Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ τοῦ Μυροβλύτου, μετενεχθὲν εἰς τὴν καθομιλουμένην ὑπὸ τοῦ ἐν Μοναχοῖς Ὑποδιακόνου Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου, διασκευασμένον ἐνταῦθα κατὰ τὴν φράσιν.

Πρὸς τὸ ἀνατολικὸν μέρος τῆς πόλεως Θεσσαλονίκης ὑπάρχει τόπος τις πολὺ ὡραῖος, ὁ ὁποῖος ἔχει λειβάδια τερπνά, ἀέρα εὔκρατον καὶ πολλὰ καρποφόρα δένδρα· ἔχει δὲ κατ’ ἐξοχὴν μίαν βρύσιν πολὺ ὡραίαν, ἐξ ἧς ἀναβρύει ὕδωρ γλυκὺ καὶ ψυχρὸν ἀπὸ πέτραν τινὰ ἐσχισμένην ἀπὸ ἀμνημονεύτων αἰώνων. Εἰς τὸν ὡραῖον καὶ κεχαριτωμένον αὐτὸν τόπον παρεκινήθη ἄρχων τις Χριστιανὸς νὰ ἀνεγείρῃ μίαν Ἐκκλησίαν ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Ἁγίου Δημητρίου· ἔκτισε δὲ καλύβας τινὰς πέριξ αὐτῆς εἰς τὰς ὁποίας κατῴκησαν Μοναχοί. Εἰς τὴν Ἐκκλησίαν αὐτὴν διὰ θαυματουργίας τοῦ Ἁγίου ἀνέβλυζεν ὕδωρ ὡραιότατον. Εἰς τὴν Θεσσαλονίκην λοιπὸν εἶχε σταλῆ ἄλλοτε ὑπὸ τοῦ βασιλέως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἄρχων τις, ἵνα ἐξουσιάζῃ καὶ νὰ ἐπιτηρῇ τὴν πόλιν αὐτήν. Ὁ ἄρχων αὐτὸς ἦτο δίκαιος εἰς τὰς κρίσεις του, ἐλεήμων, συμπαθὴς καὶ σωφρονέστατος· ἀλλὰ συνέβη νὰ περιπέσῃ εἰς ἀσθένειαν μεγάλην, ἥτις βαθμηδὸν τὸν κατέστησε παράλυτον, εἰς τρόπον ὥστε μετὰ παρέλευσιν χρόνου ἐσάπησαν αἱ σάρκες του καὶ ἀνέλυσαν ὡς κηρίον· ἐδοκίμαζε δὲ πόνους τρομεροὺς καὶ ἀλγεινοὺς καὶ καθ᾽ ἑκάστην περιέμενε νὰ ἀποθάνῃ. Νύκτα λοιπὸν ἐφάνη εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος Δημήτριος, ὁ ἄμισθος ἰατρὸς καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Ὕπαγε εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μου, ἡ ὁποία εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν πόλιν καὶ ὀνομάζεται Πηγή. Λάβε ἀπὸ τὴν βρύσιν αὐτὴν ὕδωρ καὶ νίψον τὰς χεῖρας, τοὺς πόδας καὶ ὅλον τὸ σῶμά σου καὶ θέλεις θεραπευθῆ πάραυτα. Ἐγὼ δὲ ὅστις σοῦ λέγω αὐτὰ εἶμαι ὁ Δημήτριος, ὁ ὁποῖος φυλάττω τὴν πόλιν». Ἐξυπνήσας ὁ παράλυτος ἐκεῖνος ἄρχων διηγήθη εἰς ὅλους τὸ ὅραμα τὸ ὁποῖον εἶδε. Τὸν ἤγειραν λοιπὸν καὶ τὸν ἔθηκαν εἰς κράββατον καὶ τὸν ἐκόμισαν εἰς τὴν βρύσιν ἐκείνην (ἥτις δικαίως δύναται τὰ ὀνομασθῇ ἄλλη βρύσις τοῦ Σιλωάμ, κατὰ τὴν θείαν Γραφήν). Ἅμα δὲ ἔφθασε καὶ ἔπλυνεν ὅλον τὸ σῶμά του εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου, ἀμέσως ἰάθη ἐντελῶς ὅλος καὶ ἐγερθεὶς ἐπορεύθη εἰς τὴν πόλιν κηρύττων καὶ μεγαλύνων τὸ θαῦμα ὅπερ ἐγένετο εἰς αὐτόν. Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄρχων ἐκεῖνος ἰατρεύθη καθ’ ὅλα τὰ μέλη καὶ τοὺς ἁρμοὺς τοῦ σώματός του, ὁ λαὸς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης ὠνόμασε τὴν βρύσιν αὐτὴν Ἁρμουμένην.

Εἰς τὰ μέρη τῆς Καππαδοκίας, εἰς χωρίον τι ὀνομαζόμενον Δρακοντιάνα, ἦτο γεωργός τις, ὁ ὁποῖος ἐκαθάριζε τὸν ἀγρόν του διὰ νὰ ποιήσῃ ἁλώνιον. Ἐκεῖ δὲ ὅπου ἐκαθάριζεν αὐτόν, εὗρεν εἰς μέρος τι πολλὰς πέτρας, τὰς ὁποίας ξεκολλῶν ἀπ’ ἐκεῖ εἶδε θεμέλια παλαιά, τὰ ὁποῖα ἐφαίνετο ὅτι ἦσαν ἀπὸ πολλῶν χρόνων κεχωσμένα ὑπὸ τὴν γῆν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ τῶν αὐτοκρατόρων τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ἐπὶ Τουρκοκρατίας μετετράπη εἰς τζαμίον. Μετὰ δὲ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς Θεσσαλονίκης ἐν ἔτει 1912 ἀποκατεστάθη καὶ πάλιν εἰς Χριστιανικὸν Ναόν, ὅστις ὅμως κατεστράφη ἐκ πυρκαϊᾶς κατὰ τὸ ἔτος 1917. Βραδύτερον ἀνῳκοδομήθη μεγαλοπρεπέστατος καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ καλύτερα κοσμήματα τῆς Θεσσαλονίκης.