Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ τοῦ Μυροβλύτου, μετενεχθὲν εἰς τὴν καθομιλουμένην ὑπὸ τοῦ ἐν Μοναχοῖς Ὑποδιακόνου Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου, διασκευασμένον ἐνταῦθα κατὰ τὴν φράσιν.

Πολλάκις φέρων ὁ Ἐπίσκοπος τὸ κοφίνιον εἰς τὴν κεφαλήν του, ἔλεγε δακρύων· «Ἀλλοίμονον εἰς ἐμέ! ποῦ εἶναι καιρὸς κατὰ τὸν ὁποῖον ἐκράτουν εἰς τὴν κεφαλὴν τὰ Ἄχραντα Μυστήρια καὶ τώρα πῶς κατήντησα;». Ἡμέραν λοιπὸν καὶ νύκτα παρεκάλει τὸν Θεὸν νὰ τὸν ἐλευθερώσῃ ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσίαν ἐκείνην. Μίαν δὲ νύκτα ἐφάνη ἄνωθεν αὐτοῦ ὁ Ἅγιος Δημήτριος καθήμενος ἐπὶ λευκοῦ ἵππου καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· «Τί ἔχεις καὶ κλαίεις;». Ἀπεκρίθη ὁ Ἐπίσκοπος· «Τί ἔχω μὲ ἐρωτᾷς; Δὲν βλέπεις πόσα κακὰ συμβαίνουσιν εἰς ἐμὲ τὸν δυστυχῆ; Τὴν ἡμέραν εἶμαι εἰς τὴν ἐργασίαν καὶ τὴν νύκτα εἰς τὰ σίδηρα. Τί καλὸν ἔχω ὁ ἐλεεινὸς καὶ νὰ μὴ κλαίω;». Εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ἔλα, ἵππευσον εἰς τὰ ὄπισθεν τοῦ ἵππου μου». Ἀπεκρίθη ὁ Ἐπίσκοπος· «Αὐθέντα, δὲν δύναμαι νὰ ἐγερθῶ, διότι εἶμαι δεδεμένος». Εἶπε πρὸς αὐτὸν πάλιν ὁ Ἅγιος· «Ἐγείρου, ἀφοῦ σοῦ λέγω». Ἠγέρθη λοιπὸν ὁ Ἐπίσκοπος καὶ ἵππευσε καὶ θαυμασίως εὑρέθησαν ἀμφότεροι ἔφιπποι ἔξω τῆς Θεσσαλονίκης.

Ἀφοῦ εὑρέθησαν ἐκεῖ, εἶπεν ὁ Ἅγιος πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον· «Ἐγὼ ἔχω ἐδῶ οἰκίας καὶ εἶμαι κύριος αὐτῆς τῆς πόλεως· λοιπὸν ὑπάγω πρότερον καὶ σὺ ἐρώτησον καὶ ἐλθὲ κατόπιν μου». Ἀπεκρίθη ὁ Ἐπίσκοπος· «Καὶ πῶς νὰ ἐρωτῶ, αὐθέντα;». Εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ἐρώτησον ποῦ εἶναι αἱ οἰκίαι Δημητρίου τοῦ κυρίου τῆς Θεσσαλονίκης καὶ ἐρωτῶν οὕτω θέλεις μὲ εὕρει καὶ ἐγὼ θέλω σὲ προπαρασκευάσει, νὰ ὑπάγῃς καὶ ἕως εἰς τὸν τόπον σου». Αὐτὰ εἶπε πρὸς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· ἔπειτα προσεποιήθη ὅτι εἰσῆλθεν εἰς τὴν πόλιν. Ἐλθὼν λοιπὸν ὁ Ἐπίσκοπος πρὸ τῆς θύρας τῶν τειχῶν τῆς πόλεως, ἠρώτα, καθὼς εἶπεν εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος, οἱ δὲ θυρωροὶ τὸν περιεγέλων, λέγοντες πρὸς αὐτόν· «Ἡμεῖς Δημήτριον κύριον δὲν ἔχομεν». Ἄλλοι δὲ συνετοί, ἅμα ἤκουσαν τὴν ἐρώτησιν τοῦ Ἐπισκόπου, ἠννόησαν ὅτι θαῦμα τι ἐτέλεσεν εἰς αὐτὸν ὁ Μέγας Δημήτριος, διότι καθ’ ἑκάστην ἐθαυματούργει ὁ Ἅγιος εἰς τοὺς αἰχμαλώτους. Ἠρώτησαν λοιπὸν αὐτὸν τί ἄνθρωπος ἦτο· καὶ αὐτὸς εἶπεν εἰς αὐτοὺς τὴν ὑπόθεσιν, ὅτι δηλαδὴ ἦτο αἰχμάλωτος εἰς τὴν Ἀνατολὴν καὶ ὅτι ἐφάνη εἰς αὐτὸν στρατιώτης τις, ὅστις τὸν ἠλευθέρωσε καὶ τὸν ἔφερεν ἕως ἐκεῖ. Τότε εἶπον πρὸς αὐτὸν οἱ ἄνθρωποι· «Ἔλα νὰ σὲ ὑπάγωμεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν νὰ τὸν γνωρίσῃς». Καθὼς λοιπὸν ἐπῆγαν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ εἶδεν ἀπὸ μακρὰν τὴν εἰκόνα του, ἐγνώρισεν αὐτὸν καὶ τὸν ἐνηγκαλίσθη, κλαίων δὲ ἔλεγεν· «Αὐτὸς εἶναι ὁ στρατιώτης, ὅστις μὲ ἠλευθέρωσεν». Ὁ δὲ Ἀρχιερεὺς τῆς Θεσσαλονίκης, ἅμα ἔμαθε τὰ γενόμενα, ἐφωδίασε τὸν Ἐπίσκοπον ἐκεῖνον μὲ τὰ ἀναγκαιοῦντα ἔξοδα, ἵνα ὑπάγῃ εἰς τὴν Ἀφρικήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε περὶ τῶν αὐτοκρατόρων τούτων πλατύτερον ἐν τῷ Βίῳ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου, τῇ καʹ (21ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ἐπὶ Τουρκοκρατίας μετετράπη εἰς τζαμίον. Μετὰ δὲ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῆς Θεσσαλονίκης ἐν ἔτει 1912 ἀποκατεστάθη καὶ πάλιν εἰς Χριστιανικὸν Ναόν, ὅστις ὅμως κατεστράφη ἐκ πυρκαϊᾶς κατὰ τὸ ἔτος 1917. Βραδύτερον ἀνῳκοδομήθη μεγαλοπρεπέστατος καὶ ἀποτελεῖ ἕνα ἀπὸ τὰ καλύτερα κοσμήματα τῆς Θεσσαλονίκης.