Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ τοῦ Μυροβλύτου, μετενεχθὲν εἰς τὴν καθομιλουμένην ὑπὸ τοῦ ἐν Μοναχοῖς Ὑποδιακόνου Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου, διασκευασμένον ἐνταῦθα κατὰ τὴν φράσιν.

Ἔφθασαν τέλος πάντων διὰ βοηθείας τοῦ Ἁγίου εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, οἱ δὲ Θεσσαλονικεῖς, ἅμα ἤκουσαν ὅτι ἦλθε πλοῖον μὲ σῖτον, ἐδόξασαν ὅλοι τὸν Θεὸν καὶ ἔδραμον ἄνδρες καὶ γυναῖκες εἰς τὸν λιμένα· ὅθεν ἐπωλήθη ὁ σῖτος ὅπως ἤθελεν ὁ Θεὸς καὶ ὁ πλοίαρχος. Ἐδόξασαν λοιπὸν τὸν Θεόν, ὅστις δὲν ἐγκαταλείπει οὐδένα ἀπὸ ἐκείνους οἵτινες ἐλπίζουσιν εἰς αὐτόν. Ὁ πλοίαρχος διηγήθη ἀκολούθως πρὸς τοὺς Θεσσαλονικεὶς τὸ ὅραμά του, καὶ αὐτοὶ ἐγνώρισαν ὅτι ὁ Μέγας Δημήτριος εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις σκέπει καὶ διαφυλάττει τὴν πόλιν ἐκείνην, τὴν πατρίδα του.

Ὁ μέγας βασιλεὺς Ἰουστινιανὸς διενοήθη ποτὲ νὰ λάβῃ μέρος ἀπὸ τὸ λείψανον τοῦ Ἁγίου, διὰ νὰ τὸ ἔχῃ εἰς ἁγιασμὸν και ψυχικὴν σωτηρίαν. Ἐκτὸς δὲ τούτου, ἐπειδὴ εἶχεν ἀνεγείρει τότε εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν τὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Σοφίας, ἤθελε νὰ ὑπάρχῃ ἐντὸς αὐτοῦ καὶ μέρος τοῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου ὁμοῦ μὲ τὰ ἄλλα, τὰ ὁποῖα εἶχε συνηγμένα ἐκεῖ. Ἔπεμψε λοιπὸν ἀνθρώπους τῆς ἐμπιστοσύνης του νὰ ὑπάγωσιν εἰς Θεσσαλονίκην καὶ νὰ σκάψωσι τὸν τάφον, ἕως οὗ εὕρωσι τὸ σῶμα τοῦ Ἁγίου, καὶ ἀφοῦ τὸ εὕρωσι νὰ κόψωσι μέρος ἀπὸ αὐτὸ καὶ νὰ τὸ φέρωσιν εἰς Κωνσταντινούπολιν. Ἔφθασαν λοιπὸν οἱ βασιλικοὶ ἐκεῖνοι ἄνθρωποι φέροντες δῶρα τοῦ βασιλέως πρὸς τὸν Ἅγιον καὶ μὲ διαταγὰς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους, οἵτινες ἐφύλαττον τὴν Ἐκκλησίαν, διὰ τὴν παραλαβὴν τοῦ Ἁγίου λειψάνου. Οἱ δὲ Θεσσαλονικεῖς εἶπον πρὸς αὐτούς· «Ἡμεῖς δὲν τολμῶμεν νὰ ποιήσωμεν τοιαύτην πρᾶξιν. Ἀλλὰ σεῖς, ἐὰν ἀποτολμᾶτε, ἰδοὺ ὁ τάφος εἰς τὰς χεῖράς σας εἶναι, πράξατε ὡς θέλετε». Ἤρχισαν λοιπὸν οἱ βασιλικοὶ ἄνθρωποι καὶ ἔσκαπτον τὸν τάφον τοῦ Ἁγίου, ὅταν δὲ ἔφθασαν πλησίον εἰς τὴν λάρνακα, παρευθύς, ὤ τοῦ θαύματος! φλὸξ μεγάλη ἐξῆλθεν ἀπὸ ἐκεῖ καὶ ἐκινδύνευον νὰ κατακαῶσι καὶ φωνὴ ἠκούσθη, ἡ ὁποία ἔλεγε· «Περισσότερον μὴ σκάψητε». Τότε, ἅμα εἶδον οἱ βασιλικοὶ ἄνθρωποι τὸ τοιοῦτον θαῦμα, ἔπεσον κατὰ γῆς μὲ τὰ πρόσωπα, δεόμενοι τοῦ Ἁγίου, ἵνα μὴ κατακαῶσιν. Ἔπειτα δὲ ἀπὸ ἱκανὴν ὥραν ἠγέρθησαν καὶ ἔλαβον μόνον χῶμα ἀπὸ τὸν τάφον τοῦ Ἁγίου καὶ τὸ ἔφεραν εἰς τὸν βασιλέα, διηγούμενοι εἰς αὐτὸν τὸ παράδοξον θαῦμα, τὸ ὁποῖον εἶδον.

Ἀπὸ τὰ τοιαῦτα λοιπὸν θαύματα τοῦ Ἁγίου καὶ ἀπὸ ἄλλα περισσότερα, τὰ ὁποῖα ἐγίνοντο καθ’ ἐκάστην ἡμέραν, συνηθροίζετο πλῆθος πολὺ ἀνθρώπων κατ’ ἔτος ἀπὸ τὰ περίχωρα καὶ ἀπὸ ἄλλας πόλεις καὶ ἐτέλουν πανήγυριν εἰς τὴν Θεσσαλονίκην κατὰ τὴν σημερινὴν ἡμέραν κϛ’ (26ην) Ὀκτωβρίου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ τῶν αὐτοκρατόρων τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ἐπὶ Τουρκοκρατίας μετετράπη εἰς τζαμίον. Μετὰ δὲ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς Θεσσαλονίκης ἐν ἔτει 1912 ἀποκατεστάθη καὶ πάλιν εἰς Χριστιανικὸν Ναόν, ὅστις ὅμως κατεστράφη ἐκ πυρκαϊᾶς κατὰ τὸ ἔτος 1917. Βραδύτερον ἀνῳκοδομήθη μεγαλοπρεπέστατος καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ καλύτερα κοσμήματα τῆς Θεσσαλονίκης.