον ἀπαραβίαστα καὶ ὅλα τὰ ἐνδύματα ἦσαν ἐκεῖ, μόνον δὲ ὁ μανδύας ἐκεῖνος ἔλειπεν. Ὅθεν ἡσύχασεν ἀναμένων τὴν ἔκβασιν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ τῶν αὐτοκρατόρων τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ἐπὶ Τουρκοκρατίας μετετράπη εἰς τζαμίον. Μετὰ δὲ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς Θεσσαλονίκης ἐν ἔτει 1912 ἀποκατεστάθη καὶ πάλιν εἰς Χριστιανικὸν Ναόν, ὅστις ὅμως κατεστράφη ἐκ πυρκαϊᾶς κατὰ τὸ ἔτος 1917. Βραδύτερον ἀνῳκοδομήθη μεγαλοπρεπέστατος καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ καλύτερα κοσμήματα τῆς Θεσσαλονίκης.